جعفری دولت آبادی در نشست بررسی وضعیت آسیب‌های اجتماعی گفت: اخیراً در یکی از هتل‌های تهران تئاتری اجرا می‌شود که در آن رعایت نکردن حجاب، اختلاط زن و مرد، استفاده از پرچم کشور فرانسه به نشانه حمایت و نقض برخی از ارزش‌ها دیده می‌شود.

تئاتری که دولت آبادی خواستار برخورد وزارت ارشاد با آن شده است، «بینوایان» است که در سالن بزرگ یکی از لوکس‌ترین هتل‌های شمال تهران در حال اجراست و با وجود اینکه اجرای آن تا امروز با حرف و حدیث‌های زیادی روبه‌رو بوده است، وزارت ارشاد در سکوت کامل از کنار آن عبور کرده و این کار آنقدر «تابلو» بوده است که دادستان به طور مستقیم وارد میدان شده و ضمن انتقاد از عملکرد ضعیف ارشاد خواستار برخورد با «بینوایان» لاکچری شده است.

وزارت ارشاد چرا برخورد نمی‌کند؟
بالا رفتن حجم انتقادات از عملکرد نظارتی وزارت ارشاد در قبال تخلفات تئاتر ها، باعث شد تا روابط عمومی اداره کل هنر‌های نمایشی با انتشار بیانیه‌ای، توضیحاتی را در دفاع از خود منتشر کند. در بخشی از این بیانیه که با عنوان «توضیحات روابط عمومی اداره کل هنر‌های نمایشی در رابطه با حواشی مربوط به چند نمایش» منتشر شده، آمده است: «به دلیل رشد روزافزون فعالیت‌ها در حوزه هنر‌های نمایشی و استفاده از تمامی توان ظرفیت فعلی، وجود برخی مشکلات را نمی‌توان نادیده گرفت. بی‌شک با جهد و تلاش بیشتر همکاران اداره کل هنر‌های نمایشی و مشارکت و همراهی هنرمندان امور جاری به بهترین شکل اجرایی هدایت و اجرا خواهد شد، لیکن به اطلاع همه مسئولان و اهالی دلسوز فرهنگ و هنر و تمامی عزیزانی که دغدغه پایبندی به اصول و قوانین و هنجار‌های جامعه را دارند می‌رساند قاطبه هنرمندان تئاتر با پایبندی به اصول و مبانی فکری و ارزش‌های جامعه در این راستا اقدام می‌نمایند.

با توجه به حجم روزافزون تولیدات نمایشی و تعداد هنرمندان تئاتر و ماهیت پویای هنر‌های نمایشی بخشی از تولیدات نمایشی به عنوان دغدغه و رسالت هنرمندان به ضرورت‌های اجتماعی در جامعه می‌پردازد؛ آنچه باید در تحلیل یا ارزیابی اقدامات خانواده تئاتر با نگاه انصاف و سازنده به آن توجه کرد.» در ادامه این بیانیه به تخلفات نمایش «بینوایان» اشاره و تأکید شده است: «در خصوص اجرای نمایش «بینوایان» با توجه به تخلف گروه نمایشی فوق در تبلیغات اولیه نمایشی و مطابق رأی و نظر شورای مرکزی نظارت و ارزشیابی و در نظر گرفتن موارد تخلف تذکر کتبی و رسانه‌ای به گروه ابلاغ شد. همچنین در طول اجرای عمومی و نظارت بر اجرای نمایش جهت رعایت مواردی، چون آرایه و گریم بازیگران مواردی به گروه ابلاغ و جهت رعایت کامل آن از طرف گروه نمایش اقدام شد. بدیهی است اجرای اثر فوق با رعایت همه قوانین و مقررات شورای نظارت و ارزشیابی صرفاً تا زمان و تاریخ ذکر شده در پروانه صادر شده تداوم خواهد داشت.» به نظر می‌رسد تخلفاتی که وزارت ارشاد می‌گوید نسبت به رفع آن‌ها اقدام شده است، آن چیزی نیست که جعفری دولت آبادی خواستار برخورد وزارت ارشاد، با آن شده است.

