سبد اکران سینما در روزهایی که پشت سر می‌گذاریم، لااقل به لحاظ حجم بیش ازحد فیلم‌های درحال اکران، دارای تنوع است. حدود 15 فیلم چه در سالن‌های عمومی و چه در گروه هنر و تجربه همچنان به نمایش خود ادامه می‌دهند. به جز یکی دو تا که برای گروه سنی کودک و نوجوان ساخته شده مابقی حال و هوای امروزی و قصه‌های اجتماعی دارند.

شاید سالن‌ها هم‌اکنون به لحاظ تنوع در ژانر، شاهد فراوانی آنچنانی و رنگارنگی در مضمون نباشد اما تعدد فیلم‌ها می‌تواند برای مخاطب، حق انتخاب را فراهم کند. به ویژه اینکه فروش میلیاردی این نوع فیلم‌ها، نشان از جذب مخاطب دارد هرچند که این فروش نمی‌تواند سرمایه ساخت فیلم را هم بازگرداند. فیلمی که بطور معمول یک میلیارد و نیم هزینه ساختش می‌شود لااقل باید برابرش را بفروشد تا زیان‌ده نباشد.

از این گذشته هرچند سبد اکران کمیت زیادی دارد اما بخاطر کمبود سالن‌های سینمایی است که حتی فیلم‌هایی که خوب می‌فروشند نیز مجبورند نهایتا در سه هفته به اکران خود در سینماهای اصلی، پایان دهند و نهایتا دل به اکران شهرستان بگذارند.

«خفه‌گی، شنل، خانه دختر، ایتالیا ایتالیا، زرد، مالاریا، قهرمانان کوچک، آزاد به قید شرط، ملی و راه‌های نرفته‌اش و ... » جمعی از این فیلم‌ها هستند که روزهای نمایش خود را پشت سر می‌گذارند بلکه بتوانند لااقل هزینه تولیدشان را درآوردند گرچه این آثار طبق معمول، بخشی از بودجه ساختشان را مدیون پول دولتی هستند و برایشان فرقی نمی‌کند که فیلم بفروشد یا نه.

با این حال دعوا برای گرفتن نوبت اکران در بهترین زمان‌های سال، بین چند فعال بخش خصوصی است که آنهم با اما و اگر و لابی‌های اکران همراه بوده و هست. چنانکه گاه فیلم‌هایی را می‌بینیم که حتی هنوز مراحل تولیدش را سپری نکرده اما تاریخ نمایشش از قبل مشخص است!

این دسته از آثار سینمایی البته از جنس فیلم‌های کمدی یا تجاری سینماست که در تلاشند به هر قیمتی ساخته و گیشه میلیاردی را تأمین کنند. نهایتا به هر ضرب و زوری هم تولید می‌شوند اما کیفیت آنچنانی هم ندارند. گرچه چون مخاطب از این فیلم‌ها و کمدی بودنشان استقبال می‌کند، به فروش چند میلیاردی هم می‌رسند.

بنابراین سالن‌دار نیز موافق این جور فیلم‌هاست تا بلکه بتواند هزینه جاری‌شان را تأمین کند بی‌آنکه حواس ها به جماعت فیلمساز پشت خط اکران باشد. خصوصا اینکه فیلم‌های بسیاری داریم که در طول سال فیلمبرداری می‌شوند اما با وجود موفقیت در جشنواره‌ها حتی چندین ماه معطل‌اند تا دستشان به پرده سینما برسد.

البته این حق مخاطب است که در طول سال فیلم‌های خوش‌ساخت با داستان‌های رنگارنگ را در همه سالن‌ها ببیند و حداقل در بازه زمانی فعلی می‌توان این امکان را برایش فرض کرد. ولی تأکید موکد اینکه چون سینما و سالن به اندازه کافی نیست حتی پرفروش‌های اکران نیز خیلی زود از پرده کنار می‌روند.

تبعیض در میزان سالن‌دهی نیز بحث دیگری است که برای امروز و دیروز هم نیست؛ همه‌چیز به ارتباط بستگی دارد و احتمالا جنس فیلم که به بدنه تجاری سینما نزدیک باشد تا بلکه به هر طریقی حتی فریب، بتواند مخاطب را جذب کند.

بنابراین اصطلاح فیلمسوزی که این اواخر حسابی هم میان فیلمسازان پشت اکران مانده، رواج یافته نه از بابت جمع زیاد ازحد فیلم‌های روی پرده است بلکه به عدم توازن در سالن‌ها و عدم انتخاب در بازه زمانی اکران است. اینجا باید لابی داشت و زور زیادی تا فیلم بتواند اکثریت سالن‌ها را در محاصره درآورد و گیشه میلیاردی‌اش را نیز تصاحب کند!

* آنا