به گزارش سینماپرس، کشمکش‌ها بر سر جوایز جشن شب بازیگر خانه تئاتر از بهار امسال آغاز شد. شهره سلطانی نسبت به روند انتخاب برگزیدگان و البته شیوه داوری این جایزه اعتراض می‌کند و با توجه به حضورش در هیئت‌مدیره انجمن بازیگران خانه تئاتر از وضعیت مغشوش این جایزه سخن گفت. سخنان سلطانی با واکنش چند بازیگر و کارگردان دیگر همراه بود تا جایی که بهزاد فراهانی در جشن بازیگر نیز نسبت به این اعتراضات واکنش نرمی داشت.
اما روز گذشته علیرضا آرا که این روزها نمایش «خاموشی دریا» را روی صحنه دارد از داوری این جایزه کناره‌گیری کرد و برای این انتخاب خود دلایلی مطرح کرد که با گفته‌های شهره سلطانی نیز همخوانی دارد.
آرا در نامه خود ضمن تشکر از سروش طاهری، سرپرست فعلی داوران و این نکته که جشن بازیگر مهمترین جشن غیردولتی، خصوصی و صنفی «ما تئاتری‌ها» است دلایل کناره‌گیریش را به شرح زیر توضیح می‌دهد:
- در تاریخ ٢٧ خرداد ماه پس از چندین بار تقاضا، جلسه‌ی هماهنگی و اصلاح و رفع مشکلات، با حضور کم‌تر از نصف داوران و نیمی از اعضای هیات مدیره‌ی انجمن بازیگران، برگزار شد و قرار شد هیات مدیره فوراً درخواست‌ها، اصلاحیات و موارد مطرح‌شده در این جلسه را بررسی و نتیجه را به داوران گزارش نماید. در حالی‌که قریب به سه ماه از سال جدید داوری می‌گذرد و مهمترین چالش پیش روی انجمن همین مسئله است، پس از گذشت یک ماه و نیم هنوز هیچ پاسخی از طرف هیات مدیره داده نشده است.
- هیچ آیین‌نامه مشخصی برای داوری نمایش‌های روی صحنه وجود ندارد. طبق گفته‌ی دبیر محترم جشن که رییس هیات مدیره نیز هست، آیین‌نامه روی سایت انجمن موجود است؛ اما در واقع آن‌چه تا این تاریخ روی سایت قرار دارد آیین‌نامه‌ی پنج دوره قبل است که طبق بند آخرش، فقط تا پایان همان دوره اعتبار داشته است.
- در طول دوره‌های گذشته و نیز دوره‌ی جاری هیات مدیره روش‌ها و دستورالعمل‌هایی را خارج از آیین‌نامه برای داوری مصوب کرده که هرگز تا کنون برای عموم اعلام و رسمی نشده است!
- برخلاف روند برگزاری تمامی جشن‌ها و جشنواره‌های موجود، جشن بازیگر دبیرخانه و یا شورایی جهت سیاست‌گذاری سالیانه و اعلام قوانین و برنامه‌هایش ندارد!
- تعداد داوران اولیه ١٥ نفر و داوران نهایی ٥ نفر است که ١� نفر از داوران اولیه دو ماه پس از شروع سالِ جدید داوری، انتخاب شدند!
- داوری و انتخاب آثار با تضارب آرا و جلسات حضوری و بحث و گفت‌وگو شکل می‌گیرد؛ در حالی‌که شیوه‌ی اجرایی فعلی، حضور داوران در یک گروه مجازی است که برخی کارهای روی صحنه، بدون نظم و ترتیب خاصی در آن معرفی می‌شوند و حدنصاب مشخصی برای دیدن نمایش‌ها و انتخاب وجود ندارد! گاه نمایشی را فقط دو نفر می‌بینند، گاه ٥ نفر یا کم‌تر و بیش‌تر!
- به دلیل نبود آیین‌نامه مشخص، قرار شد هیات مدیره لیست سالن‌های حرفه‌ای و رسمی که آثارشان داوری می‌شوند را اعلام و مشخص کند. اما تاکنون این اتفاق نیفتاده و تنها سلیقه و نظر فردی برای دیدن یا ندیدن آثار تعیین‌کننده است.
- در سال جدید (برخلاف ادوار گذشته) قانونی در هیات مدیره به تصویب رسیده که طبق آن فقط بازیگرانی که عضو انجمن بازیگران خانه تئاتر باشند مورد داوری قرار می‌گیرند! این مصوبات عجیب که با توجیهات غیرحرفه‌ای و آماتوری همراه است هرگز علنی نشده و به جامعه‌ی تئاتر اعلام نمی‌شود!
- در نبود آیین‌نامه و قوانین مدون و مشخص و در اوج بی‌نظمی و ناهماهنگی، آن‌چه در این سال‌ها باعث شده است تا اصلاحی صورت نگیرد، عدم‌شفافیت و پنهان‌کاری و عدم پاسخگو بودن هیات مدیره و برگزارکنندگان جشن بوده است.
- از دیگر موارد عدم‌شفافیت، اعلام نکردن و مخفی نگه داشتن نام داوران تا روز آخر است و توجیه غیرمنطقی این قانون از نظر انجمن این است که ممکن است با اعلام نام داوران، حضورشان در سالن نمایش بر کیفیت کار بازیگران تاثیر بگذارد!