وقتی رقص و آواز جای تئاتر را می‌گیرد
دایره انتقادات از اجرای نمایش موزیکال «بینوایان» صرفاً منحصر به نقد دادستان تهران از دیدگان یک مقام حاکمیتی نیست. چیستا یثربی، نمایشنامه‌نویس و کارگردان تئاتر نیز نسبت به محتوایی که این نمایش به اصطلاح «لاکچری» ارائه می‌کند، انتقاد دارد و می‌گوید: «رقص و آواز را به اسم تئاتر به خورد مردم می‌دهند آن هم به اسم تئاتر موزیکال! از سالن‌های بسیار کوچک گرفته تا بزرگ همه دارند قر کمر می‌ریزند! این یعنی تئاتر تمام شده! تئاتر در کشور ما به پایان رسیده و فاتحه‌اش خوانده شده است و دیگر هیچ امیدی هم به نجات آن نداریم.»

یثربی می‌افزاید: «سال‌ها قبل برخی سالن دار‌ها و مدیران و کارگردانان دنبال ستاره‌های سینما در تئاتر بودند و بعد به سمت کار‌های لاکچری رفتند. بازیگران سینما مانند نیکی کریمی و محمدرضا فروتن به تئاتر آمدند و تئاتر‌ها شکست خورد. الان وضعیت به مراتب بدتر شده! کسانی که واقعاً تئاتری هستند و دیالوگ بلد هستند بنویسند جایی برای کار ندارند و در عوض ستاره‌های سینما در تئاتر جولان می‌دهند!»

این مدرس دانشگاه درباره اینکه چرا اراده‌ای برای برخورد با این نمایش‌ها وجود ندارد، تأکید می‌کند: «تا وقتی مدیران ما خودشان جزو کسانی هستند که درصد می‌گیرند و خودشان جزو تهیه کنندگان و اسپانسر‌ها هستند و زیر لوای اسم‌های دروغین و کذب که بچه‌ها و فامیل‌های‌شان هستند کار می‌کنند، وضعیت این گونه است. جالب‌تر این است که برخی از این افراد مستقیم به کارگردانان می‌گویند درصد ما چقدر است؟ بنده تأکید می‌کنم ما تا وقتی این مدیران را داریم هرگز تئاتر هنری نخواهیم داشت!»

مسئولان انتقاد‌ها را جدی نمی‌گیرند!
حسین عالم بخش، کارگردان تئاتر درباره اینکه چرا مسئولان وزارت ارشاد حداقل تا امروز نسبت به برخورد با ناهنجاری‌های تئاتری، اراده برخورد نداشته‌اند، تصریح می‌کند: «متأسفانه مسئولان تئاتر نظرات خود را به صورت رسمی در رابطه با این نمایش‌ها ارائه نکرده‌اند یا نظرات کافی در این زمینه نداده‌اند. این وظیفه بزرگان و مسئولان حوزه نمایش است که این نمایش‌ها را مورد بررسی قرار دهند و تشخیص دهند که این نمایش‌ها معضل محسوب می‌شوند یا نه! آنچه اغلب هنرمندان بر آن اتفاق نظر دارند این است که این نمایش‌ها باعث مهجوریت بیشتر تئاتر می‌شوند و نباید چنین آثاری روی صحنه برود.»

عالم بخش در ادامه می‌گوید: «ما در حوزه قانونگذاری و در حوزه بازبینی‌ها غفلت‌های بسیاری کرده‌ایم؛ برخورد‌های سلیقه‌ای زیادی با نمایش‌ها صورت گرفته و مقصر این اتفاق یک شخص نیست. این اتفاقی است که به دلیل فقدان قانون درست در حوزه نمایش طی سال‌ها اتفاق افتاده و کار به جایی رسیده که ما اینک با چنین نمایش‌هایی مواجه هستیم.» اجرای تئاتر‌های لاکچری از یک سو به دلیل حضور سرمایه گذارانی که سرمایه‌های مشکوک را وارد تئاتر می‌کنند با انتقاد روبه‌رو شده و از سوی دیگر به دلیل رفتار‌های خارج از عرف و عدم رعایت موازین شرعی در برخی از این نمایش‌ها، مراجع معظم تقلید و قشر مذهبی را نسبت به رواج اباحه‌گری در قالب نمایش‌های لوکس نگران کرده است. وزارت ارشاد هنوز نتوانسته است اقدام مناسبی برای رفع معضلات موجود انجام دهد و ناتوانی این وزارتخانه ممکن است پای نهاد‌های حاکمیتی را برای پایان دادن به این مشکلات به میدان تئاتر باز کند.

*روزنامه جوان