دوشنبه ۲۴ آبان ۱۳۹۵ - ۱۱:۰۹

حقوق فرهنگی و ماجرای بودجه های دورهمی (۱)

از ریخت و پاش‌های بیجا تا تولید آثاری که هیچ‌گاه رنگ نمایش را به خود نمی‌بینند/ آیا برگزاری ده‌ها جشنواره ریز و درشت سینمایی اولویت فرهنگی کشور است؟

حقوق فرهنگی و ماجرای بودجه های دورهمی (۱)

سینماپرس: محمد علی سلیمانی/ یکی از مصادیق حقوق فرهنگی مردم در نسبت با حاکمیت، لزوم استفاده بهینه دولت از بیت المال و بودجه قرار گرفته شده در اختیارمسئولان در کنار سایر منابع مادی کشور است؛ حقی که به مردم امکان مطالبه و یا بازخواست از نهادهای دولتی و غیردولتی استفاده کننده از بودجه عمومی را در صورت ریخت و پاش و یا اتلاف منابع مادی جامعه را می دهد و ایشان نیز باید در این باره پاسخگو باشند.

یکی از موضوعات مورد تآکید دولت یازدهم در سال اول تصدی قوه اجرایی، بحث حقوق شهروندی و تدوین آن بود. در این میان فارغ از تامل در مبانی امانیستی متولیان امر و بررسی نوع نگاه التقاطی نشات گرفته از بن مایه های لیبرالی طراحان که به وضوح در بررسی نکات طرح شده در پیشنویس حقوق شهروندی که در سال ۱۳۹۲ ارایه شد؛ یکی از موارد مغفول مانده در آن پیشنویس کذا، حقوق فرهنگی مردم بود.


حقوق فرهنگی مردم، از جمله حقوق اولیه ی مطرح در یک نظام اسلامی است که مبتنی بر آن و به نوعی ما به ازای آنها، تکالیف مختلفی برای دولتمردان موضوعیت پیدا می کند و این در حالی است که در تمامی دولت های گوناگون پس از انقلاب اسلامی تا به امروز، هیچ گونه توجهی به تدوین و تبیین حقوقی آن نشده است.


اما یکی از مصادیق حقوق فرهنگی مردم در نسبت با حاکمیت، لزوم استفاده بهینه دولت از بیت المال و بودجه قرار گرفته شده در اختیارمسئولان در کنار سایر منایع مادی کشور است؛ حقی که به مردم امکان مطالبه و یا بازخواست از نهادهای دولتی و غیردولتی استفاده کننده از بودجه عمومی را در صورت ریخت و پاش و یا اتلاف منابع مادی جامعه را می دهد و ایشان نیز باید در این باره پاسخگو باشند.


موضوع فیش های نجومی برخی از مدیران اجرایی کشور نمونه ای آشکار از حقوق فرهنگی مردم مسلمان ایران است؛ موضوعی که بایستی با جدّیّت مقابله بشود؛ مسئله‌ی عزل کردن و برکنار کردن و برگرداندن آنچه از بیت‌المال به صورت نامشروع خارج شده است، این را در دستور قرار بدهند. این وظیفه‌ی همه است؛ مردم نسبت به این مسئله اهمّیّت می دهند و اگر چناچه این قضیّه اتّفاق نیفتد و دنبال‌گیری نشود، اعتماد مردم به نظام کاسته می شود که این فاجعه‌ی بزرگی خواهد بود. بایستی با اقدام جدّی، اعتماد مردم را حفظ کرد با جدیّت دنبال بشود.

(امام خامنه ای در نماز عید فطر -۱۳۹۵/۰۴/۱۶)


از این جهت می توان یکی از روشن ترین مصادق حقوق فرهنگی مردم را در نحوه مصرف صحیح بیت المال که در بوروکراسی اداری به آن بودجه می گویند دانست؛ موضوعی که امروزه به عنوان یکی از معضلات جدی عرصه رسمی فرهنگ، هنر و رسانه در جمهوری اسلامی محسوب شده و از ریخت و پاش های بیجا در مراسم ها و جشن های به اصطلاح فرهنگی گرفته تا تولید آثاری که هیچ گاه رنگ نمایش را به خود نمی بینند را شامل می شود و این در حالی است که امام امت بارها نسبت به مصرف صحیح و به جای بودجه در این حوزه هشدار فرموده اند.