علیرضا آرا در بخشی از نامه خود به معیارهای انتخاب بازیگر سال نیز انتقاد کرده است و معتقد است در سایه فقدان آیین‌نامه تخلفاتی در تعیین بازیگر صورت گرفته است. برای مثال او ترکیب داوران در ادوار گذشته را مثال زده که عموماً با اعضای اصلی هیات مدیره نزدیکی داشته‌اند. وی در این باره نوشته است «در میان داوران نهایی نیز طبق روال سال‌های قبل، هستند دوستان و عزیزانی که سابقه حضورشان در هیات مدیره انجمن، بسی پربارتر و بیش‌تر از وزن سابقه تئاتری‌شان است یا بازیگران گران‌قدری حضور دارند که به‌لحاظ آکادمیک بی‌نظیر، استاد و یگانه‌اند اما ارتباط‌شان با صحنه‌ی تئاتر و بازیگری حرفه‌ای و بهروز و لمس صحنه حدود سه دهه قطع بوده، ولی همواره داورند! »
در بخش دوم نامه علیرضا آرا به چند تخلف صورت گرفته در انتخاب بازیگر سال اشاره کرده است. گفتنی است اشارات علیرضا آرا با گفته‌های چند ماه پیش شهره سلطانی شباهت دارد که این تخلفات به شرح زیر است:
- در سال‌ها و دوره‌های قبل جشن بازیگر نقل‌قول‌ها و اخباری از جانب برخی داوران و نیز اعضای هیات مدیره و دیگر مطلعین به‌گوش رسیده است که گاه فشارهایی برای حذف برخی منتخبین داوران، جایگزینی فردی دیگر در لیست منتخبین، اضافه نمودن کاندیداهایی با سلیقه‌ی شخصی، بدون رضایت و اطلاع داوران و چندین مورد اعمال‌نظرِ شخصی خارج از چارچوب وجود داشته است. اما از آن‌جا که این افراد مطلع، حاضر به اعلام رسمی این موارد نیستند، بنده از ذکر دقیق آن‌ها صرف‌نظر کرده و تنها به چند مورد قابل‌استناد به‌عنوان نمونه، بسنده می‌کنم:
- طبق قانون داوری جشن بازیگر، نمایش‌هایی که یک‌بار مورد قضاوت داوران قرار می‌گیرند، در صورت بازتولید فقط بازیگران جدید و جایگزین‌شان مورد داوری قرار خواهند گرفت و این قانون باید برای تمام نمایش‌ها یک‌سان باشد. در دوره هشتم جشن، بازیگر یک نمایش کاندیدا می‌شود اما برگزیده نمی‌شود، چهار سال بعد همان بازیگر، با بازتولید آن اثر، دوباره مورد داوری قرار گرفته و این بار به‌عنوان بهترین بازیگر مرد جشن آن سال، انتخاب می‌شود! نمایشی در فروردین ٩٦، در دوره‌ی چهاردهم جشن، در سالن سمندریان اجرا می‌شود و در اردیبهشت ٩٦، در مراسم جشن، داوران آن دوره به هر دلیلی بازیگر آن نمایش را کاندیدا و منتخب نمی‌کنند؛ اما در دوره بعد (پانزدهم) بازیگر زن همین نمایش برای همان کار بدون آن‌که در سال جدیدِ داوری و با قضاوت داوران دوره‌ی جدید اجرایی رفته باشد، کاندیدا می‌شود و اتفاقاً جایزه‌ی بهترین بازیگر زن را هم می‌گیرد!
- در حالی‌که برای برگزاری جشن بازیگر هر سال مبالغ زیادی از بودجه خانه‌ی تئاتر هزینه می‌شود و تعداد زیادی داور اولیه و نهایی در طول یک سال، صرف وقت و انرژی و هزینه برای دیدن آثار می‌کنند، به‌دلیل ضعف برنامه‌ریزی و اشکال در مکانیسم داوری، برگزیدگان اول دوره‌های ذکر شده که نتیجه‌ی نهایی یک سال جشن هستند به اشتباه (عمدی یا سهوی) اعلام می‌شوند! از همه بدتر این‌که تا امروز هیچ‌کدام از اعضای هیات مدیره‌ی انجمن و یا بازرسان این اشتباهات و تخلفات را اعلام نکرده‌اند و تحت نام مصلحت‌اندیشی بر روی این تخلفات سرپوش گذاشته‌اند!
- آن‌چه واضح و مبرهن است این است که وظیفه‌ی بازرس، نظارت بر عملکرد هیات مدیره و مجموعه فعالیت‌های آن از جمله برپایی جشن بازیگر است. به این دلیل بازرس از انجام هرگونه فعالیت اجرایی منع می‌شود. متاسفانه انجمن بازیگران، در ادامه‌ی عملکرد هیأتی و بی‌قانون خود، بازرس انجمن را به‌عنوان دبیر "اجرایی" جشن معرفی کرده است! یعنی اگر تخلفی صورت بگیرد ایشان باید خودش بر خودش نظارت کند!
کناره‌گیری علیرضا آرا هنوز با واکنشی روبه‌رو نشده است؛ همان‌طور که اعتراض شهره سلطانی، رضا بهرامی و بهروز پناهنده نیز با توجیه ساده بهزاد فراهانی روبه‌رو شد و هیچگاه خانه تئاتر نسبت به اتفاقات رخ داده واکنشی نشان نداد.
*تسنیم
ارسال نظر