سینماپرس: درجه‌بندی سنی برای اکران فیلم‌های سینمایی در امریکا نوعی محدودیت فروش به منظور سالم‌سازی محتوای آثار محسوب می‌شود اما متأسفانه در ایران به نوعی تبلیغ برای فروش بیشتر منجر می‌گردد.
ایزد مهرآفرین/ درجه‌بندی سنی برای اکران فیلم‌های سینمایی در امریکا نوعی محدودیت فروش به منظور سالم‌سازی محتوای آثار محسوب می‌شود اما متأسفانه در ایران به نوعی تبلیغ برای فروش بیشتر منجر می‌گردد.
درجه‌بندی سنی برای فیلم‌های سینمایی در ایران برخلاف غرب به دلیل ضعف ساختارهای کنترلی نقض غرض محسوب می‌شود و اتفاقاً تولیدکنندگان فیلم از آن حمایت می‌کنند چون اولاً می‌دانند که کنترل مؤثری بر راه نیافتن سنین پایین اعمال نمی‌شود و ثانیاً همین مارک محدودیت سنی وقتی بر پیشانی یک فیلم می‌خورد، اشتیاقی کاذب میان برخی مخاطبان ساده‌اندیش سینما ایجاد می‌کند و اساساً منجر به فروش بیشتر فیلم می‌شود.
از آنجا که در امریکا و غرب بیش از همه، خانواده‌ها و سنین پایین مخاطب فیلم‌های سینمایی هستند محدود کردن سنین پایین می‌تواند به فروش فیلم‌ها ضربه‌ای اساسی بزند و برای همین این مکانیزم به طور خودکار باعث می‌شود فیلمسازها از به کار بردن دیالوگ‌ها و صحنه‌های نامناسب برای سنین پایین و خانواده پرهیز کنند تا در گیشه با شکست مواجه نشوند، برای مثال در امریکا بخش عمده‌ای از مردم به طور خانوادگی به سینما می‌روند. در بسیاری از موارد این بچه‌ها هستند که دست والدین‌شان را می‌گیرند و آنها را برای دیدن فیلم‌های مورد علاقه‌شان به سالن‌های سینما می‌کشند. این فرآیندی است که در غرب در حال توسعه پیدا کردن است ولی در ایران شرایط به گونه‌ای وارونه رقم می‌خورد.
به دلیل محتواهای تولید شده در این سال‌ها مخاطب اصلی سینما در ایران بزرگسالان هستند و بچه‌ها درصد بسیار ناچیزی از تماشاگران سینما را به خود اختصاص می‌دهند، چون اساساً بچه‌ها خوراک مناسب سن و مورد علاقه خود را در سینمای تلخ، ویرانگر و منفی ایران پیدا نمی‌کنند. برای همین هم هست که ایجاد محدودیت سنی برای تماشای یک فیلم در ایران تأثیر زیادی بر کاهش فروش یک فیلم نمی‌گذارد و بلکه برعکس می‌تواند منجر به عطش دیده شدن فیلم شود. سینمادارها هم اساساً خیلی علاقه‌ای به رعایت این ممنوعیت ندارند و در کل می‌توان گفت درجه بندی سنی باعث بیشتر دیده شدن فیلم‌ها می‌شود. در واقع مکانیزمی که در همه دنیا جنبه تنبیهی به منظور سالم‌سازی فضای سینماها جهت استفاده خانواده‌ها دارد، در ایران به طور عکس عمل می‌کند و جنبه‌ای تشویقی نیز پیدا می‌کند و در عمل باعث می‌شود عوامل فیلم از این ممنوعیت استقبال هم بکنند.
