زمانی که شرکت‌های دخانیات روند رو به رشدی برای فروش سیگار داشتند، متوجه شدند که نیمی از جامعه یعنی زنان در بازار آنها نمی‌گنجند و همین بهانه‌ای شد تا تیزرهای فراوان تلویزیونی در این‌باره ساخته شود؛ تیزرهایی که زنان را با پوششی تحریک‌کننده، سوار بر اتومبیل نشان می‌داد. زنانی که در فریم به فریم تبلیغات برای قدرتمند نشان دادن‌شان سناریونویسی شده بود و در نهایت این زنان قدرتمند سیگار در دست، تیزر را ختم می‌کردند. گفته می‌شود پخش گسترده این تیزرها فروش سیگار را چندین برابر کرد؛ برای زنان اعتماد به نفس و خودباوری، برای مردان لذت جنسی و برای صاحبانش سرمایه اقتصادی، آورده‌ای بود که باعث شد، زن از آن پس بیش از همیشه جلوی دوربین مورد توجه باشد. اما ماجرای رسوایی هاروی واینستین، دومینویی آفرید که پس از حدود یک سال هر روز هالیوود زنانی را به خود می‌بیند که از تجاوزهای جنسی، نابرابری‌های حقوقی و درآمدی و بحران‌های مختلف صدای‌شان بلندتر شده و «صنعت سینما» را با بحران‌های پیش‌بینی نشده‌ای مواجه کرده‌اند.
 

ازدواج با ابرقهرمان سینما، دلیل مصون ماندن از تجاوز

نیکول کیدمن از جمله بازیگران هالیوود است که تقریبا سهم بسزایی از تمام جوایز سینمایی و تلویزیونی اعم از اسکار، گلدن گلوب، بفتا، برلین و... دارد. کیدمن روزهای اوج خود را در دهه ۹۰ به‌سرعت طی می‌کرد و در سن ۲۳ سالگی و  پس از نخستین حضور جدی خود در هالیوود، یعنی فیلم مسابقه‌ای «روزهای تندر» با بازیگر نقش مقابل خود تام کروز ازدواج کرد. کیدمن در روزهای اخیر اظهارنظر جنجالی داشت که در آن ازدواج زودهنگام خود در ابتدای شهرتش را دلیل اصلی حفاظتش از تجاوز و تعرض‌های جنسی بیان کرد و گفت: «ازدواج در آن سن کم به من قدرت نبخشید بلکه مثل یک محافظ برای من عمل می‌کرد. من با عشق ازدواج کردم ولی در عین حال ازدواج با مردی فوق‌العاده قدرتمند مرا برابر آزار جنسی محافظت می‌کرد». کیدمن درحالی این نکته را مطرح کرد که حتی پیش از ورود به دنیای جدی سینما نیز تجربه‌هایی از آزار جنسی داشته که البته هیچگاه درباره آن نخواهد گفت. او در این‌باره می‌گوید: «بی‌شک من هم زمان‌هایی این تجربه را داشتم هر چند خیلی کم پیش آمد اما درباره آنها در رسانه‌ها نخواهم نوشت».

شگفت‌زدگی برای دستمزد برابر!

هفته گذشته خبر دستمزد نجومی اسکارلت جوهانسون برای فیلم ابرقهرمانی «بیوه سیاه» بسیاری از رسانه‌ها را دچار شگفتی کرد. جوهانسون بازیگر قسمت‌های پیشین چندگانه سینمایی «بیوه سیاه» این‌بار با رقم ۱۵ میلیون دلار توانست بیشترین رقم قرارداد یک بازیگر زن را از آن خود کند. همه این شگفتی‌ها در حالی بود که پیش از این بازیگران مرد ابرقهرمانی از جمله کریس اوانز و کریس همسورث برای بازی در نقش‌های کاپیتان آمریکا و ثور در فیلم «انتقام‌جویان: جنگ ابدیت»‌ قراردادهای خود را با مبالغ اینچنینی امضا کرده بودند و بیش از هرچیز برابری دستمزد یک زن با مردان هالیوود موجب شگفت‌زدگی رسانه‌ها شده بود. جوهانسون البته جزو معدود زنانی است که دستمزدی برابر با مردها دارد. پیش از این جنیفر لارنس در مقاله‌ای که در «لنی لتر» منتشر شد موضع سختی علیه نابرابری دستمزدهای بازیگران مرد و زن گرفت. او پس از هک شدن قراردادهای کمپانی سونی اظهار داشت در فیلم «کلاهبرداری آمریکایی» با وجود اینکه نقش او در فیلم بزرگ بود و خودش هم یکی از بازیگران درجه یک هالیوود و برنده جایزه اسکار است، درآمدی کمتر از همبازیان مرد خود داشت. لارنس در مقاله خود آورده است: «وقتی سونی هک شد و من فهمیدم چقدر از افراد خوش‌شانس دیگر کمتر حقوق می‌گیرم، از دست سونی عصبانی نشدم، بلکه از دست خودم عصبانی شدم. این ممکن است یکی از مشکلات جوان‌ بودن باشد. شاید به شخصیت مربوط می‌شود. مطمئنا هر دو آنهاست اما یک عامل دیگر عنصر شخصیتی من است که سال‌هاست دارم با آن مبارزه می‌کنم و فکر نمی‌کنم تنها زنی باشم که این مشکل را دارد... برای من صحبت کردن درباره تجربه یک زن کاری سخت است چون می‌توانم به راحتی بگویم مشکلات من خیلی معمولی نیستند».

