فیلم سینمایی «یک خانواده محترم» بدون شک یکی از مهم‌ترین آثار تاریخ سینمای ایران است؛ نه از آن جهت که با ساخت این اثر یکی از جنبه‌های فنی یا تکنیکی سینمای ایران ارتقا پیدا کرده باشد و یا آن که تولید این فیلم باعث بهبود رابطه مخاطبان با سینمای کم‌رونق کشورمان شده باشد بلکه از آن جهت که تولید «یک خانواده محترم» و نمایش این فیلم در فرانسه باعث شد تا علاوه بر طرح صریح بحث سینمای سفارتی در کشور و ورود پول‌های خارجی به سینمای ایران، چهره واقعی برخی از مدیران فرهنگی واسطه گر همچون محمد آفریده که تهیه‌کنندگی این اثر را برعهده داشت و همچنین مسعود بخشی کارگردان جوان آن، برای اهالی فرهنگ و هنر کشور نمایان شود.
از خرمشهر تا اهانت به خانواده شهدا
«یک خانواده محترم» با نام اولیه «خرمشهر» با سرمایه مشترک سیما فیلم و طرف فرانسوی تولید شد. اثری کثیف ضد ایرانی که داستان آن به طور صریح در تمسخر و توهین به دفاع مقدس و خانواده معظم شهدا تولید شده است.
البته تولید این اثر و نمایش آن در شصت و پنجمین دوره جشنواره فیلم کن در همان سال مورد اعتراض بسیاری از مدیران و فعالین فرهنگی کشور قرار گرفت. فیلم در ایران توقیف شد و سیما فیلم مشارکت خود را برای فیلم ساخته شده لغو کرد! حتی کار به جایی رسید که وزارت ارشاد از عوامل تولید کننده این اثر که بدون کسب مجوز از سوی این وزارتخانه تولید شده بود شکایت کرد و عزت‌الله ضرغامی رئیس وقت سازمان صدا و سیما برای اولین و آخرین بار به مجلس احضار شد تا پاسخگوی سوالات نمایندگان ملت در ارتباط با دلایل سرمایه‌گذاری سیمافیلم در تولید این اثر ضدملی باشد.
اعتراض علی مطهری و درخواست محاکمه
همان زمان علی مطهری عضو کمیسیون فرهنگی مجلس فیلم یک خانواده محترم درباره این فیلم گفت: «اگر صهیونیست‌ها می‌خواستند علیه انقلاب فیلم بسازند به خوبی «یک خانواده محترم» نمی‌توانستند ایران را تخریب کنند.» این نماینده مجلس گفت: مسئولان سیمافیلم که مرتبط با ساخت این اثر بوده‌اند باید برکنار شده و مدعی‌العموم نیز علیه آنها شکایت کند
این اتفاقات در کنار کارنامه سیاه محمد آفریده در دوران مدیریتش زمینه‌ساز دور شدن او از فضای مدیریت فرهنگی در کشور شد. هر چند که این دور شدن موقتی بود و با آغاز کار دولت یازدهم و همچنین حضور امیر تاجیک در مدیریت شبکه مستند سیما، پروژه بازگشت و تطهیر او کلید خورد و شرایط بازگشت آفریده به سطوح مدیریت فرهنگی در کشور یکی پس از دیگری مهیا شد که آخرین نمونه آن مربوط به حضور سال گذشته او در جشنواره فیلم روح‌الله – جشنواره‌ای با محوریت آثار پیرامون شخصیت امام خمینی(ره)- به عنوان دبیر این جشنواره بود!
وقتی عامل اصلی خودش را کنار کشید
در میان کش‌وقوس‌های فراوانی که پیرامون حضور و یا عدم حضور آفریده در مسئولیت‌های فرهنگی به وجود آمد، اصلی‌ترین عامل تولید «یک خانواده محترم» یعنی مسعود بخشی که بنابر گفته خودش این فیلم محصول اندیشه و کار شخص او به عنوان نویسنده و کارگردان است، آنچنان که باید مورد توجه رسانه‌ها قرار نگرفت.
