بهتر است همین اول با پرسش شروع کنم؛۱ – بودجه دولتی سازمان سینمایی  پای چه جور فیلم هایی خرج می شود ؟ و تا الان که نزدیک به نیمی از سال را سپری کرده ایم ، چقدر از بودجه و برای چه فیلم هایی هزینه شده است؟ ۲ – چیزی به فراخوان پذیرش آثار جشنواره فیلم فجر نمانده است (واقعا چیزی نمانده) ، لطفا آمار بدهید چند پروژه در راستای سینمای «استراتژیک» تولید یا در دست تولید است؟ ۳ – آیا اساسا سینمایی تحت عنوان «استراتژیک» مورد قبول مدیریت سینمایی هست یا نه ؟ بهتر است صریحا پذیرش یا رد آن ، اعلام شود .

همین چند روز پیش گزارشی از «سی ان ان» منتشر شد که در رسانه های ایران هم بازتاب قابل ملاحظه ای داشت . مجری این شبکه در گزارش خود تهران را آمریکایی ترین شهری معرفی کرده بود که تا حالا دیده است . (منهای اغراق آن ، واقعیتی ملموس است) ، پیش از این هم گزارش و آمارهایی از تغییر سبک زندگی درایران تیتر اصلی رسانه ها در خارج و داخل  شده بود ، مثلا در مورد مصرف لوازم آرایش و ... در عین اینکه هرکس رفت و آمدی با سطح شهر داشته باشد ، نیازی به دقت در گزارش سی ان ان و امثالهم ندارد .

خود را به خواب زدن حرام است ! دشمن سنگرهای فرهنگی را یکی یکی فتح می کند . عناصر ارزشی و فرهنگی غریبه تا محیط خانواده ها نفوذ کرده است . سربازگیری رسانه های معاند از عدد و رقم گذشته است . قبح خیلی از مسایل چنان ریخته که برای فهم آن نیازی به پژوهش نیست : «اختلاس های خرد و کلان ، بی اخلاقی های مخفی و علنی ، زد و بندهای فردی و حزبی ، رشوه و ارتشا ، لابی بازی های سیاسی و اقتصادی ، فاصله طبقاتی مشهود ، کاهش ضریب خودکفایی ها و ...» البته که هنوز جاری و ساری بودن رنگ و بوی انقلاب و وجود جوانان و نیروهای جهادی و بسیجی کفه ترازوی سفیدی ها را سنگین تر می کند ، ولی بپذیریم که اگر با همین وادادگی فرهنگی و مرعوبیت مقابل آلودگی های وارداتی جلو برویم ، پاک ترین های جامعه و محصولات انقلاب بیش از پیش تهدید می شوند و چه بسا دیری نپاید که شاهد سنگینی کفه ترازو به نفع دیگران باشیم .

آیا سینما در مبارزه با پلشتی ها و انحرافات اخلاقی و کلا انحطاط های جاری مسئولیتی ندارد ؟ حتی برخی براین عقیده اند که سینما خود در تغییر سبک زندگی مردم دخیل بوده است . اما هرچه بوده و هر چه هست با اینکه سینما به تنهایی نمی تواند با تغییر و تحولات رخ داده و در شرف وقوع ایستادگی کند و ... ولی این نکته را هم نمی توانیم منکر شویم که سینما می تواند موثر باشد . سینما هم قادر است سمت و سویی مثبت به جامعه نشان دهد و هم می تواند الگوهای منحط را ترویج کند؛ بنابراین واگذاری سینما به دست سود اندوزان و فرصت طلبان یعنی سنگر فرهنگی را خالی کردن . به ویژه که «لیبرال – خرده سرمایه دار»های سینما که کار دیگری بلد نیستند در کمین به حاشیه راندن مطلق دولت از سینما هستند تا شاید اوج بگیرند و به پدرخوانده های بورژوازی و کمپانی های بزرگ تری تبدیل شوند .

