موفقیت اتفاقی نیست

اولین حضور «خندوانه» در تلویزیون در سال 93 رخ داد. از آن سال تا به حال این برنامه در سه فصل به روی انتن شبکه نسیم رفته است و آنقدر خوب عمل کرده است که بر مسابقه «سه ستاره»  توانست برنامه  «نود» را کنار بزند و عنوان بهترین برنامه صداوسیما را از آن خود کند شاید برای خیلی ها مهم باشد که بدانند چرا یک برنامه کم سن و سال توانست به امپراتوری بی چون و چرای«نود» در تلویزیون پایان دهد، چندین پاسخ مختلف درباره موفقیت «خندوانه» وجود دارد. عادل فردوسی پور در شبی که مهمان برنامه خندوانه بود درباره موفقیت این برنامه به رامبد جوان گفت: «من از کسی الکی تعریف نمی‌کنم ولی همیشه تو را تحسین کردم. نخست به دلیل این که یک انرژی و شوری داری که قشنگ به مردم منتقل می کنی. از طرف دیگر با تمام وجود اجرا می‌کنی و برای همین است که برنامه‌ات مورد اقبال قرار گرفته است.» البته فردوسی پور در همان برنامه به «اتاق فکر خندوانه» و «داشتن ایده های خلاقانه» به عنوان دیگر عوامل موفقیت این برنامه اشاره کرد. داشتن اتاق فکر و چینش خوب اعضای آن یکی از دلایلی است که منتقدان تلویزیونی آن را عامل اصلی موفقیت خندوانه می دانند. مهندس ضرغامی رئیس سابق سازمان صداوسیما در پستی اینستاگرامی به دلایل موفقیت خندوانه اشاره می کند و می نویسد: «خندوانه به دلایل مختلف ماندگار شد. تثبیت زمان پخش و استمرار آن، حضور مردم در استودیو، استفاده از میهمانان مناسب و متنوع، خلق شخصیت های کمیک، ریتم خوب و از همه مهمتر اجرای حرفه ای، متعهدانه و تلاش شبانه روزی رامبد عزیز، از عوامل موفقیت این برنامه در جذب مخاطب است» روزنامه وطن امروز نیز 10 عامل را برای موفقیت خندوانه برشمرده است که به ترتیب عبارتند از: رامبد جوان، اتاق فکر و ایده، جلوگیری از تکرار، حضور مردم، ایجاد رابطه دو طرفه با مخاطب، گروه نمایش و کمدین ها، تیم حرفه ای عوامل، موضوع برنامه، میهمان های متنوع و انعطاف مدیران. همگی بر این باورند که موفقیت خندوانه ناشی از یک فرایند و حضور عوامل مختلفی است که دست در دست یکدیگر داده اند تا «خندوانه» بتواند از شبکه ای غیر سراسری به موفقیت دست یابد.

اتفاق های خوب «خندوانه»

خندوانه توانسته است در سه فصل اجرا اتاف های خوبی را روی آنتن تلویزیون رقم بزند. اتفاق هایی که باعث شده بر میزان محبوبیت این برنامه افزوده شود. شاید یک یا چند عنوان از کار هایی که در خندوانه  انجام می شود در دیگر برنامه های تلویزیونی نیز انجام شده باشد، ولی آنچه نوع عملکرد این برنامه ها با دیگر برنامه ها متمایز می کند، این است که خندوانه همه چیز را با هم پیش می برد، شادی و نشاط از پرداختن به موضوعات جدی مانند بیماران خاص کم نمی کند و سرود خواندن دست جمعی باعث نمی شود که برنامه از مشکل کم آبی در کشور غافل شود یا حتی «خندوانه» با وجود اینکه جناب خان سابقه قاچاق کالا به کشور را نیز دارد، این روزها با راه اندازی کمپین «کام» (کالای ایرانی می خریم) تلاش می کند تا از تولید ملی حمایت کند.

کمپین های «خندوانه»

خندوانه در فصل پیش با راه اندازی پویش(کمپین) «قطره قطره» که درباره مصرف صحیح آب و ترویج صرفه جویی بود، توانست حرکت جدی را برای مبارزه با کم آبی به وجود آورد. تیرماه سال گذشته «خندوانه» از مخاطبانش خواست تا با پیوستن به کمپینی به نام «قطره قطره» به عنوان سفیر صرفه جویی در مصرف آب شناخته شوند.

با استقبال خوبی که از «قطره قطره» به  عمل آمد این کمپین در مدت کوتاهی بیش از یک و نیم میلیون نفر عضو گرفت و عواید آن صرف توسعه آبیاری قطره ای در یک روستا شد.

خندوانه در فصل جدید اقدام به برگزاری کمپین حمایت از کالای تولید داخل کرده است که با به مسابقه گذشاتن نام این کمپین توسط خندوانه، نام پیشنهادی «کام»( کالای ایرانی می خریم) به عنوان نام برنده انتخاب شد و از این به بعد «کام» برای حمایت از خرید کالای تولید ایران تلاش می کند. اقدام خندوانه در حمایت از اقتصاد ملی را می توان در راستای اهداف اقتصاد مقاومتی دانست.