جذب بودجه‌ی فرهنگی در جای مناسب، خیلی کار سختی است؛ کار آسانی نیست... می خواستند کار فرهنگی بکنند، گفتند بودجه‌ی فرهنگی؛ بنا کردند کاروانسراهای شاه عباسیِ بین راه را به عنوان کار فرهنگی، آباد کردن! بله، آباد کردن کاروانسرای شاه عباسی چیز خوبی است، اثر باستانی هم هست؛ اما آیا کار اولویت‌دار فرهنگی ما همین است؟ ما که اینجور در مواجهه‌ی با فشار عظیم تبلیغات جهانی قرار داریم.

(امام خامنه ای در دیدار رئیس جمهور و اعضای هیئت دولت - ‌۱۳۸۹/۰۶/۰۸)


با بررسی بیانات امام امت می توان به دو نکته اساسی پیرامون نحوه هزینه کرد دستگاه های فرهنگی، دست پیدا نمود:

نخست آنکه دولت و دستگاه های فرهنگی موظفند با تعیین اولویت ها نسبت به بودجه پایان پذیر و مشخصی که در دست دارند اقدام کنند، طبیعتاً این اولویت ها را شرایط فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و نظامی کشور تعیین می نماید.

بر این اساس مسئولان دستگاه های رسمی فرهنگی کشور، موظف به تشخیص اهم و فی الاهم در امور فرهنگی بوده و این امر سبب می شود تا ایشان از پرداختن به امور غیرضروری و کارهای خنثی، همچون کارهای تشریفاتی و نمایشی که نه تنها در فرهنگ، که در سایر حوزه ها نیز جزء آفات مدیریتی است بر حذر بوده و همت ویژه ی خویش را بر تولید آثار پرمحتوا متمرکز سازند.


بنابراین در کار فرهنگی باید دنبال چه باشیم؟ دنبال تولیدات ... در زمینه‌های فرهنگی، دنبال کارهای تشریفاتی و ویترینی نباشید. نمایش دادن کار فرهنگی، نه اینکه فایده‌ای ندارد؛ ضرر هم دارد. در زمینه‌ی فرهنگ باید دنبال کارهای محتوایی و اصیل و واقعی رفت، که امروز نیاز عمده‌ی کشور هم این است.

(امام خامنه ای در دیدار رئیس جمهور و اعضای هیئت دولت - ‌۱۳۸۹/۰۶/۰۸)


مع الاسف، با وجود این تأکیدات عقلانی و مدیریتی، اما نحوه هزینه کرد بودجه برای مثال تنها در حوزه سینما به چه ترتیب است؟ آیا برگزاری ده ها جشنواره ریز و درشت سینمایی همراه با صدها مراسم نکوداشت، تجلیل و بزرگنمایی از اهالی سینما در قالب برنامه های جدا و یا در ابتدا و انتهای جشنواره های مختلف سینمایی، اولویت های فرهنگی کشور است؟ در این باره کافی است تنها به فهرست رسمی جشنواره های سینمایی کشور در سال ۱۳۹۵ هجری، که در سایت سازمان سینمایی منتشر شده است، اشاره نمود.


لیست جشنواره های رسمی سینمایی کشور در سال ۱۳۹۵

ردیف

نام جشنواره

تاریخ و محل برگزاری

قالب اجرا

۱-۹۵

دومین دوره جشنواره فیلم "سما"- ملی

۲۰ تا ۲۸ فروردین - تهران

فیلم کوتاه

۲-۹۵

اولین دوره جشنواره سه دقیقه ای ارزش – ملی

۱ و ۲ اردیبهشت - استان زنجان - (زنجان)

فیلم کوتاه

۳-۹۵

دومین دوره جشنواره فیلم فجر- بخش بین الملل

۱ تا ۶ اردیبهشت - تهران

فیلم بلند، و ...