درواقع مسئولیت بخشی به عنوان نویسنده فیلمنامه و کارگردان این اثر ضدملی، کمتر از محمد آفریده نیست. این کارگردان هیچگاه به خاطر آن از مردم ایران به ویژه خانواده معظم شهدا عذرخواهی نکرد و حتی در یادداشتی که برای توجیح اشتباهش در زمینه تولید این فیلم نوشت از عذرخواهی صریح از خانواده شهدا سر باززد و نوشت: «همه ما باید همواره عذرخواه خانواده شهدا باشیم. خانواده شهدا هم مثل ما از حرص و دنیاگرایی بیزارند. آنها هم مثل همه ما دلشان برای آینده ایران می‌سوزد. انتقاد و دعوت به ترمیم اخلاقی جامعه، با دعوت از مغزها و استعدادهای بی‌شمار، حرف آنها نیز هست.» اما در مقابل این فیلم در فضای ضد ایرانی جشنواره ابوظبی نیز حاضر شد و سایت جشنواره آن را داستان جوانی که می خواهد در جامعه پر از دروغ و تقلب ایران اعتبار اجتماعی کسب کند معرفی کرد و نوشت »فیلم مسعود بخشی روایتگر زندگی تاریک و بدون آینده روشن این روزهای ایرانیان است.»
کم حافظه‌گی یا سو استفاده از تغییر وزیر؟
هر چند که مسائل پیرامون این اثر ضدملی و ضد انقلابی که با هدف توهین به امام خمینی(ره) و خانواده گرانقدر شهدای هشت سال دفاع مقدس تولید شده بود، هیچگاه از ذهن مخاطبان پاک نشد اما به نظر می‌رسد مدیران فرهنگی دولت تدبیر و امید مدتی است که در کشاکش بحث‌های سیاسی کشور حافظه فرهنگی خود را از دست داده‌اند و فراموش کرده‌اند که محتوای این فیلم چه بوده و تولید آن تا چه اندازه خانواده‌های معظم شهدا را رنجانده است؛ که اگر این‌گونه نبود شاهد بازگشت افرادی همچون مسعود بخشی به عرصه کارگردانی و دریافت مجوز رسمی برای تولید اثر بعدیش از سوی وزارت ارشاد نبودیم. در این میان دکتر صالحی امیری شخص وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی باید بیش از پیش مراقب چنبن اتفاقاتی باشد که احتمالا با سو استفاده از حضور او در این وزارتخانه رخ می دهد.
عملکرد سه سال اخیر سازمان سینمایی وزارت ارشاد نشان می‌دهد که نمی‌توان امید چندانی نسبت تصمیمات حجت‌الله ایوبی رئیس فعلی سازمان سینمایی در ارتباط با این موضوع داشت چرا که ایوبی نشان داده که اساسا ترجیح می‌دهد به جای پاسخگویی در ارتباط با مسئولیت‌هایش از اشعار حافظ و مولانا برای پاسخ به مسائل استفاده کند! اما با توجه به تغییرات صورت گرفته در وزارت ارشاد و حضور وزیری جدید در این وزارتخانه به نظر می‌رسد که باید این موضوع را از سیدرضا صالحی امیری وزیر جدید ارشاد مطالبه کرد.
آقای صالحی امیری! حتما این فیلم را ببینید
با توجه به سوابق قبلی وزیر ارشاد و مشغله‌های فعلی در سمت جدید، مطمئنا پیش از این فرصت دیدن فیلم «یک خانواده محترم» برای ایشان حاصل نشده است ولی شاید بد نباشد جناب وزیر ارشاد به احترام خانواده معظم شهدا که ایشان باید حافظ احترام آنها باشند مقداری از وقت خود را خالی کنند و «یک خانواده محترم» را ببیند. قطعا اجازه نخواهد داد امثال مسعود بخشی با چنین سابقه ای دوباره سر جمهوری اسلامی را کلاه بگذارند و تغییری در این وضعیت ایجاد خواهد شد!
نظرات