به گزارش سینماپرس به نقل از عمار فیلم، در هفتمین جلسه از نشست هفتگی نقد فیلمسازان جوان سینمای انقلاب، مستند «یرموک بهانه ای برای آزادی» به کارگردانی سید محسن اصغرزاده با حضور وی در حسینیه هنر اکران و نقد شد.

 
تنها کشور عرب وفادار به آرمان فلسطین
در ابتدای این جلسه کارگردان مستند با اشاره به اینکه یکی از ابعاد جنگ سوریه، فلسطینیان ساکن در این کشور هستند گفت: در کارهایی که تاکنون درباره جنگ سوریه تولید شده است این طیف از فلسطینی ها کمتر مورد توجه قرار گرفته اند، در حالی که بیان ناگفته ها و ناشنیده های مرتبط با این گروه معادله جنگ در سوریه را شفاف تر می کند.
سید محسن اصغراده گفت: طبق تحقیقاتی که بنده انجام داده ام در بین بیست و هشت دولت عرب منطقه، سوریه تنها کشور وفادار به آرمان قدس و فلسطین است و حکومت سوریه حقوق آوارگان شصت ساله فلسطینی این کشور را در بالاترین حد تعریف کرده است.
 
 
حمایت بی سابقه از مهاجران فلسطینی
کارگردان مستند «یرموک بهانه ای برای آزادی» سپس به تشریح خدمات ویژه دولت سوریه برای آوارگان فلسطینی پرداخت و گفت: در بخش نظامی حکومت سوریه به فلسطینی ها اجازه داده است تا جایگاه فرماندهان ارشد ارتش هوابرد سوریه را از آن خود کنند، در حوزه اقتصادی نیز فلسطینی ها بزرگترین مرکز اقتصادی خود در دنیا را در سوریه تأسیس کرده اند. دولت سوریه به آوارگان فلسطینی پاسپورت سوری فلسطینی اختصاص داده است، آنها می توانند آزادانه به دانشگاه بروند و حتی در برخی دانشگاه های این کشور برایشان بورسیه هم در نظر گرفته شده است. 
کارگردان مستند «پیمانهای پنهان» با قابل توجه خواندن این حجم از خدمات خاطر نشان کرد: دولت در حالی این خدمات را به مهاجران فلسطینی اختصاص داده است که مردم و حکومت سوریه با فلسطینیان از لحاظ فرهنگی و اعتقادی بسیار متفاوت هستند، باید بگویم این مقدار خدمات حتی در کشور ما هم برای مهاجران دیگر کشورها وجود ندارد. در برخی از کشورها نیز وضع مهاجران فلسطینیان بسیار اسفناک است، حکومت عربستان حتی برای سفر حج واجب نیز به فلسطینی ها اجازه وورد نمی دهد، کویت و امارات فلسطینی ها را از کشور خود اخراج کرده اند و تنها مصر، عراق و لبنان به تعدادی از مهاجران فلسطینی مجوز سکونت داده اند.
سید محسن اصغرزاده با تأکید بر اینکه سوریه بزرگترین پناه آوارگان و مهاجران فلسطینی در دنیا است تصریح کرد: تنها در اردوگاه یرموک بالغ بر یک میلیون و دویست هزار فلسطینی سکونت دارند و بزرگترین پایگاه اقتصادی فلسطینیها در دنیا نیز در همین اردوگاه واقع است.
 