۴-۹۵

اولین دوره جشنواره فیلم وحدت اسلامی – بین المللی

۱۴ تا۲۰اردیبهشت - تهران

فیلم کوتاه

۵-۹۵

اولین دوره جشنواره فیلم صد ثانیه ای دانشجویان و دانش آموزان – ملی

۱۵ اردیبهشت – استان گیلان- (لاهیجان)

فیلم های صد ثانیه ای

۶-۹۵

اولین دوره جشنواره فیلم سه دقیقه با ورزش – ملی

۲۲ و ۲۳ اردیبهشت – استان یزد- (یزد)

فیلم کوتاه

۷-۹۵

پنجمین دوره جشنواره فیلم سبز – بین المللی

۲۴تا۳۱ اردیبهشت – تهران و سراسر کشور

فیلم های کوتاه، بلند مستند و داستانی

۸-۹۵

اولین دوره جشنواره فیلم رهائی – ملی –

۲۵ تا ۲۸ اردیبهشت – استان البرز- (کرج)

فیلم کوتاه

۹-۹۵

اولین دوره جشنواره فیلم زنده رود – ملی

۲۵تا۲۹اردیبهشت-استان اصفهان-(اصفهان)

مستند، مستندداستانی

۱۰-۹۵

اولین دوره جشنواره فیلم دانشجویی انقلاب و دفاع مقدس- ملی

۲۷ اردیبهشت تا ۳ خرداد استان تهران- (فیروزکوه)

فیلم کوتاه

۱۱-۹۵

اولین دوره جشنواره فیلم روح الله – ملی

۱ تا ۳ خرداد – شهرهای تهران و اصفهان

فیلم کوتاه

۱۲-۹۵

اولین دوره جشنواره نماهنگ ایثار – ملی

۳ خرداد – استان اصفهان – (اصفهان)

نماهنگ

۱۳-۹۵

اولین دوره جشنواره فیلم مدافعان حرم – ملی

۳ تا ۵ خرداد - تهران

فیلم کوتاه؛ مستند، داستانی

۱۴-۹۵

ششمین دوره جشنواره فیلم شهر – بین المللی

۶ تا ۱۲ خرداد - تهران

فیلم کوتاه

۱۵-۹۵

یازدهمین دوره جشنواره فیلم های ورزشی – بین المللی

۹ تا ۱۲ خرداد - تهران

فیلم های کوتاه، بلند سینمایی، تلویزیونی

۱۶-۹۵

پانزدهمین دوره جشن دنیای تصویر- ملی

۲۸ تیر ماه - تهران

جشن

۱۷-۹۵

جشنواره فیلم رضوی

۱۵ تا ۲۴ مرداد – شهرستان های (خرم آباد، گرگان، یزد)

نماهنگ، فیلم تلویزیونی، انیمیشن، فیلم کوتاه، مستند، داستانی

۱۸-۹۵

اولین دوره جشنواره فیلم کرامت – ملی

۲۵ تا ۲۷ مرداد ماه – استان خراسان رضوی –(مشهد)

فیلم کوتاه

۱۹-۹۵

اولین دوره جشنواره فیلم سلامت – ملی

۱ تا ۵ شهریور - تهران

فیلم کوتاه

۲۰-۹۵

اولین دوره جشنواره فیلم رشت – ملی

۱۵ تا ۲۱ شهریور – استان گیلان –(رشت)

فیلم کوتاه

۲۱-۹۵

هفتمین دوره جشنواره فیلم و فیلمنامه نویسی آموزشگاه مهدی- ملی

۲۰ و ۲۱ شهریور – استان مازندران – (تنکابن)

