به گزارش سینماپرس، هیأت معرفی نماینده سینمای ایران برای جوایز اسکار که برخلاف دوره‌های پیشین محرمانه و بدون اطلاع‌رسانی فعالیت خود را آغاز کرده بوده، برای نخستین بار یک فیلم مستند را به عنوان نماینده ایران برای اسکار بهترین فیلم غیرانگلیسی‌زبان انتخاب کرد و بدین ترتیب مستند «در جستجوی فریده» به کارگردانی آزاده موسوی و کورش عطایی نماینده ایران در اسکار ۲۰۲۰ شد؛ تصمیمی که برای نخستین بار نیمه شب و کاملاً غیرمنتظره اعلام شد و همان گونه که انتظار می‌رفت جنجال آفرین شد.

اکنون جزئیات دقیق‌تری از پشت پرده این نشست‌ها لو رفته که «تابناک» بخش‌هایی از این جزئیات را با دقت بالا منتشر می‌کند. برخلاف گزارش‌های اشتباه اولیه، مجموعاً سه جلسه برای انتخاب نماینده ایران برگزار شده و با توجه به آنکه به اشتباه تصور می‌شده در این سال مهلت انتخاب فیلم‌ها کمتر از سال‌های پیشین است، به صورت شتابزده این جلسات برگزار شده و در اقدامی غیرحرفه‌ای فیلمی انتخاب شده که در ابتدا اساساً گزینه مورد وثوق هیچ‌کدام از دو جریان اصلی در انتخاب فیلم نبوده است.

خطای اول از سوی خانه سینما رخ داده که در تعیین ترکیب هیات انتخاب حتی یکی از اعضای ایرانی عضو آکادمی علوم و هنرهای سینمایی نظیر رخشان بنی‌اعتماد، اصغر فرهادی، لیلا حاتمی، هایده صفی‌یاری، محمدرضا دلپاک و... در ترکیب این هیات قرار نداده و باورپذیر نیز نیست که همه این اشخاص ایران نبوده‌اند یا حاضر نشده‌اند در این کمیته حضور یابند. بنابراین اشتباه نخست از جانب مدیریت خانه سینما رخ داده که ترکیبی کمتر آشنا با سازوکارهای جوایز اسکار را برای این امر مهم به بنیاد فارابی معرفی کرده است.

در جلسه اول که رسول صدرعاملی حضور نداشته و در سفر کربلا بود، ده فیلم مغزهای کوچک زنگ زده (هومن سیدی)، بمب، یک عاشقانه (پیمان معادی)، سرو زیر آب (محمدعلی باشه آهنگر)، آشغال‌های دوست داشتنی (محسن امیر یوسفی)، قصر شیرین (رضا میرکریمی)، در جستجوی فریده (آزاده موسوی و کوروش عطایی)، عرق سرد (سهیل بیرقی)، متری شش و نیم (سعید روستایی)، سرخ پوست (نیما جاویدی) و شبی که ماه کامل شد (نرگس آبیار) به عنوان کاندیداهای اولیه انتخاب می‌شود.

در جلسه دوم ابتدا دو گزینه «قصرشیرین» و «متری شیش و نیم» انتخاب شدند اما یکی از اعضاء در جستجوی فریده را پیشنهاد کرده که با شوخی دیگران همراه شده اما در نهایت رای گیری می‌شود. در این جلسه قصرشیرین ۵ رای، متری شیش و نیم ۳ رای می‌آورد و به نظر می‌رسد کار تمام شده و این هیات به نتیجه رسیده اما یک اعتراض بازی را به همراه می‌ریزد.

در همین جلسه یکی دیگر از اعضاء اعتراض می‌کند که متری شیش و نیم باید انتخاب شود و رضا میرکریمی را متهم به فیلمسازی دولتی می‌کند و از اعضا می‌خواهد بروند فیلم متری شیش و نیم را ببینند و یک جلسه دیگر برگزار شود. از جانبی دیگری، جمعه شب یعنی یک روز قبل از جلسه نهایی و انتخاب گزینه نهایی، به صورت کاملاً اتفاقی فراستی نظرش را درباره قصرشیرین عوض می‌کند و فیلم را با همراه محمدتقی فهیم در هفت به شدت هدف قرار می‌دهد.

در جلسه سوم که روز شنبه پنجم مرداد برگزار می‌شود، رای پنجمِ فیلمِ «قصرشیرین» نظرش را به متری شیش و نیم تغییر می‌دهد و دعوا بالا می‌گیرد. در آخر اتفاقی که می‌افتد، چرخش یک باره آرای متری شیش و نیم به سمت در جستجوی فریده برای عدم انتخاب قصرشیرین بوده است! به تعبیر ساده‌تر، برخی اعضاء ترجیح دادند هر فیلمی به عنوان نماینده ایران در اسکار معرفی شود، به جز فیلم رضا میرکریمی که اتفاقی حیرت‌آور و نشان از پشت پرده عجیب سینما می‌دهد.

با توجه به روایت‌های دیگری که درباره این جلسات منتشر شده، دبیر فرهنگی «تابناک» در راستای قانون دسترسی آزاد به اطلاعات از سازمان سینمایی درخواست کرد صوت و متن مذاکرات انتخاب نماینده ایران برای اسکار ۲۰۲۰ را در اختیارم قرار دهد و سعی نشود با برچسب محرمانه، از انتشار این جزئیات خودداری شود. صوت این سه جلسه در بنیاد سینمایی فارابی موجود است و انتشار آن نشان می‌دهد چه مسائل غیرسینمایی و غیرمرتبط با خود فیلم‌ها در انتخاب مستند «در جستجوی فریده» به عنوان نماینده ایران برای اسکار موثر بوده است!

حامد بهداد بازیگر فیلم «قصرشیرین» نیز پس از این اتفاقی در یادداشتی درخواست مشابهی را مطرح کرد و نوشت: «ضمن تبریک و آرزوی موفقیت به عوامل سازندهء فیلم مستندِ! «در جستجوی فریده» برای معرفی به عنوان نماینده سینمایی، به مراسم اسکارِ ۲۰۲۰، با توجه به شکل غیر معمولِ تشکیل کمیتهء انتخاب، بر خلاف روال دوره های قبلی و شایعات و ابهامات موجود، دربارهء نحوهء انتخاب نمایندهء سینمایی ایران و نظر به سیاست شفاف‌سازی ریاست سازمان سینمایی، درخواست انتشار جزییات و شرح مذاکراتِ دو جلسهء اخیرِ هیاتِ انتخاب نماینده ایران در اسکار ۲۰۲۰ را داریم.»

اتفاق تلخ اینکه با توجه به شرایط این مستند و عدم برخورداری از پارامترهای لازم برای موفقیت در اسکار نظیر برخورداری از موضوع بکر و دست‌اول، برخورداری از پخش کننده بین المللی، برد جوایز در جشنواره‌های سطح بالای بین المللی، پوشش رسانه‌ای در نشریات پرمخاطب آمریکا و... این مستند از این گردونه زودهنگام حذف خواهد شد و حتی جزو نه فیلم کاندیدای اسکار نیز قرار نخواهد گرفت. این نتیجه سوءتدبیر آشکار و غرض ورزی برای یک انتخاب غیرفنی کاندیدای اسکار است که برخلاف اظهارات برخی از اعضای موثر در این اتفاق تلخ، هیچ نگاه نو و حرف بدیعی نیز ندارد.

*تابناک