چهارشنبه ۱۲ تیر ۱۳۹۸ - ۱۰:۳۶

چرایی یک انتخاب عجیب؛

ضرورت ایجاد جشنواره ای در چارچوب گفتمان انقلاب اسلامی

رحیم مخدومی

سینماپرس: نشست خبری هفدهمین دوره از جشنواره قلم زرین با حضور رحیم مخدومی، دبیر جایزه و سرداوران پنج بخش این جشنواره برگزار شد.

به گزارش سینماپرس، مخدومی، دبیر این جایزه در این مراسم گفت: «یکی از موضوعاتی که جشنواره‌ها باید به آن بپردازند، نگاه داوران به آثاری است که آنها مطالعه کرده‌اند. همچنین ارائه طریق به‌منظور ارتقای آثار در سال‌های آتی از موضوعاتی است که باید با دقت نظر پیگیری شود؛ درحالی‌که جشنواره‌ها با برگزاری اختتامیه که اغلب با شتاب‌زدگی همراه است، تا زمان اعلام اسامی برگزیدگان، تلاش می‌کنند مراسم‌ را با ارائه تندیس پایان دهند و پرونده جشنواره بسته می‌شود. گاهی هم نهایتا یک بیانیه چند صفحه‌ای خوانده می‌شود؛ درحالی‌که این اشتباه است.»

وی به داوری این دوره اشاره کرد و گفت:‌ «آنچه داوران بررسی کرده‌اند، تماما کتب منتشر شده سال ۹۷ بوده است. این آثار در پنج بخش نقد و پژوهش ادبی، داستان بزرگسال، داستان کودک و نوجوان، شعر بزرگسال و شعر کودک و نوجوان داوری شده‌اند. نزدیک به ۱۰ هزار عنوان اثر واصل شد که با ریزش‌های اولیه صورت گرفته است. تعدادی از آثار که ملاک‌های اولیه برای ورود به چرخه داوری را نداشتند، حذف شدند. البته بخش عمده آثار از کیفیت مطلوبی برخوردار نبودند و این موجب شد ریزش دوم رخ دهد. در مرحله بالاتر رفته‌رفته تعمق داوران پیرامون محتوا بیشتر شد و درنهایت به آثاری رسیدیم که لازم بود دوبار خوانده شود. علاوه‌بر تیم داوری از دوستانی کمک گرفته شد تا در حق هیچ اثری اجحاف را شاهد نباشیم و با نگاه واقع‌بینانه آثار را معرفی کنیم.»

در بخشی از این نشست مخدومی به سوالات خبرنگاران پاسخ داد و در پاسخ به سوال «فرهیختگان» درباره چگونگی انتخاب چهره ادبی سال ۹۷، که امسال توسط این جشنواره غلامعلی حدادعادل به‌عنوان این چهره انتخاب شده است؛ گفت:‌ «برای انتخاب چهره سال، دو نکته وجود دارد؛ اول اینکه باید بدانیم اصل برای ما خود جشنواره است و آثاری که به‌عنوان برگزیده از سوی هیات‌داوران انتخاب می‌شوند. ما باید توجه ویژه‌ را در این بخش داشته باشیم، اما بخش فرعی ما باید معرفی چهره سال باشد؛ درحالی‌که طی سال‌های گذشته این‌گونه نبوده است.»

وی به انتقادهایی که درخصوص معرفی نام چهره سال مطرح شده، اشاره کرد و گفت:‌ «پس از معرفی چهره ادبی سال برخی انتقادها پیرامون آن شنیده شد که چرا به جوان‌گرایی روی نیاورده‌اید؛ درحالی‌که از آن صحبت می‌کنید؟ در پاسخ باید بگوییم ما در انتخاب آثار جشنواره این نکته را لحاظ کرده‌ایم، اما در بخش معرفی چهره سال می‌خواهیم نکوداشتی از یک پیشکسوت داشته باشیم. کسانی که راهی را در مظلومیت و تنهایی ادبیات در سال‌های گذشته آغاز کرده و هدایت‌گر بوده‌اند. اینها در تنهایی راه را آغاز کرده‌اند و امروز پیشکسوتان این حوزه شمرده می‌شوند. شاید عنوان تجلیل چهره ادبی سال درست نباشد و تا حدودی غلط‌انداز محسوب شود، اما هدف ما نکوداشت پیشکسوتان ادبی است. بنده به‌عنوان دبیر جشنواره، دخالتی در انتخاب چهره ادبی سال نداشتم، اما باید توضیح دهم در این بخش پیشکسوت معرفی می‌شود و نه فعال فرهنگی جهان؛ و این تجلیل به پاس یک عمر تلاش فرهنگی صورت می‌گیرد.»

