صبح امروز چهارشنبه ۱۱ شهریور ماه، در هتل پارمیس کیش، دومین همایش ملی انیمیشن کار خود را رسما آغاز کرده است. این همایش سه روزه که چند سال پس از اولین همایش ملی انیمیشن برگزار می شود، متشکل از ارائه مقالات پژوهشي، ‏‌سخنراني و ميزگرد و كارگروه‌هاي تخصصي است که با حضور متخصصين،‌ كارشناسان، هنرمندان، مدرسان، پژوهشگران و دانشجويان در شاخه‌هاي گوناگون اين رشته برگزار خواهد شد.

اما در روزهایی که تمام تولید کنندگان انیمیشن و استودیوهای خصوصی از نبود بودجه، پروژه های خود را به تعویق انداخته و یا تعطیل کرده اند، مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی حامی مالی و معنوی این همایش ملی شده است تا به این بهانه هنرمندان، پژوهشگران و دست اندرکاران انیمیشن کشور را دور هم جمع کند تا شاید با ارائه راهکارهای تخصصی، گره ای از مشکلات انیمیشن کشور خصوصا در زمینه تولید باز شود.

اما باید دید که ثمره اولین همایش ملی که چندین سال پیش با حضور چهره های شاخص انیمیشن و مدرسان دانشگاهی برگزار شد چه بوده و تا چه میزان توانسته است مشکلات درون صنفی، پایه ای و تخصصی و ... را در زمینه انیمیشن رفع کند. باید دید که آیا انیمیشن کشور نیازمند حمایت مالی در بخش تولید است یا برگزاری همایش های پژوهشی برای ارائه  مقاله هایی که تنها در حصار کلمات قابل بررسی اند و هیچ ضمانت اجرایی برای بکار بستن راهکارهای آن ها در جامعه انیمیشن وجود ندارد و صرفا برای ارائه مقاله هایی دیگر و یا تکمیل پایان نامه های دانشجویی از آن ها استفاده می شود.

محورهای ارائه شده در این همایش در دو بخش کلی طرح و بررسی می شوند که ۱- صنعت انیمیشن و ۲- هنر و رسانه انیمیشن را در بر می گیرد. دو جنبه ای که هر کدام با زیر مجموعه های خود و شاخه های گوناگونش می توانند نظام کلی انیمیشن را در بر بگیرند. چه در مواجه با مخاطب داخلی و خارجی و چه از جنبه قیاس با آثار روز دنیا و درجه کیفی آن ها.

عنوان هایی که هر کدام می تواند بستر مباحث کلی و زیرساختی حوزه انیمیشن را طرح و آسیب شناسی کند و با حضور چهره هایی در همه حوزه های تخصصی انیمیشن، از پژوهش و پیش تولید گرفته تا تولید و فروش آثار، قادر خواهد بود به نتایج ارزنده ای دست یابد.

اما همانطور که اشاره شد این در حالی است که، نتایج بدست آمده از این همایش در قالب مقالات، میزگردها و ... هیچ ضمانت اجرایی در جامعه انیمیشن کشور ندارد و نه از جانب نهادهای متولی دولتی حمایت خواهد شد و نه تولیدکنندگان خصوصی به تنهایی قادر به بکارگیری مطالبات این همایش در زمینه های زیرساختی هستند.

به عنوان مثال ساختار تولید و مدیریت تولید در ذیل عنوان صنعت انیمیشن در حالی در این همایش مطرح است، که نظام مدیریتی بزرگترین مراکز تولید کننده انیمیشن در کشور تماما در اختیار دولت است و تصمیم گیری در این باب از قاعده رأی و نظر بر حسب علم و تجربه و نوین اندیشی به کلی با آنچه واقعیت امر است فاصله دارد. مراکز مهمی همچون مرکز فرهنگی هنری صبا، کانون پرورش فکری کودک و نوجوان یا مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی در هر دوره خود، بیشترین ضربه را از همین نظام مدیریت انتسابی خورده اند. در شرایطی که در دوره های گوناگون از پشتبانی مالی خوبی برخوردار بوده اند و از همه لحاظ چه نیروی انسانی و چه تجهیزات و در اختیار داشتن مواد و مصالح تولیدی، در بهترین شرایط به سر می برده اند. اما هربار با روی کار آمدن دولت جدیدی و یا نگاهی متفاوت در عرصه مدیریت، دستخوش تغییرات کلی شده و از تصمیمات تولیدی تا برنامه های بلند مدت آموزشی و ...  همگی معوق و یا کنسل شده است.