اما ضعف فرهنگی و نفوذ فعال ارزش های ایرانی – انقلابی در ورای مرزها جدی تر از تهدید داخلی است ، به عبارت روشن عقب نشینی از آنجا ناشی می شود . طی اتفاقات ظهور کرده در چند سال اخیر بیش از پیش دیپلماسی کشور خود را در منطقه تنها دید ، درحالی که از جبهه فرهنگ و هنر انتظار می رفت که زودتر از همه وضعیت منطقه را درک و احساس کند؛ شاخک هایش به حرکت دربیایند و مبادرت به ساخت و ساز و تولید محصولات متناسب با فکر و روحیه مردم به پا خاسته کند . از این ها مهمتر خود مردم منطقه بودند که در میان تلاطمات و خیزش ها ، نیازهای فرهنگی خود را از منابعی تامین می کردند که مانند آب بر آتش درون و بیرون آنها بود . آثاری که کارکردی جز رخوت و سستی در انقلابیون نداشت .  بعید است که عقب گردهای مصر فقط فیزیکی ارزیابی شود ، لیبی و اردن و افغانستان و غزه و عراق و ... درکنار انواع حمایت ها ، خواهان محصولات فرهنگی – هنری درخور شرایط موجود حتی در قالب سرگرم ساز هستند .

معاون علمی رییس جمهور تا حدودی تکلیف سینما را روشن کرد . سینما باید روی پای خودش بایستد . این حرف حساب و بی جواب است . همه ی ما درآرزوی چنین روزی هستیم که سینما کاسه ی دریافتی هایش را به طرف مشتری هایش دراز کند . مردم باید بابت تفریحاتشان پول بپردازند ، ولی توجه داشته باشیم که این اتفاق در سینمای تفریح بخش (فعلا) قابل محقق است . لذا اصولی ترین طریق ، اینکه دولت با تعریفی دقیق و کارشناسی از چرخه تولید، توزیع و نمایش و تدوین قوانین مرتبط، بودجه اش را مطلقا از این سینما بیرون بکشد و به نظارت قانونمندش ادامه دهد ، از سوی دیگر بودجه تولید را مشخصا به موضوعات و سوژه هایی اختصاص دهد که بخش خصوصی نه مایل است و نه جراتش را دارد که به آنها بپردازد ، مضامینی که با سرنوشت کشور و مردم در ابعاد داخلی و خارجی ارتباط پیدا می کند و تأثیرات آن را باید در حوزه مدیریت استراتژیک فرهنگی و سیاسی کشور جستجو کرد ؛ سینمایی که تحت عنوان «استراتژیک» خوانده می شود و در دنیای امروز غفلت از آن یک باخت آشکار در برابر انواع هجمه هاست.

این رویکرد اگرچه ابتدا به ساکن با حداقل بازدهی روبرو خواهد بود و کمااینکه بوده است و تا حدودی در راستای کارکرد تلویزیون رایگان تلقی شود اما در صورت تولیدات کیفی تر، میتواند از طرق مختلف به سرمایه اش نیز دست پیدا کند .

با این توصیف آنچه از فحوای مدیریت کنونی دریافت می شود اینکه دیگر در آینده شاهد تولید فیلم هایی از قبیل ملک سلیمان ، شکارچی شنبه ، فرزند چهارم و ... نخواهیم بود، که اگر چنین است بودجه سینما به چه موضوع و محتوایی اختصاص خواهد یافت؟ نگارنده نیز براین باور است که اغلب فیلم های به اصطلاح فاخر گذشته یا سفارشی و ... از ضعف های بدیهی رنج می برند ، اما این دلیل تعطیلی کلیت این روند نمی شود بلکه باید در نوع سفارشی سازی (۱) و کیفیت آثار تجدیدنظر شود . با شرایط و برنامه فعلی در جشنواره فجر پیش رو دست سینمای ایران از بابت آثاری که با اهداف انقلاب به تولید رسیده باشند ، خالی خواهد بود .

«لیبرال – خرده سرمایه دار»های سینما چند سالی است که در آرزوی چرخش سینما به سوی گیشه است تا با اندک سرمایه اش و از قبل لابی های دولتی و رانت های رفیقانه ای که ایجاد کرده است ، از موقعیت کنونی به «دیزنی» در آرزویش تبدیل شود . این جریان با رسانه های دراختیارش چند سالی است که تحت شعار بخش خصوصی ، بکوب در تدارک تسخیر سینما به نفع ارزش های غیرانقلابی  است . بنابراین کنارکشیدن دولت از برنامه ریزی و ساماندهی تولیدات انقلابی ، یعنی واگذاری دربست میدان به «لیبرال – خرده سرمایه دار» هایی که در اصل پل و معبر ورود فرهنگ و ارزش های بیگانه برای غلبه بر انقلاب و استقلال کشور شناخته می شوند .

***********************************************************************************************************************

پی نوشت:

۱ – بحث سینمای سفارشی و چگونگی ساز و کارهای مربوطه در مطلب مستقلی بررسی خواهد شد .