رضا اسماعیلی، از اعضای انجمن قلم و داوران این دوره از جشنواره در توضیح این انتخاب گفت:‌ «آقای حدادعادل جزء هیات‌موسس و عضو ثابت انجمن قلم هستند، بنابراین انجمن قلم همواره خود را موظف می‌داند تا از اعضای فعال خود تجلیل به‌عمل آورد. در سال‌های گذشته هم این مساله لحاظ شده و از مرحوم سلحشور، امیرحسین فردی و... تجلیل‌ شده است.»
 

رضا اسماعیلی در این نشست به تاریخچه برگزاری این جایزه ادبی پرداخت و با یادبودی از پیشکسوتان گفت:‌ «بعد از تشکیل انجمن قلم ایران، ضرورتی حس شد تا در فضای فرهنگی کشور جشنواره‌ای در چارچوب گفتمان انقلاب اسلامی برپا کنیم که متعهد به آرمان‌ها، ارزش‌ها و مبلغ گفتمان انقلاب باشد که چنین جشنواره‌ای تا آن زمان جایش خالی بود.»

اسماعیلی درباره بخش شعر بزرگسال تصریح کرد:‌ «در حوزه شعر در سال‌های اخیر شاهد اتفاقات امیدبخشی بوده‌ایم که باید آنها را بیان کرده و اذعان نکردن به آن ناشکری است. با توجه به اینکه استعدادیابی در سال‌های گذشته مغفول مانده بود و به هرز می‌رفت ولی در سال‌های اخیر توجه به نقد و آموزش ادبی جدی گرفته شد. یکی از پایگاه‌هایی که در این عرصه سرمایه‌گذاری مطلوبی داشته، حوزه هنری است، اما با توجه به سرمایه، فعالیت‌ها ناظر بودند؛ زیرا حوزه باید در بخش نقد و آموزش ادبی گام‌های بیشتری بردارد. خصوصا در بخش ترجمه که گام‌های آغازین را برداشته است. در این دوره از قلم زرین، براساس آمار چهار هزار اثر در این بخش واصل شده و درواقع در سال گذشته، چهار هزار کتاب شعر چاپ شده است. ما درنهایت به ۱۰۰ اثر قابل تأمل رسیدیم هر چند همین ۱۰۰ اثر که نسبتا برجسته هم هستند، نشان از آن دارد که حرکتی رو به جلو داشته‌ایم و جوانانی داریم که مسیر ورود را پیدا کرده‌اند و با توجه به نقد و آموزشی که گرفته‌اند، درحال بالندگی هستند.»

شاکری نویسنده و داور جشنواره در ادامه این نشست گفت: «بارزترین کاری که انجمن قلم از سال ۸۰ تا ۹۸ انجام داد همین فعالیت مستمر بود که برگزار کرد؛ اما یک نکته درباره تقدیر از چهره ادبی سال مطرح می‌کنم. چرا باید در جشنواره‌ای که ۱۵ داور در پنج گروه آثار را بررسی می‌کنند، خبر تقدیر چهره فرهنگی سال، بخش اعظم جشنواره را تحت‌الشعاع قرار دهد؟ متاسفانه ادبیات ما قربانی چهره‌ها می‌شود، معرفی چهره سال کماً و کیفاً، بخش حاشیه‌ای برای جشنواره محسوب می‌شود و نه اصل. درحالی‌که در دوره‌های گذشته از زمان دو ساعت‌ونیم برگزاری یک اختتامیه، نیم‌ساعت به معرفی آثار و دو ساعت به تقدیر از چهره سال اختصاص می‌یابد؛ چرا جشنواره‌ها را مقوله‌ای حاشیه‌ای می‌سازیم؟ ‌همه چهره‌های فرهنگی برای ما ارجمند هستند، ولی سیاست جوان‌گرایی و گام دوم، الگوی ایرانی-‌اسلامی پیشرفت کجاست؟ عمر ادبی برخی از افراد درحال تمام‌شدن است، اما چرا استعدادها را درنمی‌یابیم؟ کجا باید این استعدادها دیده شوند؟ ‌ آیا بعد از ۵۰ سال؟»

ارسال نظر

شما در حال ارسال پاسخ به نظر « » می‌باشید.