فیلم سینمایی«پی ۲۲» شاید به ظاهر اثری درخشان نباشد و از لحاظ فرم و ساختار در سطح بسیار بالایی قرار نگیرد، اما بی شک در این دوره از سینمای مهجور ایران، فیلمی مهم به شمار می رود. فیلمی که هوشمندانه و شجاعانه موضوعی را دست مایه داستانگویی خود قرار داده است که این روزها رفتن سراغ آن ریسکی در ریزش مخاطب به حساب می آید. فیلمی که توانسته نظر مخاطب را از دل مشغولی های روزمره و بیهوده شهری و آپارتمانی خارج کند و مدیوم خود را از سینمای شهری دور سازد تا مخاطب فرصتی هرچند کوتاه بدست آورد تا در گونه های دیگر سینمایی نیز فیلم تماشا کند.

پی ۲۲ الزاما کارش داستانگویی صرف نیست و محض سرگرمی مخاطب ساخته نشده و این خود در جایگاه و موقعیت فعلی سینمای ایران قابل ارزش و قابل دفاع است. اما این که چرا نباید فیلمی که از لحاظ داستانگویی، فرم و ساختار هم ضعیف نیست و هم حداقل های ژانر را به اجرا گذاشته به اندازه فیلمی پوچ، بی ساختار و بی محتوا که حتی قدرت سرگرم کردن مخاطب را نیز ندارد دیده شود و فروش کند، بحثی است که باید به آن به طور جد پرداخت و به این بهانه مسأله ارزش و دغدغه سینمای ایران و نظام جمهوری اسلامی را آسیب شناسی کرد.

فیلم پی ۲۲ داستانی دارد که بی ارتباط با مسأله روز جمهوری اسلامی ایران نیز نیست و با پیچیده شدن روابط خارجی ایران با کشورهای منطقه و حوزه خلیج فارس، می توان به آن نگاهی استراتژیک و ژرف داشت. سینمایی که در عین حال به ارزش های بی بدیل دفاع مقدس و رشادت های نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی نیز می پردازد. فیلم توانسته از ظرفیت های باالقوه بازیگرانش نیز بهره ببرد و سینمایی دیگر را در ژانر اکشن، جنگی به مخاطب چشم و دل سیر سینمای اجتماعی اش که اکثرا جامعه گریز نیز به حساب می آیند، نشان دهد. همچنین در بازی گرفتن از بازیگرانی چون امین حیایی که در میای بازیگران به نسبت جوان تر هم از قوای جسمانی و آمادگی جسمانی بالاتری برخوردار است موفق عمل کرده است. بازی هادی ساعی را نیز باید به مراتب از بازی او در تلویزیون بهتر دانست چرا که کارگردان توانسته از ویژگی های منحصر به فرد او در قالب آمادگی جسمانی و تسلط او در هنرهای رزمی در قالب یک تکاور نیروی دریایی بهره تصویری و دراماتیک ببرد.

فیلم توانسته است بسیاری از زوایای زندگی یک تکاور ارتشی را واکاوی کند و بدون غلو نمایی های مرسوم ژانر به زندگی اجتماعی و عاطفی او نیز نزدیک شود که رابطه خوبی میان مخاطب با فیلم و شخصیت ها برقرار می سازد.

نباید فراموش کرد که سینمای ایران در ژانرهایی چون اکشن، سال ها و حتی نزدیک به یک دهه است که بسیار کم کار کرده و مخاطب با مؤلفه های این ژانر حداقل در سینمای وطنی کم و بیش غریب است و نمی تواند در مواجه با تنها یک فیلم در میان این همه رقیب سینمای اجتماعی به سرعت ارتباط خود را با فیلم برقرار سازد.  به همین خاطر معقول است که فیلمساز با رعایت اصول ژانر در مرز سینمای عام پسند و نیز اجتماعی حرکت کند تا مخاطب پس نزند. با در نظر گرفتن این موارد «پی ۲۲ »را نمی توان فیلمی ضعیف قلمداد کرد، چراکه همچنان در سینمای فرم محور نیز نیمی از ارزش فیلم در نظر مخاطب و جامعه حول مضمون و محتوای فیلم می چرخد.

فیلم پی ۲۲ شاید نتواند به اندازه فیلم های اجتماعی و نیز کمدی در سینما دیده شود اما باید آگاه بود که رسالت یک فیلم نیز گاه تنها به دیده شدن آن نیست و فیلم می تواند کارکرد خود را در بلند مدت داشته باشد و حتی پس از اکران خود جریان ساز شده و دست مایه و ایده ساز فیلم های پس از خود شود و راهی را برای سینمایی مهجور و مظلوم باز کند که با سبقه یک دفاع ۸ ساله در مرز هایش در تاریخ معاصر، نیاز است تا بیش از این توسط سینماگران و مخاطبین مورد اهمیت قرار گیرد.

در ارتباط با ساختار و صنعت فیلم نیز شاید بتوان گفت نیروی دریایی ارتش با سرمایه گذاری در این فیلم توانست است حداقل های یک فیلم جنگی دریایی را ارائه دهد اما بی شک در مدیوم جهانی و برای نشان دادن تمام وجوه رشادت و شجاعت های نیروی دریایی ارتش در عملیات های اینچنین رشادت طلبانه، آمادگی بیشتری از سوی سرمایه گذاران فیلم نیاز است تا صحنه های«بیگ پروداکشن» و عظیم تری با کیفیتی مطلوب تر در معرض دید تماشاگر قرار گیرد که به مراتب می تواند فیلم را در نقاط قوت خود مطرح کند. چراکه حیات سینمای اکشن و جنگی بی شک در خلق صحنه هایی عظیم و دیدنی از نمایش مستند گونه جنگ و شرایط حاکم بر آن است، که در کنار چیدمان درست درام و نیز بازیگران، می تواند اثرگذاری زیادی بر روی مخاطب عام داشته باشد.

اما فیلم در انگاره های عاطفی و نیز شخصیت پردازی های کاراکترهای فرعی نتوانسته حق مطلب را ادا کند و از همین جهت نیز ضربه فراوانی خورده است، با توجه به نقطه عطف فیلم و نیاز دراماتیک شخصیت اصلی که همانا به داستان عاطفی فیلم نیز مربوط می شود، کشش شخصیت هایی نظیر نو عروس که دختر هادی است و همچنین همسر علی با بازی افسانه بایگان به اندازه ای نیست که مخاطب را درگیر داستان و چرایی های آن کرده و او را برای حل مسأله فیلم علاقه مند و مشتاق کند.

در ادامه شاید بتوان نقطه عطف فیلم را مواجه و جنگ نابرابر ناو ایرانی جوشن با ناو جنگی آمریکایی دانست که آن هم به دلیل وقوع حادثه در گذشته و استفاده از فلاش بک، کارکرد دراماتیک خود را تا حد زیادی نزد مخاطب از دست می دهد، چراکه مخاطب به زعم روایت داستان توسط راوی و فلاش بک، بر آنچه گذشته است و زندگی قهرمان را دستخوش تغییر کرده، آگاه است و تنها مرور آن اتفاق با اتکا بر صحنه ای اکشن، درگیری های تک به تک و انفجار ناو ها و موشک ها، جذابیت لازم را در کشش مخاطب ایجاد نمی کند.

اما در مجموع باید فیلم«پی ۲۲ » را فیلمی مهم تلقی کرد که با آگاهی مسئولین، سینماگران و همچنین مخاطبین می تواند جریان ساز سینمایی شود که به نقطه مرگ بسیار نزدیک شده و محتاج خونی تازه در رگ های این ژانر مهم در گونه های سینمایی است.