فیلم کوتاه و فیلمنامه

۲۲-۹۵

اولین دوره جشنواره فیلم چهلچراغ – ملی

۲۲ تا ۲۹ شهریور - تهران

فیلم های کوتاه، بلند مستند و داستانی

۲۳-۹۵

اولین دوره جشنواره مسیر عشق – بین المللی

۸ تا ۱۴ آبان - تهران

فیلم های کوتاه و بلند

۲۴-۹۵

چهل و ششمین دوره جشنواره فیلم رشد - بین المللی

۱۵ تا ۲۱ آبان – تهران و سایرمراکز استانی کشور

فیلم های کوتاه، بلند مستند، داستانی علمی وآموزشی

۲۵-۹۵

سی و سومین دوره جشنواره فیلم کوتاه تهران – بین المللی

۱۸ تا ۲۴ آبان - تهران

فیلم کوتاه

۲۶-۹۵

دومین دوره جشنواره فیلم پرواز – بین المللی

۱۶ تا ۱۸ آذر – تهران

فیلم کوتاه

مستند و داستانی

۲۷-۹۵

دهمین دوره جشنواره فیلم مستند ایران "سینما حقیقت"- بین المللی

۱۴ تا ۲۱آذر - تهران

فیلم های کوتاه، بلند

مستند، مستند داستانی

۲۸-۹۵

دومین دوره جشنواره فیلم های کوتاه موبایلی گزارش یک نگرانی – ملی

۲۴ تا ۲۷ آذر – تهران

فیلم های موبایلی

۲۹-۹۵

هفتمین دوره جشنواره فیلم عمار – ملی

۹ تا ۱۹ دی – تهران

و دیگر نقاط کشور

فیلم های کوتاه، بلند

مستند، داستانی

۳۰-۹۵

سیزدهمین دوره جشنواره فیلم تصویر- ملی

۱ تا ۲۰ اسفند - تهران

۳۱-۹۵

یازدهمین دوره جشنواره فیلم های ۱۰۰ ثانیه ای – بین المللی

۴ تا ۶ اسفند – تهران

فیلم های ۱۰۰ ثانیه ای

۳۲-۹۵

یازدهمین دوره جشنواره فیلم کل – ملی

اسفند ماه – استان فارس

(شهرستان گراش)

فیلم کوتاه



البته باید توجه داشت که فهرست فوق شامل بزرگداشت های و نکوداشت های بجا و بیجای این دوران نبوده و جشنواره های استانی مانند جشنواره های دانش آموزی که در محدوده استان ها برگزار شده و معمولا همراه با تجلیل و نکوداشت هنرمندان است را شامل نمی شود.



همچنین انواع جشن ها و مراسم ها مانند جشن روز سینما و یا مراسم پر سر و صدایی همچون جشن حافظ و یا جشنواره نوشتار سینمایی و سایر نکوداشت ها و بزرگداشت ها از برخی اهالی سینما و بزرگان سینما که بعضا با حمایت ها و کمک های مستقیم و غیرمستقیمِ مادی و معنوی نهادهای دولتی صورت می گیرند نیز در این فهرست آورده نشده اند.