یرموک و آغاز فتنه سوریه
وی در ادامه با مرتبط دانستن وجود اردوگاه های فلسطینی در سوریه با شروع جنگ در این کشور گفت: یک دلیل جنگ اخیر سوریه این بود که فرصتی برای نادیده گرفتن حق بازگشت فلسطینیان اردوگاه یرموک و اردوگاه های دیگر به سرزمین خود به وجود می آمد تا آنها بعد از آوارگی در کشورهای عربی به آوارگی دیگری مبتلا شوند، این حقیقت وقتی روشن تر می شود که بدانیم در جنگ اخیر کشورهای اروپای غربی و اسکاندیناوی برای فلسطینیان حق شهروندی قائل شده اند و با اعطای مهاجرت دائم تلاش می کنند آن ها را از سرزمین اصلی خود دورتر کنند.
کارگردان مستند «یرموک بهانه ای برای آزادی» در پایان بخش اول از سخنان خود با اشاره به اینکه در سال ۲۰۱۱ انتفاضه سوم فلسطینیها از پایگاه های مقاومت در سوریه و همین یرموک در حال شکل گیری بود گفت: مجموع این عوامل موجب می شود تولید اثر و تبیین حقایق درباره این مهاجران و این اردوگاه ها هم به نفع کشور سوریه و تاریخ این کشور مناسب باشد و هم تصویر درست تری از فلسطین، پاره تن اسلام ارائه شود.
 
 
یرموک همچنان بهانه ای برای آزادی
در ادامه این جلسه، سید محسن اصغرزاده به سوالات حضار درباره اثرش پاسخ گفت. نخستین سوال شرکت کنندگان به مناسبت زمانی اثر اختصاص یافت، یکی از شرکت کنندگان از کارگردان پرسید آیا امروز برای پخش فیلم شما دیر نشده است و به نظر شما  بهتر نبود این اثر در همان فضای یک سال و اندی پیش به نمایش در می آمد؟
اصغرزاده در پاسخ به این سوال گفت: این مستند چند روز قبل از عید نوروز امسال و همزمان با آغاز جشن پیروزی مردم یرموک آماده شد، اما با توجه به اینکه مصالحه دوام نداشت و اوضاع  به حالت قبل برگشت هنوز هم می تواند کارکرد خود را داشته باشد.
وی افزود: این فیلم یک کار ضد جنگ است و در آن مدام به تخریبهای صورت گرفته اشاره می شود.
وی با بیان اینکه مخاطب اصلی این فیلم ملتهای عرب منطقه هستند گفت: در حالی که از کشورهایی مثل یمن و لیبی برای فلسطین اشغالی نیرو فرستاده نشده است اما نیروهای این کشورها به سوریه و برای فلسطینیان سوریه اعزام شده اند.
 
دامن زدن رسانه ها به فتنه سوریه
سپس شرکت کننده دیگری در جلسه از کارگردان درباره چرایی مسکوت گذاشتن دلیل این درگیری ها پرسید و از وی خواست توضیح دهد چه چیزی موجب شده است تا تعدادی از فلسطینی ها بر علیه اردوگاه یرموک بجنگند؟
سید محسن اصغرزاده در پاسخ به این سوال، فضای رسانه ای ناصواب را عامل این درگیری ها خواند و گفت: دستگاه های تبلیغاتی دشمنان در مورد سوریه کار خود را به خوبی انجام می دهند و با طرح شبهاتی درباره شیعیان و علویان، مسلمانان را علیه جبهه مقاومت منطقه می شورانند، مدتهاست که در رسانه ها به ملتهای عرب مسلمان می گویند حکومت کافر علویان برادران و خواهران شما را محاصره کرده است، اول بروید آن ها نجات بدهید تا بعد سراغ قدس برویم. 
کارگردان مستند «یرموک بهانه ای برای آزادی» با مؤثر دانستن کار فرهنگی تخصصی و اطلاع رسانی دقیق در حل وقایع سوریه افزود: بخشی از این اتفاقات و درگیری ها نیز از دیگاه های سیاسی و اعتقادات مذهبی نشأت گرفته است، اما در هر صورت ادامه ساخت چنین فیلمهایی حتما باید پیگیری شود چون جبهه مقاومت از لحاظ کمی و کیفی در کارهای رسانه ای در اقلیت است و بیشتر رسانه ها در جهت منفی کار می کنند.
اصغر زاده در ادامه به نقش تولیدات فاخر شبکه های الجزیره، العربیه، سی ان ان و بی بی در مورد جنگ سوریه بر دامن زدن به شبهات و درگیری ها اشاره کرد و گفت: ما تنها برای پاسخ به این شبهات باید آثار زیادی تولید کنیم، حالا اگر قرار باشد جبهه مقاومت را برای ملتها ترسیم و تصویر کنیم و نشان دهیم که  تنها راه مقابله با دشمن و دور شدن از آوارگی مقاومت و مبارزه است باید راه بسیار درازی را بپیماییم.
محسن اصغرزاده در ادامه به موضوع مذاکرات صلح در فلسطین اشاره کرد و گفت: برخی از کشورها در گذشته به گروه های فلسطینی می گفتند چرا می خواهید کار مسلحانه انجام دهید، بیایید ما به شما پول و اردوگاه اختصاص می دهیم، فقط شما به جای مقابله مسلحانه، مذاکره کنید،  الآن ۷۰ سال است که فلسطینیان مذاکره می کنند و اقدامی هم انجام نگرفته است.
وی با منفی خواندن نظر خانواده های شهدای فلسطینی نسبت به مذاکرات خاطر نشان کرد: خانواده های شهدای فلسطینی به خاطر خون هایی که داده بودند از مذاکرات راضی نبودند و می گفتند مثل ۱۹۴۸ این مذاکرات هم به جایی نخواهد رسید و ما باید مسیر مقاومت را ادامه دهیم. 
 