جناب خان از انتقاد کردن نمی ترسد

جناب خان شخصیت محبوب خندوانه که مدتی است از میزان خالی بندی و بزن بهادی اش کاسته شده کمتر با رامبد کل کل می کند و بیشتر حرف های جدی و فلسفی می زند، علاوه بر این که  خوب بلد است فضای  خندوانه را  با ترانه هایی که می خواند عوض کند، یک منتقد اجتماعی قهار است و از انتقاد کردند نمی ترسد. حرف های شوخی و جدی جناب خان کسی را  اذیت نمی کند.  شب هایی که  جناب خان در خندوانه است  فضای برنامه را تحت الشعاع حضور خود قرار می دهد و به همین  خاطر است که رامبد معمولا در شب هایی که مهمان های خاص دارد حتما جناب خان را در برنامه حاضر می کند. 

بخون و ببر کتاب

علاوه بر کمپین های اجتماعی خندوانه برای دومین سال پیاپی کمپین و مسابقه کتابخوانی راه اندازی کرده است. سال گذشته  دو عنوان کتاب جام جهانی در جوادیه نوشته داوود امیریان و یک عاشقانه آرام  برای مسابقه  بخون و ببر انتخاب شد که درمجموع یک میلیون 750 هزار نفر در آن مسابقه شرکت کردند. امسال بخون و ببر تعداد کتاب هایش را افزایش داد و 10 عنوان کتاب (تن تن و سندباد، باشگاه مغز: تقویت و بازتوانی مغزی در شانزده پله، آبنبات هل دار، من دیگر ما: مهارت های تربیت فرزند در دنیای امروز - جلد چهارم، گردان قاطرچی ها، ابن مشغله، دیدم که جانم می رود، فتح خون: روایت محرم، می شکنم در شکن زلف یار و مطلع مهر، راهکارهای جامع و کاربردی برای انتخاب همسر، برای این مسابقه انتخاب شده اند.

همه ایران در خندوانه

خندوانه در 3 فصل اجرایش نگاهی فراتر پایتختی داشته است، یعنی در دعوت از مهمان ها و آیتم های برنامه نشان داده است که نگاه اش به همه کشور است همان طور که همه کشور خودشان را در خندوانه سهیم می دانند، چه این سهم به حضور در خندوانه منجر شود(مانند حضور اهالی شهر همدان، اهالی شهر شیراز، اهالی سیتان و بلوچستان، هموطنان کرد، مهاجران افغان و اقلیت های دینی) و چه یاد کردی از شهرهای ایران باشد در اجراهای زیبای جناب خان از موسیقی های محلی جناب خان، که بر خلاف  دیگر برنامه های تلویزیونی که عمدتا به دلیل استفاده بی جا از لهجه ها و گویش های محلی باعث رنجش اهالی شهر ها و استان های مختلف می شوند، مردم در شهر های مختلف دوست دارند تا جناب خان در برنامه هایش به موسیقی محلی آنها هم بپردازد و قطعه هایی از  موسیقی نواحی را اجرا کند.

رامبد جوان در خندوانه نگاه کلیشه ای به مهمانان برنامه های تلویزیونی را تکان اساسی داده است. از حضور تماشاگران گرفته تا به مهمانانی که رامبد به گفت و گو با آن ها می نشیند. علاوه بر این با راه اندازی و حرکت کاروان خندوانه و سفر به  اقصی نقاط کشور هم نشان می دهد که خندوانه تا چه حد دارای بیننده و طرفدار است و هم اینکه بخش های مختلف ایران خودشان را در این برنامه می بینند. سری اول سفر های خندوانه با اجرای بهروز بقایی انجام شد و در سری جدید بیژن بنفشه خواه این مسئولیت را بر عهده گرفته است.

حضور بخش های کمتر دیده شده جامعه در خندوانه

اگر برنامه ماه عسل شبکه سوم سیما را استثنا کنیم، تصور اینکه مثلا یک یا چند نفر که درگیر اعتیاد بوده و اکنون زندگی سالمی را آغاز کرده اند در یک برنامه پر طرفدار  تلویزیونی  کمی سخت می شود. ولی خندوانه نه تنها یک نفر بلکه یک قسمت کامل از برنامه را به همراه همه مهمانان به انجمن «طلوع بی نام و نشان ها» که جمعی از افراد ترک اعتیاد کرده آن را تشکیل داده اند، اختصاص داد.علاوه بر آن کودکان کار توانستند به خندوانه بیایند حضور خانواده اولین مدافع حرم در خندوانه از جمله اقدامات خوب رامبد جوان بودخندوانه همچنین به مناسبت روزهای مختلف سراغ مهمانان متناسب با این روز می رود.  در اجرای خندوانه به مناسب آزاد سازی خرمشهر که با حضور جانبازان برگزار شد، جناب خان «ممد نبودی» را خواند، به مناسبت قهرمانی تیم استقلال خوزستان در لیگ فوتبال نیز خندوانه همه این تیم را دعوت کرد،  در روز پزشک نیز، در حالی که هنرمندان با جامعه پزشکی به خاطر قصور در پرونده مرحوم کیارستمی دچار تعارض بودند، رامبد جوان با دعوت از پزشکان به برنامه اش فضا را تلطیف کرد. و در روز خبرنگار نیز خندوانه میزبان یکی از روزنامه نگاران قدیمی شد، اینها تنها بخشی از حضور مهمانان مختلف در خندوانه است و در ادامه نیز این برنامه  احتمالا دارای مهمانانی از همین جنس خواهد بود.

همان طور که در این گزارش مرور شد، فعالیت های خندوانه در طول سه فصل اجرا در راستای افزایش نشاط اجتماعی همراه با تقویت پیوند های ملی و انسانی بوده است. خندوانه ثابت کرده است که  تنها هدفش خندیدن نیست و به مسائلی فراتر از آن فکر می کند، اما هیچ وقت خندیدن را فراموش نمی کند.

* نسیم