به‌ گزارش سینماپرس، طی چند روز گذشته رواق هنر فرهنگستان هنر میزبان هنرمندان و اساتید نقاشی قهوه خانه‌ای بود که در صدد خلق آثاری در قالب کارگاه «حماسه حسینی در آیینه خیال» برآمدند. این کارگاه از چهارشنبه دوم آبان ماه کار خود را آغاز کرد و تا روز گذشته و آستانه اربعین حسینی ادامه یافت.

در این کارگاه هنری هنرمندانی مانند میرزا علی شفایی، عبدالله رحیمی، محمدرضا حسینی، مراد فتاحی، زهرا دستمال‌چی، شقایق جزایری، محمدرضا پورفرزانه، مصطفی محب الاسلام و مهدی طالعی‌نیا با سبک نقاشی قهوه‌خانه‌ای و با تم عاشورایی به خلق اثر پرداختند.

مهدی مکی‌نژاد (دبیر علمی کارگاه «حماسه حسینی در آیینه خیال») در آیین اختتام این کارگاه با اشاره به تاریخچه نقاشی قهوه خانه‌ای گفت: سابقه تاریخی این سبک نقاشی به دوران صفویه و قاجار و نقالی‌هایی که در مجامع عمومی اجرا می‌شد و همچنین دیوارنگاره‌هایی با مضامین مذهبی باز می‌گردد؛ اما ظهور و بروز چشمگیر این جریان هنری، اواخر دوره قاجار و دوره مشروطه شکل گرفت. در واقع می‌توان گفت، نقاشی قهوه‌خانه‌ای یا خیالی‌نگاری، یکی از جریان‌های هنری ایران است که پیوند عمیقی با مردم دارد. این سبک نقاشی خصوصیات ویژه‌ای هم در بعد مذهبی و هم در بعد زرمی و بزمی دارد.

مکی نژاد با اشاره به آنکه در عصر حاضر، نسل اول نقاشان قهوه‌خانه‌ای مانند حسین قوللر آغاسی و عباس بلوکی‌فر و... را از دست داده‌ایم ادامه داد: این نسل، خصوصیتی داشتند که به آن مکتب ندیده می‌گفتند. چراکه آنها خودآموز بودند و آموزش رسمی ندیده‌ بودند؛ اما نقاشانی که امروز تحت عنوان نقاشان قهوه‌خانه‌ای به کار مشغول‌ هستند، مکتب و آموزش دیده‌اند و در دانشگاه درس خوانده‌اند. بررسی وضعیت این قشر و پتانسیل جاری آن برای فرهنگستان هنر ارزشمند بود. در نتیجه با شناسایی و تماس با تعدادی از هنرمندان این حوزه و هماهنگی با آنها، در نهایت تعدادی از این هنرمندان  به کارگاه دعوت شدند.

او با اعتقاد بر آنکه این کارگاه باعث شد نقاط ضعف و قوت نقاشی قهوه‌خانه‌ای آشکار شود اظهار کرد: این امر سبب شد تا فرهنگستان هنر و دیگر متولیان این امر، متوجه نکاتی که باید مورد بازنگری قرار گیرد بشوند و به بررسی آن بپردازند. درعین حال پتانسیل نقاشی قهوه‌خانه‌ای و هنر معاصر مورد بررسی قرار گرفت.

دبیر علمی کارگاه «حماسه حسینی در آیینه خیال» ادامه داد: یکی از یافته‌های ما در این کارگاه این بود که این سبک نقاشی از بطن مردم جدا شده است. در حالی‌که هنرهایی که پیوند عمیقی با مردم دارند باید به جایگاه اصلی خود بازگردند و تا زمانی که به بطن اصلی خود بازنگردند نمی‌توان شاهد آثار شاخصی در این زمینه بود. دیگر یافته‌ ما از این کارگاه، شناسایی هنرمندانی چون استاد علی شفایی بود. وی از اساتید خودآموخته این رشته است که از نقالی به نقاشی قهوه‌خانه‌ای رسیده.

میرزا علی شفایی (هنرمند خودآموخته نقاشی قهوه خانه‌ای) که طی چند روز گذشته در صدد خلق اثری با موضوع روایت نبرد و آب آوردن حضرت ابوالفضل (ع) پرداخت؛ در این باره گفت: سعی می‌کنم تمام آثار و نقاشی‌هایم را با تصویرهایی که در ذهن دارم بکشم و از تصاویر بیرونی کمک نمی‌گیرم. درواقع تمام تابلوهایی که می‌کشم کاملا ذهنی هستند.

محمدرضا پورفرزانه یکی دیگر از نقاشان این کارگاه نیز نبرد حضرت ابوالفضل (ع) با محارب را به تصویر کشید و درخصوص این  اثر گفت: سعی کردم ترکیب بندی جدیدی در خلق این اثر استفاده کنم و آنرا به صورت افقی ترسیم کنم البته بخشی از نقاشی را خالی گذاشتم تا بتوانم اشعاری که در توصیف این صحنه است، در آن قرار دهم.

عبدالله رحیمی (هنرمند نقاشی قهوه خانه‌ای) نیز یکی از صحنه‌های کربلا را به تصویر کشید که خون حضرت علی‌اصغر (ع) از آسمان می‌بارد. چنانکه گویی آسمان نیز در سوگ حضرت علی‌اصغر (ع) خون گریه می‌کند. زهرا دستمالچی، شقایق جزایری و مصطفی محب‌السلام نیز به ترتیب، نبرد حضرت ابوالفضل (ع) با دشمنان را برای به دست آوردن آب، صحنه عاشورا به‌ صورت سیاه و سفید با یک تم انتزاعی و شهادت و لحظات آخر عمر حضرت علی اکبر (ع) در آغوش امام حسین (ع) را به تصویر کشیدند. تمام این آثار ذهنی خلق شدند و هر یک بیانگر بخشی از روایت عاشورا بودند.

*ایلنا