 
فلسطین همراه سوریه و حزب الله
در ادامه این نشست، شرکت کننده دیگری از محسن اصغرزاده پرسید: رسانه های خارجی می گویند افرادی که امروز در غزه زیر بمباران هستند همان هایی اند که در سوریه با حکومت بشارمعارضه می کنند. شما چه پاسخی در مورد این شبهه دارید؟
اصغرزاده پاسخ داد: آنچه در غزه اتفاق می افتد با اتفاقاتی که در یرموک جریان دارد متفاوت است، نیروهای حزب الله با نیروهای فلسطینی در شکل سیاسی و کلان درگیر نیستند و فقط در بدنه درگیری هایی است که به همان عدم آگاهی بر می گردد وگرنه قوت این موضوع به اندازه ای نیست که بگوییم آن ها با ما می جنگند.
وی انعکاس این درگیری ها را در شبکه های اجتماعی اغراق آمیز توصیف کرد و افزود: بیشتر فلسطینی های آنجا خوراک فکری خود را از شبکه های الجزیره و العربیه می گیرند و شبکه هایی مثل المیادین که با نگاه مقاومت هماهنگ هستند کم اند و اشتباهات موجود به خاطر ضعف رسانه ای ما اتفاق می افتد.
اصغرزاده تصریح کرد: در نگاه اسلامی ما اجازه نداریم به دلیل بعضی معارضه های کوچک، دیگر از فلسطینی ها حمایت نکنیم.
 
 
فلسطینی سوریه را کشور خودشان می دانند
در ادامه شرکت کننده دیگری از کارگردان مستند خواست توضیحات بیشتری درباره اردوگاه یرموک ارائه کند.
سید محسن اصغرزاده در پاسخ گفت: یرموک در حاشیه شهر دمشق واقع شده و بخشی از این شهر به حساب می آید، البته یرموک تنها اردوگاه فلسطینیان در سوریه نیست، آنچه که از ایستادگی بخشی از فلسطینیها مقابل معارضان در مستند دیده می شود  به خاطر امکاناتی که حکومت سوریه برایشان فراهم ساخته است، یعنی آنها با تمام مشکلاتی که دارند از سوریه به عنوان کشور خودشان دفاع می کنند.
اصغرزاده گریزی به برخی اشکالات در مواجهه با مهاجران خارجی در ایران هم زد و گفت: ای کاش ما هم نگاه ناسیونالیستی خود را  در ایران کمتر کنیم، متأسفانه حتی افرادی که سالها در بالاترین رده های رسانه ای برای ما کار کرده اند نتوانسته اند یک اقامت معمولی در کشور بگیرند تا خانواده خود را به ایران بیاورند، در قبال مهاجران افغانستانی هم رفتار خوبی صورت نگرفته است، ما در این زمینه می توانیم از رفتار دولت سوریه با مهاجران فلسطینی الگو بگیریم.
اصغرزاده با اشاره به ترکیب مذهبی ملت سوریه خاطرنشان کرد: ۶۵ تا ۷۰ درصد مردم سوریه اهل تسنن، ۱۹ درصد آنها مسیحی، ۱۲ درصد علوی و یک درصد نیز شیعه هستند، رأس حکومت نیز بیشتر در دست علویان است و معارضان سوری به همین دلیل دنبال تغییر حاکمیت هستند.  
 