شوی تبلیغاتی یا راهکار ریشه‌ای
به نظر می‌رسد مسئولان ذی‌ربط در زمینه درجه‌بندی یک فیلم نیز مانند بسیاری از موقعیت‌ها و موارد حساس عرصه فرهنگ سعی کردند به صورت باسمه‌ای و فرمایشی عبور کنند و قابل‌تأمل‌تر اینکه این حرکت شتابزده نشان می‌دهد که تصمیم‌گیری‌ها و تصمیم‌سازی‌ها در این حوزه فاقد پشتوانه‌های مطالعاتی و زمینه‌های پژوهشی است و بیشتر به نوعی پز ژورنالیستی و «شو» شبیه است. جا دارد بپرسیم چه کسی نظارت بر رعایت درجه‌بندی سنی در سینماهای کشور را بر عهده دارد؟ سازمان سینمایی وزارت ارشاد؟ شورای صنفی اکران؟ انجمن سینماداران؟ خانه سینما؟ و چه سازوکاری برای نظارت و «رویه‌مندسازی» این تصمیم وجود دارد؟
در سال‌های گذشته هم شاهد بوده‌ایم که برای بعضی از فیلم‌ها این درجه‌بندی صورت گرفته بود. ولی تا کی قرار است که بی‌تفاوت از کنار مصوبات توخالی و تصمیم‌گیری‌های بی‌هویت و صرفاً، خبرساز عبور نماییم؟
آیا این ترفندی برای فریب مردم و تشویق جوانان نیست؟ در صورت عدم رعایت این درجه‌بندی چه برخوردی با سینمادار صورت می‌گیرد؟ آیا اساساً، ایده درجه‌بندی به صورت شتابزده نوعی ایجاد سوپاپ اطمینان کاذب نیست؟ و ... . شکی نیست که نبود نظام درجه‌بندی سنی برای مخاطبان و تماشاگران حلقه مفقوده سینماست که با وجود اهمیت آن، مورد غفلت مدیران و مسئولان فرهنگی واقع شده است. متأسفانه، هیچ شورا یا نهادی به صورت مستقل یا وابسته به سازمان‌های دولتی ذی‌ربط، کارگروه ارزیابی برای توزیع مخاطبان این‌گونه فیلم‌ها در ایران وجود ندارد. به نظر می‌رسد اداره کل نظارت و ارزشیابی به مثابه دکترهای عمومی عمل می‌کند. علامه گی می‌کند و به تعبیری حکم آچار فرانسه را دارد. پروانه ساخت می‌دهد، پروانه نمایش می‌دهد، بند، بخیه و اصلاحیه می‌زند، درجه‌بندی می‌کند و ...
برخورد کارمندی و اداری و تبصره‌ای با یک جریان مهم اجتماعی و نگاه رفع تکلیفی خطرناک است. شاید بخش عمده‌ای از مصائب و چالش‌های حوزه فرهنگ و سینما از همین نگاه بی‌ثبات و فاقد استراتژی و ذائقه‌سازی‌های مقطعی ناشی شده است.
مطالبات کمپرس شده در حوزه فرهنگ و ناتوانی و ناکارآمدی مدیران سینمایی ارشاد در حل و فصل اصولی و ریشه‌ای معضلات دلیل موجهی نیست تا از کنار جدی‌ترین مشکلات سینما، تابوشکنی‌ها، هنجارشکنی‌ها و خیانت به فرهنگ عمومی با ابلاغ «یک بند بی کیفیت» بگذریم.
آقای وزیر محترم و رئیس سازمان سینمایی‌اش باید پاسخگو باشند. وقتی برای فیلمی درجه سنی ۱۸+ تعیین می‌شود این درجه‌بندی در سینمای جهان به دسته خاصی از فیلم‌ها اطلاق می‌شود. واقعاً با کدام ابزار و سازوکار نظارتی و اجرایی قرار است این قاعده در سالن‌های سینمایی رعایت شود؟
ضرورتی که باید ساختارمند شود
مسئله رده‌بندی سنی محصولات فرهنگی، در جوامع جدید به یک امر مهم و جدی بدل شده و بسیاری از برنامه‌ها با محوریت رشد، آموزش، بهداشت و حمایت از کودکان و نوجوانان در برنامه‌ریزی‌های کلان ملی تعریف شوند و این نقش دولت‌ها را در تأمین حقوق اساسی کودکان و خانواده‌ها و سلامت اطلاع‌رسانی درست به کودکان نشان می‌دهد.
به هر حال درجه‌بندی فیلم‌ها با توجه به مضمون و نوع آثار، یک ضرورت انکارنشدنی است. در شرایطی که دستگاه‌های مسئول فاقد ابزارهای کارآمد و مؤثر در این عرصه باشند و قادر به وضع قوانین محکم و پیش‌بینی تمهیدات موثر نباشند، آیا وظیفه صیانت از اصول اخلاقی و سلامت نوجوانان و جوانان و امنیت و آرامش خانواده‌ها در سینماها از مراکز فرهنگی دلسوز و وظیفه‌مند سلب می‌شود؟
به نظر می‌رسد دادن ویژگی درجه‌بندی سنی به برخی فیلم‌ها از جمله: «پا تو کفش من نکن» ساخته محمدحسین فرحبخش بیشتر شبیه یک پز نمایشی و شو است و هیچ‌گونه مبنای اجرایی ندارد، چرا که اقدامی چنین عجولانه و شتابزده بدون شک، فاقد مکانیسم‌های اجرایی و ابزارهای نظارتی است.
* جوان
ارسال نظر