یکشنبه ۳۰ شهریور ۱۳۹۳ - ۲۳:۴۸

سینمای دفاع مقدس؛ آسیب‌ها و راهکارها/۳

پسامدرن و ابزارهای قابل استفاده در سینما

نجات یافتگان

سینماپرس: عباس کریمی عباسی/ دوره های زمانی همیشه تاثیرات زیادی در سیر تطور فرهنگ گذاشته اند و سینما به عنوان یکی از به روزترین هنرهای جهان با ظهور پست مدرنیسم تولیدات مختلفی ارائه کرده است و در این راه از ابزارهای خاص خودش بهره برده است.

دهه هشتاد سرآغاز جنبش های ادبی و هنری بسیاری در کشور بود که متاثر از ورود پست مدرنیسم ناگهانی به کشور بود و تاثیرات بسیاری بر هنرها به ویژه سینما گذاشت. ساخت فیلم های اپیزودیک در سینمای دفاع مقدس، حضور شخصیت های خاکستری مردد در این فیلم ها و طرح پرسش های بسیار در زمینه جانبازان، آزادگان و در کل وضعیت نیروهای مسلح جنگ دیده پس از جنگ حرف اصلی فیلم هایی بود که در عمده آثار این دهه دیده می شود و در این میان فیلم های فیلمسازان متعهد و کهنه کاری چون حاتمی کیا و درویش را نیز گرفت هر چند سالها قبل حاتمی کیا در " از کرخه تا راین" نگاهی متفاوت به این موضوع داشت و در دهه قبل مرحوم ملاقلی پور در "نجات یافتگان" از چنین منظری به موضوع اشاره کرده بود.

پست مدرن و سینما 

نظریات پسامدرن در هنر و به تبع آن در سینما شاید دیر به سینمای ایران رسید اما توجه زیادی را به خود جلب کرد و به دلیل حضور ناگهانی چون تبی تند گذشت و هیجانات آن سریع فروکش کرد. با این وجود تاثیرات محتوایی خود را بر سینما گذاشت و فیلم هایی که در این زمینه به وجود آمدند در دوره خود شهرت پیدا کردند و آن را تاکنون حفظ کرده اند.

متاسفانه به دلیل نبود تعاریف صریح و برداشت غلط برخی فیلمسازان از این واژه در هنر، که ریشه آن به نبود متون ادبی ایرانی در این زمینه و  ضعف در اقتباس برمی گردد هر کس تعبیری از این نوع فیلم ها دارد و برای مثال "طبل بزرگ زیر پای چپ" از منظر برخی مردود و از نگاه بعضی مقبول و عده ای هم برخی مواردش را قبول دارند و باقی را رد می کنند.

تاثیرات جهانی

به هر حال باید توجه داشت که تاثیرات پست مدرنیسم در سینمای جهان منجر به ایجاز، برجسته کردن هنرهای دیگر و کمک بیشتر از انها گرفتن در سینما، طرح مسائل روز و گسترده تر کردن تخیل در نگارش فیلمنامه منجر شده که به خودی خود موارد بدی نیستند و در صورت استفاده صحیح می توانند به ساخت یک فیلم خوب در زمینه دفاع مقدس بیانجامند اگر فیلمنامه نویس و کارگردان تعاریف درست از آن داشته و در ساختار فیلمنامه و فیلم آن را رعایت کنند.

 البته به دلیل ساختارشکنی زمانی و مکانی در آثار پست مدرن تدوین نیز در کنار فیلمنامه و کارگردانی از اهمیت هم وزنی برخوردار است و باید توجه ویژه ای به آن داشت.

انقلاب ، جنگ و سینمای دفاع مقدس

نکته ای که نباید از نظر دور داشت و از اهمیت زیادی برخوردار است این است که کشور ما به دلیل وقوع انقلاب در سالهای پیدایش مدرنیته در جهان و وقوع بلافاصله جنگ تحمیلی که طولانی ترین جرن قرن بیستم در جهان به شمار می رود از سویی و تحریم های مختلف سیاسی اقتصادی فرهنگی از طرفی، تحولات مدرنیته را کمتر به خود دیده است و باید قبول کرد که به تقریب ما وارد مدرنیته نشده پا به دوران پسامدرن گذاشته ایم و این موضوع بر تمام وجوه زندگی از جمله فرهنگ و هنر ما تاثیر گذاشته است.

از آنجا که پست مدرن دوران رجعت است و پالایش؛ یعنی بازگشت به سنت های خوب و دور ریختن سنت های نامناسب و متاثر از خرافات و باورهای غلط، سینمای دفاع مقدس نیز می تواند با بهره گیری از امکانات روز صنعت سینما و فیلمنامه های قوی رکود نسبی خود را از بین برده و تولدی دوباره پیدا کند.

 

ارسال نظر

شما در حال ارسال پاسخ به نظر « » می‌باشید.