اما استون بازیگر فیلم‌هایی از جمله لالالند نیز در این‌باره می‌گوید: «بازیگران زن در بهترین موقعیت در برابر هر یک دلاری که بازیگران مرد دریافت می‌کنند ۸۰ سنت دستمزد می‌گیرند. البته این سیستم پیچیده‌ای است چون به نوع فیلم‌هایی که بازی می‌کنید هم بستگی دارد اما در هر حال در بهترین حالت زنان چهارپنجم مردان دستمزد دریافت می‌کنند». ناتالی پورتمن نیز اوایل امسال سخنان مشابهی را مطرح کرده و با گلایه گفته بود تنها یک‌سوم همبازیش اشتون کوچر در فیلم «بی‌تعهد» ساخته ایوان ریتمن دستمزد دریافت کرده است.

ما فقط اشیایی برای سرگرمی دنیا نیستیم!

اما پیامدهای صنعت سینمای هالیوود برای زنان تنها به تجاوزهای جنسی و دستمزدهای نابرابر محدود نمی‌شود، بلکه رقابت بی‌پایان زنان برای جلب توجه زنان فریاد بسیاری از زنان را بلند کرده است. لیدی گاگا، خواننده برجسته آمریکایی که همیشه مدل لباس‌های او حاشیه‌سازترین بخش زندگی‌اش بوده این روزها حرف‌های متفاوتی می‌زند. او که پیش از این برای کریسمس درخت عید بر سرش می‌گذاشت و در برهه‌ای دیگر لباسی از جنس گوشت می‌پوشید یا حتی وقتی کلاهی مانند قفس سرش می‌کرد، امروز نظر دیگری در این‌باره دارد. او طی روزهای گذشته و در مراسم تقدیر از زنان هالیوود با کت و شلواری مردانه و گشاد پشت میکروفن حاضر شد و صحبت‌هایی احساسی درباره ارزش زن و نگاه جنسیتی بیان کرد. او در صحبت‌های خود گفت: «امروز وقتی داشتم برای این مراسم آماده می‌شدم، لباس‌های زیادی را امتحان کردم. کفش‌های پاشنه بلند یکی پس از دیگری، جواهرات، لباس‌هایی از زیباترین ابریشم‌های جهان و پارچه‌هایی گران‌قیمت اما صادقانه بگویم در دلم حسی از درد داشتم و از خود پرسیدم اینها واقعا معنای زن در هالیوود هستند؟ ما فقط اشیایی برای سرگرمی دنیا نیستیم. ما به‌سادگی تصاویری نیستیم که فقط اشک و لبخند به صورت مردم بیاوریم. ما اعضای یک گروه بزرگ زیبایی نیستیم که فقط برای لذت بردن عموم مردم در برابر دید دیگران قرار بگیریم. من بعد از امتحان کردن بیش از ۱۰ مدل لباس، با احساس غمی عمیق در قلبم که چرا تنها مساله مهم در این فرش قرمز این است که چه بپوشم، یک کت و شلوار سایز بزرگ را در گوشه اتاق دیدم و همان را انتخاب کردم. اطرافیانم لباس و برندهای دیگر را پیشنهاد می‌دادند و من به این فکر می‌کردم چرا همه دغدغه آنها به لباس معطوف شده است. من اما یک کت و شلوار بزرگ مردانه، نه یک لباس شب شیک و زنانه را انتخاب و سپس شروع به گریه کردن کردم. امروز من در این کت و شلوار خودم را حس کردم. در این کت و شلوار احساس حقیقی درونم را بسیار خوب حس کردم و بعد از آن، چیزی را که می‌خواستم در سخنرانی امشب خود بگویم برایم روشن شد. من به عنوان یک بازمانده آزار جنسی که هنوز آنقدر شجاع نیست تا اسم آن مرد را به زبان بیاورد، تصمیم گرفتم قدرت را پس بگیرم.

پیام سیندرلایی ممنوع!

حاصل آنچه در پشت صحنه هالیوود رقم می‌خورد، محصولات سرگرمی‌محوری را تولید می‌کند که اثر بسزایی بر مخاطبان خود بویژه کودکان دارد.‌ زن‌ها و دخترانی که هالیوود در فیلم‌هایش به تصویر می‌کشد نیز مورد انتقاد بسیاری از روشنفکران هالیوودی است؛ اتفاقی که باعث شده بسیاری، دیدن این مجموعه‌ها را برای خود و خانواده‌شان ممنوع کنند و در این میان برخی هنرمندان از دل صنعت سینما و انیمیشن نیز نگاه مشابهی دارند. از جمله آنها می‌توان به کایرا نایتلی، بازیگر فیلم‌هایی چون «دزدان دریایی کارائیب» اشاره کرد که در برنامه‌ای تلویزیونی مدعی شد دخترش «ادی» اجازه ندارد «سیندرلا» را که در سال ۱۹۵۰ منتشر شده است ببیند، برای اینکه شخصیت سیندرلا در انتظار یک مرد ثروتمند است تا او را نجات دهد. او گفت: من حقیقتا این اثر را دوست دارم اما این موضوعی است که واقعا اذیتم می‌کند؛ من با پیامی که می‌خواهد به دخترم بدهد مخالفم. درباره «پری دریایی کوچولو» که آن هم در خانه ما ممنوع است باید بگویم من عاشق آن هستم، ترانه‌هایش عالی است ولی اینجا نیز می‌گوید صدایت را برای یک مرد بلند نکن.  مشکل من با «پری دریایی کوچولو» البته کمی فرق دارد، اینجا چون عاشق آن هستم سخت است و بعضی مواقع آن را نگاه می‌کنم.

* وطن امروز