 
مستندی با حرفهای متفاوت
در ادامه جلسه یکی از شرکت کنندگان ضمن تشکر از کارگردان به خاطر ساخت این اثر گفت: امروز همه می خواهند درباره سوریه حرفهای متفاوت بشنوند، همان چیزی که مستند شما آن را داشت، البته به نظر من این فیلم می توانست قدری کوتاه تر باشد تا جذابیت بیشتری داشته باشد.
کارگردان مستند «یرموک بهانه ای برای آزادی» در مورد سخنان این شرکت کننده گفت: همانطور که عرض کردم مخاطب اصلی فیلم ملت های عرب هستند و موفقیت پیام فیلم نیز در گروه تولید آثار بعدی و تکرار این تصویر از درگیری های سوریه است، البته ما هم همیشه دنبال ایجاز هستیم و هرگز از طولانی شدن کار استقبال نمی کنیم.
 
 
اگر جای کارگردان بودم کار را رها می کردم
سپس محسن اسلام زاده از کارگردان های حاضر در این نشست با اشاره به اینکه از دور در جریان مشکلات کارگردان برای تولید اثر بوده است گفت: بنده اردیبهشت ماه همراه آقای اسلام زاده کاری را درباره اهل سنت تولید می کردم، آن زمان آقای اصغرزاده را دیدیم که می گفت می خواهد به سوریه برود، اما در حالی که به او مدام وعده تدارک سفر ظرف یک هفته داده می شد این اتفاق نمی افتاد، تا جایی که ما برای کار خود مهمان خارجی از بیرون آوردیم و کار خود را ساختیم اما آقای اصغرزاده همچنان می گفت من می خواهم به سوریه بروم.
اسلام زاده با بیان اینکه تولید این مستند با مشکلات مالی و تدارکاتی بسیاری نیز همراه بوده است تصریح کرد: من در جریان هستم که کارگردان از جیب خود هم برای تولید این اثر خرج کرده است، یکبار به آقای اصغرزاده گفتم اگر من جای تو بودم با دیدن این همه مشکلات و تأخیرها حتماً ماجرا را ول می کردم.
کارگردان مستند «اندیشه حیات» و برگزیده جشنواره عمار گفت: اگر این مستند تبدیل به دو اثر کوتاه نشود مخاطبان آن در ایران به مخاطبان خاص محدود می شوند. این شرکت کننده افزود: شخصیت ها و سکانسهای مستند خیلی قوی هستند و احتمالاً با راش هایی که گرفته شده است بتوان دو قسمت خوب تولید کرد. وی همچنین با تمجید از سکانس درگیری راوی زن فیلم با برادرش گفت: پلانی که این خانم یقه برادرش را می گیرد بسیار زیبا بود و ما را به یاد بعضی درگیری ها و انشقاق ها در فتنه ۸۸ انداخت.
 
