به گزارش خبرنگار سینماپرس، با نگاهی به مستندهای رسیده به جشنواره می بینیم که بیشترین آثار در بخش موضوع اجتماعی قرار دارند.

در بعضی از فیلم ها محتوای اثر می تواند قالب مستند تاریخی، قوم شناسی و یا حتی سیاسی- اقتصادی داشته باشد؛ اما بیشترین افرادی که برای دیدن مستند به جشنواره می آیند به تماشای فیلم های اجتماعی می نشینند.

در این زمینه خبرنگار سینماپرس با چند نفر از مستندسازان اجتماعی هفتمین دوره از جشنواره بین المللی سینماحقیقت گفت و گو کرده است که از نظر خوانندگان گرامی می گذرد:

مستندساز باید طرح سوال کند

محمد قاسم پور که با فیلم مستند اجتماعی «چند شاخه گل مریم» در 39 دقیقه به هفتمین جشنواره بین المللی فیلم مستند آمده است، درباره رسالت و تعهد مستند اجتماعی اظهارنظر می کند و می گوید: مستند اجتماعی تمامی مسایلی است که در اجتماع وجود دارد، مردم با آن درگیر اما از آن بی خبر هستند و هیچ موضعی نسبت به آن ندارند.

وی ادامه داد: در این دسته از مستندها ما به عنوان یک مستندساز باید ایجاد سوال و طرح سوال کنیم و تا جایی که می توانیم این سوال ها را جواب دهیم البته در اصل ماجرا جواب دادن به این دسته از سوال ها خیلی هم مهم نیست چیزی که اهمیت دارد طرح سوال برای مخاطب است.

این مستندساز افزود: در سینمای مستند اجتماعی ما خیلی از موارد وجود دارند که مورد غفلت همگان واقع شده اند یعنی آن چیزی که به عنوان مثال در فیلم من آمده  که درباره یک زوجی است که با مریضی MS دست و پنجه نرم می کنند اما به هر حال به زندگی خود ادامه می دهند اگر این زوج سرطان هم داشتند من فیلم آن ها را می ساختم چون وجهه اجتماعی زندگی آن ها در جامعه مورد بحث است نه بیماری آن ها.

قاسم پور با بیان این امر که هر کسی از حوزه مستندسازی روایت و درک خود را دارد، بیان کرد: در حوزه علوم اجتماعی خصوصا در مقوله ای به نام سینما هیچ چیز به طور قطعی وجود ندارد و مثل فیزیک و ریاضی نیست که 2 در 2 حتما برای همه 4 تا شود. آن چیزی که تعریف من از یک کار مستند اجتماعی بود را در فیلمم آورده ام و به سوالی که در آن مطرح کردم به طور دقیق جواب دادم.

«لطفا با لبخند وارد شوید!» نگاه متفاوتی به قضایای اجتماعی است

رضا عباسی در فیلم مستند 28 دقیقه ای «لطفا با لبخند وارد شوید!» داستان کاری یک راننده تاکسی را روایت می کند و درباره فیلم خود می گوید: فیلم من زندگی کاری یک راننده تاکسی را روایت می کند که در آن برخوردهای آدم های مختلف با این راننده تاکسی را می بینیم و در مقابل  برخورد این راننده تاکسی با آدم های مختلف که سوار تاکسی او می شوند را نشان می دهیم. در مسیر کوتاهی که مسافران سوار تاکسی او می شوند شرط سوار شدن داشتن لبخند است اگر هم مسافری لبخند نداشته باشد راننده آنقدر مسافر را سر ذوق می آورد که لبخندی روی لب آن بنشیند.

وی ادامه داد: ساختار فیلم من مقداری متفاوت است یعنی حداقل می توانم بگویم تا به حال فیلم مستندی با این نوع نگاه ندیده بودم این را نه اینکه در ستایش فیلم خود بگویم به هر حال هر فیلمی شکل خود را دارد اما من در این فیلم سعی کردم طور دیگری به قضایا نگاه کنم.

جامعه اجتماعی ما جامعه پر خبری است

کوروش عطایی با فیلم مستند «از ایران یک جدایی» در این دوره از جشنواره شرکت کرده است، در گفت و گویی با او از مسایل اجتماعی روز که به مستند تبدیل می شوند اما شکل خبری پیدا می کنند صحبت کردیم و او در این باره گفت: من این را قبول ندارم که همیشه این اتفاق می افتد و مستند اجتماعی با نوعی خبر همراه می شود. اگر این مسئله اتفاق می افتد به علت این است که جامعه ما، جامعه پر تب و تاب و پر خبری است یعنی مسایلی که در آن اتفاق می افتد خیلی زیاد است معمولا هم ما مستندسازان برای انتخاب موضوع خوب به موضوع اجتماعی روی می آوریم چون یکی از راه های انتخاب سوژه برای فیلم های مستند همین خبر است.

وی ادامه داد: خیلی از خبرهایی که در جامعه ما اتفاق می افتد منشا اجتماعی دارد یعنی به طبقات اجتماعی، وضعیت اقتصادی و سیاسی ما مربوط می شود و من  فکر می کنم دلیل اصلی این است که وظیفه هر مستندسازی پرداختن به معضلات اجتماعی است که به دنبال این سوژه می رود. اما از دیدگاه من مستند تنها نباید در حد همین خبر باقی بماند. مستند خوب مستندی است که بتواند به دل موضوع رسوخ و جنبه های مختلف یک موضوع را بیان کند.

مخاطب باید با شخصیت فیلم همذات پنداری کند

الهام نویدفر هم از جمله مستندسازانی است که با موضوع اجتماعی فیلم ساخته و در این گزارش ما سهیم بود، نویدفر درباره مستندهای اجتماعی به خبرنگار سینماپرس گفت: مستندهای اجتماعی از اجتماع خبر می دهد و به خاطر این است که به سمت خبری بودن می رود زیرا یک گزارشی از زندگی یا وقایع اتفاق افتاده در جامعه را مطرح می کند.

نویدفر که با فیلم مستند «موکول به فردا» در جشنواره سینماحقیقت حضور دارد، موضوع فیلم خود را طنزی تلخ از یک رویداد اجتماعی خواند و ادامه داد: فیلم من یک نگاه طنزآمیز به یک رویداد اجتماعی است که سعی کردم در آن کاری انجام دهم تا مخاطب با شخصیت اصلی فیلم همذات پنداری کند و خود را به جای او بگذارد تا از دردهای برخی از افراد جامعه باخبر شود.