پوستر و تیزر سی و چهارمین جشنواره جهانی فیلم فجر چه مفاهیمی را به مخاطب انتقال می دهد؟ تصویری از فیلم گاو که عزت الله انتظامی درحال شستن گاوش در یک برکه است حامل چه پیام ملی در سال ۱۳۹۵ می تواند باشد؟ استفاده از سوژه های تاریخ سینما چند سالی است که در جشنواره های جهانی فیلم شایع شده با این تفاوت که هدف از چنین رویکردی معمولا بزرگداشت یک بازیگر یا کارگردان مطرح جهانی است.
برای مثال برگزارکنندگان جشنواره فیلم کن در سال ۲۰۱۵ از تصویر اینگرید برگمن روی پوستر این جشنواره بین المللی با این توضیح استفاده کرد که: برگمن با کارگردان‌هایی چون آلفرد هیچکاک، روبرتو روسلینی و اینگمار برگمان کار کرد و روبروی بازیگرانی چون کری گرانت، همفری بوگارت و گرگوری پک ظاهر شده است.
آنها از برگمن به عنوان "یک نماد امروزی، یک زن آزاد، یک بازیگر جسور و مجسمه ای جلوی کشتی نئو رئالیسم" یاد کردند. او هیچگاه وقار و سادگی خود را از دست نداد. او تجسم آزادی، جسارت و مدرنیته بود، همان ارزش‌هایی که برای کن اهمیت دارد.
ارزشهای مورد اهمیت برگزار کنندگان جشنواره جهانی فیلم فجر چیست؟ این سوال مهمی است. در عبارات بالا ارزشهای جشنواره کن به صراحت بیان شده است. اما ارزشهای جشنواره فجر چه چیزی می تواند باشد؟
فکر می کنم توضیح بیشتری برای توصیف انگیزه برگزار کنندگان کن برای استفاده از پوستر اینگرید برگمن لازم نباشد. اینگرید برگمن به عنوان یک نماد حاوی یک پیام مشخص بر پوستر جشنواره ای به اهمیت کن نقش بسته است. آنها او را نماد یک زن امروزی آزاد یک بازیگر جسور و مجسمه نئورئالیسم می دانند.
اما تصویر عزت الله انتظامی در فیلم گاو تداعی کننده چه مفهومی در سینمای ایران است؟ آیا قرار است در این جشنواره از داریوش مهرجویی به عنوان فیلمساز موج نوی سینمای ایران تقدیر به عمل بیاید که ظاهرا اینطور نیست چون نامی از مهرجویی نیست. وقتی نامی از خالق گاو وجود ندارد پس تصویر فیلم گاو به تنهایی چه معنایی دارد؟ عزت الله انتظامی با وجود اینکه همواره بازیگری ممتاز در سینمای ایران بوده اما کمتر به عنوان بازیگری الهام بخش برای جوانان ایرانی مطرح بوده است. او می تواند به تنهایی نماد مفاهیم مثبتی باشد اما در پوستر جشنواره جهانی فیلم فجر تنها فیلم گاو موضوعیت دارد. همانگونه که عنوان فیلم بر روی این پوستر نقش بسته است و نه چیز دیگری. از بزرگداشت عزت الله انتظامی هم خبری نیست پس تصویر فیلم گاو به تنهایی قرار است چه گزاره ای را منتقل کند؟
مشکل برگزار کنندگان جشنواره جهانی فیلم فجر این است که تکلیفی در برابر عنوان واژه فجر و نسبت آن با سینمای ملی احساس نمی کنند. اصولا پیام و مفهومی که قرار است پوستر یک جشنواره مثلا بین المللی مخابره کند برای دوستان محلی از اعراب ندارد. جشنواره فجر برای آقایان فقط مجالی برای خودنمایی بیشتر و هزینه کردن از جیب مردم به سود جیبهای مبارک و گشادی است که هرگز پر نمی شود.
در میان کوران مسائل و مباحث عدیده ملی، منطقه ای و بین المللی که کشور ایران در کانون آنها قرار دارد جشنواره فیلم فجر می توانست صدای راستین ملت بزرگ ایران باشد اما جای این صدا همواره در رویدادهای هنری که با نام ایران برگزار می شود خالی است.
نظرات