حدود شش ماه پیش و در روزهای آغاز اجرای برجام، خبری در مورد آزادی بخشی از پول‌های بلوکه شده کشور توسط دولت آمریکا منتشر شد. براساس گزارش رسمی وزارت خزانه داری آمریکا، یانکی‌ها در ازای آزادی برخی از اتباع زندانی‌شان توسط دولت ایران، 1.7 میلیارد دلار از دارایی‌های کشورمان را که سی سال قبل به دلیل یک دعوای حقوقی بلوکه کرده بود آزاد خواهد کرد. چند ساعت بعد باراک اوباما رئیس جمهور آمریکا هم با تایید این خبر از اقدام دولتش در این زمینه دفاع کرد و گفت که "این مصالحه می‌تواند موجب صرفه جویی چند میلیارد دلاری شود که ممکن بود ایران (از طریق حقوقی) دریافت کند." کری وزیر خارجه یانکی‌ها هم ساعاتی بعد اعلام کرد آمریکا 400 میلیون دلار بدهی و 1.3 میلیارد دلار بهره بابت بدهی که به دوران انقلاب اسلامی بر می‌گردد به ایرانی‌ها خواهد داد.

شواهد امر نشان می‌دهد تبعه های آمریکایی که در گزارش وزارت خزانه داری و مقامات آمریکایی آمده است، جیسیون رضائیان و چند جاسوس بازداشتی در ایران بودند که آمریکایی‌ها برای بازگرداندن آنها مقداری سر کیسه را شل کرده بودند.

اما امروز با گذشت شش ماه از آن زمان نوع برخورد دولتمردان تدبیر و امید با این پولهای آزاد شده هم بسیار تامل برانگیز است. اخیرا محمد باقر نوبخت معاون حسن روحانی و رئیس سازمان مدیریت و برنامه ریزی بعد از جلسه ای که با اعضای کمیسیون برنامه و بودجه مجلس داشت اعلام کرد که دولت یازدهم سال گذشته این یک میلیارد و 700 میلیون دلار را دریافت و از ریال آن در بودجه جاری کشور استفاده کرده است.

با توجه به اظهارات نوبخت باید گفت که دولت تدبیر و امید سال گذشته چیزی در حدود 5000 میلیارد تومان پول را در ماههای پایانی سال وارد بودجه جاری کشور کرده است. حالا و بعد از گذشت 6 ماه از این ماجرا به نظر می رسد پرداختن به چند نکته در این خصوص ضروری بوده و زوایای مختلف آن را روشن خواهد کرد. نکته اول این است که این پول ردیفی در بودجه نداشته، چون دولت وجوه آن را پیش بینی نکرده بود، بنابراین این پول به حساب بانک مرکزی ریخته شده است.

با این تفاسیر ممکن است محمد باقر نوبخت و مدیرانش در سازمان مدیریت آن را به ردیفهای بودجه ای که قبلا تعیین شده بود، تخصیص داده باشند، زیرا بسیاری  از ردیفهای بودجه ای دیگری که دولتمردان در سال گذشته پیش بینی می‌کردند هم محقق نشده. اما سوال اینجاست این پول کجا، و در چه محلی هزینه شده است؟

طبق قانون اگر دولتمردان بخواهند بودجه را معادل این 5000 میلیارد تومان افزایش دهند، مجلس باید ورود کند و دولت روحانی باید سال گذشته به بهارستان نشینان برای بودجه لایحه اصلاحی می‌داد.

همچنین باید در نظر داشت، بودجه جاری، ردیف‌های مختلفی دارد و باید مشخص شود این 5000 میلیارد تومان در کدام ردیف هزینه‌های جاری خرج شده است.

دولت حسن روحانی در سه سال گذشته نشان داده که علاقه خاصی به رکورد زنی در هزینه کرد بودجه های جاری دارد، به شکلی که در مدت سه سال هزینه‌های جاری کشور را دو برابر کرده و از عدد 200 هزار میلیارد تومان عبور داده است.

بررسی‌های خبرنگار «نسیم آنلاین» نشان می‌دهد که بخشی از پول در بودجه جاری صرف تشریفات و حقوقهای نجومی مدیران دولت تدبیر و امید شده که اخیرا فیشهای حقوقهای برخی از آنها هم منتشر شده است و مابقی پول نیز مشخص نیست که صرف چه اموری شده است، لذا باید منتظر ماند و دید دولت لیست اقداماتی که با 5000 میلیارد تومان انجام داده است را به زودی منتشر کرده تا مشخص شود این چند هزار میلیاردتومان خرچ چه اموری شده است.

همچنین نکته مهم دیگری که نباید به راحتی از کنار آن گذاشت تاثیر این اقدام دولت بر رشد پایه پولی و نقدینگی است. هزینه کرد 5000 میلیارد تومان دارایی های آزاد شده ایران از خزانه بانک مرکزی مطمئنا تاثیرات زیادی بر پایه پولی، نقدینگی و در نهایت تورم خواهد گذاشت که احتمالا در ماههای آینده اقتصاد کشور بازخوردهای آن را خواهد دید؟

 باید دید دولت حسن روحانی برای هزینه کرد بی حساب و کتاب 5000 میلیارد تومان از دارایی های آزاد شده چه پاسخی خواهد داشت؟