این بحث در حالی مطرح است که گستره نظام تولیدی انیمیشن در بخش تولیدی در کشورمان به قدری زیاد است که اگر تنها دو سیستم قدرتمند دولتی در یک زمینه همکاری کنند و برای برنامه های زیرساختی و یا تولیدی دست مشارکت به یکدیگر دهند می توان هم آثاری فاخر و در حد استاندار جهانی تولید کرد و هم می توان برخی مشکلات ساختاری را در نظام طبقاتی انیمیشن رفع کرد. همانند اتفاق خجسته ای که سال های سال است در کشورهای پیشرفته و صنعتی انیمیشن مانند آمریکا، ژاپن و .. افتاده است و می توان هر ساله همکاری کمپانی های بزرگی چون دیزنی و پیکسار و یا سونی پیکچرز و دریم ورکز را با یکدیگر شاهد بود. حاصل این همکاری ها نیز هرساله در قالب آثار کوتاه و بلند سینمایی هم سینماهای جهان را تسخیر کرده و هم منابع مالی خود را برای تولیدات مشترک آینده افزایش خواهند داد.

همچنین در فراخوان همایش درعنوان دیگری بحث جایگاه سازمان ها و متولیان خصوصی و دولتی مطرح شده است که به اندازه ای مهم است که می توان آینده حرفه ای این صنعت نوظهور را در کشور ارتقاء دهد و ایران را به عنوان یک کشور صادر کننده انیمیشن، همانند کشورهای خاور دور در آسیا مطرح کند. اما این مورد نیز که همچون موارد دیگر در اولین همایش ملی انیمیشن نیز مطرح گردیده است تا چه میزان به عمل نزدیک شده و در دستور کار مراکز تولید کننده و سازمان های حمایت گر قرار خواهد گرفت؟!

این در حالیست که در چند سال اخیر و به فاصله تشکیل و برگزاری این دو همایش از یکدیگر ، حدود ۷۵% از استودیوهای خصوصی تولید کننده نه تنها تولید خود را متوقف ساخته اند بلکه مجبور به بستن استودیو های خود و تعطیلی رسمی آن شده اند. این ادعایی است که حتی می توان آن را از زبان دبیر و یا مدیران بخش های دولتی و خصوصی هم شنید و از جمله مسائلی است که چند شب پیش در هفدهمین جشن سینمای انیمیشن خانه سینما از زبان رئیس آسیفا انیمیشن ایران نیز شنیده شد!

پس با نگاهی تطبیقی میان مسائل مطروحه در فراخوان دومین همایش ملی انیمیشن با مابه ازای اجرایی اش در نظام انیمیشن کشور می توان شاهد بود که در طول این سال ها مجموعه دست آوردهای بسیار ارزنده مقالات و راهکارهای ارائه شده، نه تنها نتوانسته است زیر ساخت های انیمیشن کشور را دچار تغییر و تحول کند بلکه در زمینه تولید نیز از مشکلات ساختاری مانند فیلمنامه های استاندارد، تولیدهای فاخر و ارزنده و استفاده از غنای سنتی و فرهنگی کشور هم بی بهره مانده و نتوانسته آن ها را به سر منزل مقصود برساند.

نتیجه ای که می توان در این دوره از همایش ملی انیمیشن در اولین روز برگزاری آن گرفت این است که قطعا میتوان با حضور هنرمندان و متخصصان امر در این زمینه دست آوردهای خوبی را بر روی میز انیمیشن ایران متصور بود، اما اینکه گزینه های روی میز همایش ملی، تا چه میزان قابل اجرا، حمایت و ضمانت شده از سوی دولت باشند امری است که باید تا دوره سوم این همایش در انتظار آن نشست. چیزی که همه هنرمندان این رشته با اطلاع از احتمال کم وقوع آن و حمایتش از سوی دولت و متولیان همین همایش، باز هم در هر دوره مشارکت حداقلی را دارند و امیدوارند تا روزی کشورشان همانند کشورهای پیشرفته و صاحب صنعت به چشم یک صنعت پرمنفعت، جهانی و همچنین استراتژیک فرهنگی به آن نگاه کند و حاضر باشد با پشتیبانی از مراکز تولیدی و صنفی، آن را تا حد اعلا و توان هنرمندانش بالا بکشد.