 
اعترافات مشاور بن لادن
محسن اسلام زاده سپس به انتشار کتابی توسط یکی از مشاوران گذشته بن لادن پیش از سال ۲۰۰۰ میلادی اشاره کرد و گفت: مصطفی حامد که خود در جنگ اعراب و اسراییل و جنگ های افغانستان حضور داشت در این کتاب تأکید کرده است بزرگترین اختلاف او با بن لادن در درخواست انحلال القاعده بود. نویسنده این کتاب گفته است من به بن لادن می گفتم اگر چه القاعده در ابتدا کارهای خوبی کرد اما امروز از دست ما خارج شده و توسط سرویس های اطلاعاتی غرب اداره می شود، بنابراین جنگ های القاعده و نبردهای مشابه در منطقه توسط آمریکا مدیریت می شود و برای جهان اسلامی چیزی از این جنگها به دست نخواهد آمد، مجاهدان ما توسط سرویس های اطلاعاتی بیگانه رصد و شناسایی می شوند، آنها اگر از دست طرف مقابل زنده بمانند در برگشت توسط این سرویس ها کشته خواهند شد.
وی در پایان تأکید کرد: ما گاهی اوقات در سوریه صحنه هایی را دیده ایم که معارضان پس از محاصره شدن و قطعی بودن شدن نابودی خود شروع به سر دادن تکبیر می کنند، این نشان می دهد که تولید اثر درباره وقایع سوریه چقدر اهمیت دارد.
در  ادامه محسن یزدی قلعه، کارگردان مستند ۹۹ درصد نیز با تحسین کارگردان این اثر به خاطر انتخاب یک سوژه خوب گفت: متأسفانه چون آگاهی های ما از شرایط کشور سوریه پایین است این فیلم خوش ساخت و جذاب برایمان تا حدی گنگ و مبهم است و نیاز دارد تا اطلاعات اولیه بیشتری از سوریه در اختیار مخاطب قرار دهد.
 
 
یک انتخاب ترسناک
سپس مجدداً کارگردان مستند به بیان توضیحاتی پرداخت و گفت: من سوژه زن فیلم را خیلی با ترس انتخاب کردم چون می ترسیدم در فیلمم جذابیتهای جنسی یا فمنیستی ایجاد شود، به همین خاطر تمام تلاشم را کردم تا در فیلم در عین حال که انسانیت و مؤنث بودن راوی به صورت همزمان حفظ شود، راوی مقاومت و ایستادگی کند اما زن بماند و مرد نشود.
یکی از شرکت کنندگان مراسم نیز ضمن تقدیر از حساسیت کارگردان نسبت به جذابیتهای فمینیستی در فیلم گفت: به نظر من وجود موسیقی در همه سکانس های فیلم چندان مناسب نبود و بیننده را اذیت می کرد و اصلاً نیازی هم به این کار نبود.
محسن اصغرزاده درباره ایراد این شرکت کننده به مستند گفت: مرسوم است که می گیوند موسیقی فیلمها باید حس شود اما شنیده نشود، لازمه این شرایط این است موسیقی برای فیلم ساخته شده باشد، در حالی که در مستند «یرموک بهانه ای برای آزادی»  از موسیقی های آرشیوی استفاده شده بود و همین باعث می شد موسیقی بیشتر از این که حس شود به گوش می رسید.
انتخاب راوی، دو هفته بعد از شروع ضبط
آخرین سوال حضار از کارگردان فیلم درباره چگونگی انتخاب یا شناسایی راوی فیلم بود. سید محسن اصغرزاده گفت: ما تصویر برداری شروع کرده بودیم ولی هنو راوی نداشتیم و در ایران دنبال یک راوی بودیم، چون مستندهایی که از مصاحبه های پیاپی استفاده کنند قدری خسته کننده می شوند، اما هنوز کسی را پیدا نکرده بودیم، یکی دو هفته از تصویربرداری ها گذشته بود که در منطقه با زنی روبرو شدیم که خیلی روحیه جسور و شجاعی داشت، جسارت او مرا کنجکاو کرد و بعد دیدیم که چقدر سوژه مناسبی برای روایت فیلم است.
اصغرزاده گفت: البته استفاده از این راوی خیلی راحت هم نبود، ایشان از یک طرف به شدت خجالتی بود و نمی توانست در جمع رو به دوربین دوربین صحبت کند، شاید یکی دو هفته زمان برد تا توانستیم با آموزش و تمرین ایشان را برای روایت فیلم آماده کنیم، از طرف دیگر هم ایشان همان زمان درگیر مراسمات ازدواجش بود و نمی توانست تمام تمرکزش را روی کار بیاورد، من یادم است حتی یک بار آنقدر از او اشکال گرفتم و ایرادات کارش را گفتم که به گریه افتاد.
شایان ذکر است این نشست به صورت زنده از طریق درگاه Ammarfilm.ir  برای کاربران اینترنتی پخش شد.