بر این اساس شاید بتوان از ده ها جشن و جشنواره ی دیگر نیز نام برد که در سال ۱۳۹۵ به عنوان سال پایانی حاکمیت نئوکینزین های بنفش بر مصدر امور فرهنگی کشور برگزار شده و یا در دست برگزاری است؛ جشنواره هایی که در فهرست منتشر شده توسط سازمان سینمایی، قید نشده اما عموما با مشارکت ادارات کل استانی وزارت ارشاد در سال ۱۳۹۵ برگزار شده یا می شوند؛ جشن ها و جشنواره هایی همچون نخستین جشنواره فیلم بین‌المللی بی‌کلام تهران، جشنواره فیلم با موضوع قرآن با حمایت ارشاد استان کرمانشاه، دومین جشنواره فیلم کوتاه طنین مسجد با حمایت ارشاد استان گلستان، اولین جشنواره ملی فیلم کوتاه سه دقیقه با ورزش، جشنواره فیلم دفاع مقدس زاهدان توسط فرهنگ و ارشاد استان سیستان و بلوچستان، پنجاه و چهارمین جشنواره منطقه‌ای سینمای جوان کومش با حمایت ارشاد استان سمنان، چهارمین جشنواره فیلم کوتاه مدرسه، چهارمین جشنواره بین المللی فیلم یاس تهران با حمایت سازمان سینمایی، دهمین دوره جشنواره بین‌المللی فیلم‌های ورزشی، ششمین جشنواره ملی فیلم کوتاه حسنات، هفتمین جشنواره ملی نماز و نیایش به روایت دوربین توسط اداره کل فرهنگ و ارشاد استان قم، دهمین جشنواره سراسری فیلم کوتاه دینی رویش و ... اشاره کرد که به این موارد می توان جشنواره هایی که توسط یا با حمایت انجمن سینمای جوانان ایران، مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی، حوزه هنری و ... و زیرمجموعه های استانی آنها برگزار می شوند را افزود که باز هم جشنواره های برگزار شده توسط نهاد و سازمان های دولتی و حکومتی دیگر را شامل نخواهد شد و این همه در شرایطی است که دست پدر سازمان سینمایی کشور خالی است و بسیاری از اهالی دغدغه مند عرصه ی سینمایی کشور، با بیکاری و مشکلات عدیده ی مالی دست به گریبان می باشند.



این تعداد جشنواره با در نظر گرفتن بودجه هنگفتی که شامل برگزاری آنها و ریخت و پاش های جانبی شان می شود در حالی روند افزایشی دارند که هنوز خروجی و دستاورد جشنواره بین المللی فیلم فجر که مهم ترین جشنواره سینمایی کشور است در حوزه جریان سازی و اثرگذاری کلان بر بهبود و ارتقای فرهنگ عمومی کشور مشخص نیست و نمی توان دستاورد شاخصی برای این جشنواره به جز اعطای جایزه به اهالی سینما و بهبود هنر سینما ارائه داد، در واقع جشنواره فیلم فجر در خدمت سینمای ایران و ارتقای بازیگری، کارگردانی، جلوه های ویژه، گریم، تدوین، فیلمبرداری و سایر ابعاد تکنیکی و فنی سینما بوده است، اما خدمت شایانی به فرهنگ عمومی جامعه و در مرحله ای بالاتر صیانت و حفاظت از فرهنگ بومی و ملی نکرده است، شاهد مثال آن شوی لباسی است که به جز لاینفک این جشنواره تبدیل شده در حالیکه صحنه های آن همخوانی چندانی با فرهنگ زندگی ایرانیان مسلمان ندارد.



جالب اینجاست که مسئولان فرهنگی و متولیان حوزه های مربوطه به جای آنکه به دنبال کاهش هزینه های اضافی و تعیین اولویت های اساسی فرهنگ و صرف بیت المال در آن حوزه ها باشند تا با تولید آثار فاخر و استراتژیک به صیانت از فرهنگ بومی بپردازند، هنرمندان را تشویق به کاهش هزینه ها می کنند: « اتفاق خوبی که این روزها بیشتر شاهدش هستیم، ساخته شدن فیلم‌های کم‌هزینه، تجربی و هنری‌ست که در حوزه دفاع مقدس ساخته می‌شود، ای کاش سینماگران سمت فیلم‌های کم‌هزینه‌تر و هنری بروند. جنس فیلم‌های دفاع مقدسِ ایرانی می‌تواند کمی متفاوت از فیلم‌های جنگی باشد. »، به عبارت بهتر گویا برای رنگ و لعاب دار کردن برج ها، باید از خرج ها کم کرد و به برج ها افزود تا ویترین فرهنگ کشور به تجلیل ها و اعطای جوایز و بزرگداشت ها و چهره های خندان و خوش تیپ هنرمندان مزین شده و به این ترتیب همگان تصور کنند حال فرهنگ کشور خوب است.



ادامه دارد...

ارسال نظر

شما در حال ارسال پاسخ به نظر « » می‌باشید.