تلویزیون، منبع اقتصادی برای سینما

بعد از پیروزی انقلاب اسلامی تا دهه 70 و البته اوایل دهه 80 بسیاری از فیلم هایی که ساخته و روی پرده نقره ای سینما به اکران عمومی درمی آمد پس از مدتی از شبکه های سیمای جمهوری اسلامی پخش می‌شد. شاید این ماجرا تا حدی جدی بود که می توان گفت آمار فروش فیلم های سینمایی در این دو دهه چیزی کمتر از روند عادی آن به شمار می رفت، چرا که مخاطب به جای رفتن به سینما، صبوری می کرد و ترجیح می داد فیلم مورد علاقه خود را زمانی که از تلویزیون پخش می شود، در شرایط مساعدتری تماشا کند. در واقع می توان گفت سینما سهمی قابل توجه در تلویزیون داشت. فیلم های سینمایی با کمترین ممیزی و گاها بدون ممیزی از تلویزیون پخش میشد و این موضوع، بحث اقتصادی فیلم‌های سینما را تقویت می کرد.

در آن زمان محدودیت های ساخت فیلم های سینمایی خیلی به تلویزیون و معیارهای آن نزدیک بود. به عنوان مثال حضور ساز در فیلم های سینمایی تا حدی کمرنگ بود که می شد با حذف آن بخش، فیلم را به راحتی از تلویزیون پخش کرد.

از اواسط دهه 80 حضور جسته و گریخته سی دی فیلم ها که به صورت محدود در برخی از مارکت‌ها به فروش می رسید کم‌کم موجب کمرنگ شدن پخش آن‌ها در صدا و سیما شد، البته ناگفته نماند که با بیشتر شدن آزادی بیان و پوشش در فیلم های سینمایی سهم سینما در تلویزیون رفته رفته کمتر می‌شد.

شبکه نمایش خانگی متولد شد

تلویزیون می توانست با خرید فیلم‌های سینمایی به اقتصاد سینما کمک کند و بخشی از سرمایه تهیه کننده را به آن بازگرداند، این روند به خوبی پیش می‌رفت تا اینکه با وجود گستردگی پخش سی دی فیلم های سینمایی که در همان زمان تحت عنوان شبکه نماش خانگی وارد بازار رسانه شد، خیلی از تهیه کنندگان را از تلویزیون دور کرد.

وجود شبکه نمایش خانگی خیلی از محدودیت های حضور در تلویزیون را نداشت و البته می توانست جایگزین اقتصادی خوبی برای تهیه کنندگان شود. این گستردگی کم‌کم جای خود را در میان مخاطبان باز کرد و کم‌کم سهم سینما از تلویزیون به صفر نزدیک شد. آخر هفته ها و ایام تعطیل تلویزیون بر عکس دو دهه 60 و 70 و البته اوایل دهه 80 که پر بود از پخش فیلم‌های سینمایی، حالا دیگر جای خود را به فیلم‌های دست چندم سینمای جهان آن هم سینمای کره و ژاپن و چین داد. تلویزیون مخاطب آخر هفته‌های خود را از دست می‌داد و مخاطبان بیشتری به سینما روی می‌آوردند این امر شاید به نفع سینمای کشور شد اما حضور تلویزیون را در خانه‌ها کمرنگ کرد.

در شبکه نمایش خانگی در ابتدا فیلم‌ها با فاصله زمانی بیشتری بعد از اتمام اکران وارد بازار می‌شد. از این رو سینما هر روز مخاطب بیشتری را جذب می‌کرد. از طرفی فروش فیلم‌ها به شبکه نمایش خانگی منبع درآمدزایی پخش کنندگان سینما شده بود. هر چه به مخاطب سینما و شبکه نمایش خانگی افزوده می‌شد به همان نسبت از مخاطب تلویزیون کسر می‌شد.

سهم سینما از تلویزیون بیشتر می‌شود

در چند هفته گذشته با نگاهی گذرا به برنامه ها و فیلم های تلویزیون می توان دید که سهم سینما از تلویزیون به سال های دهه 60 و 70 نزدیک می‌شود. در این مدت با پخش بسیاری از فیلم‌هایی از سینما در تلویزیون مواجه شده‌ایم که می‌تواند خبر خوبی برای تهیه‌کنندگان سینما باشد. شاید بتوان گفت این جهش تلویزیون به دلیل از دست دادن مخاطبانش طی این سالها است اما هر چه که هست خبر خوشایندی برای سینماگران محسوب می‌شود البته اگر این روند علاوه بر ادامه داشتن، رشد هم پیدا کند.

* آنا