به گزارش سینماپرس، جشنواره فیلم فجر درحالی به استقبال سی‌وهشتمین دوره‌اش می‌رود که از سال گذشته به این سو، موضوع سرمایه‌گذاران فیلم‌های حاضر در این رقابت، به یکی از اصلی‌ترین و البته جنجالی‌ترین بحث‌ها تبدیل شده است. بحث ورود پول‌های مشکوک به سینمای ایران از چند سال پیش به‌طور جدی مطرح شد و سال گذشته بود که دامنه این زمزمه‌ها به نشست‌های خبری جشنواره فیلم فجر کشید و به‌غایت جنجال‌ساز شد. سجاد خواجه علیجانی که سال گذشته اسپانسر جشنواره فیلم فجر هم بود، امسال هیچ فیلمی در فهرست آثاری که فرم فستیوال را پر کرده‌اند، ندارد. اینکه علیجانی امسال نیست، می‌تواند با توجه به موج گسترده‌ای از اعتراض‌ها نسبت به بی‌منطق بودن پول‌هایی که چنین شخصی در سینما خرج می‌کرد و عدم شفافیت منابع آن باشد. به هر حال امسال اگرچه علیجانی در فهرست سرمایه‌گذاران فیلم‌های متقاضی حضور در فجر نیست، اما کسان دیگری هستند که نام آنها هم می‌تواند حاشیه‌ساز باشد. اینکه چه افراد و گروه‌هایی روی فیلم‌های جشنواره فجر سرمایه‌گذاری کرده‌اند، نکته‌ای است که توجه به آن می‌تواند چینش گروه‌های فعال در صحنه و سمت و سویی که سینمای ایران در سال آینده پیش‌رو دارد را تا حدود زیادی مشخص کند. امسال محمدصادق رنجکشان با سازمان سینمایی اوج به لحاظ تعداد آثار رقابت می‌کند. رنجکشان فردی است که سرمایه‌گذاری‌هایش روی آثار نمایشی و سینمایی ایران، خیلی منطق اقتصادی ندارد. در سوی مقابل، سازمان سینمایی اوج قرار دارد که با یک هدف ویژه و مشخص وارد فضای فعالیت‌های فرهنگی شده است. البته در نقطه مقابل آن، معمولا کسانی که به‌دلیل مخالفت با ایده‌های اوج، از آنها دل خوشی ندارند، بهانه‌های دیگری برای مخالفت‌شان دست‌وپا می‌کنند. این آرایش غالب، در صحنه سینمای ایران برای سال آینده و البته پیش از آن جشنواره فجر خواهد بود. از یک سو فیلم‌هایی که محمدصادق رنجکشان و افراد دیگری مثل او سرمایه‌گذارشان بوده‌اند و در سوی دیگر چند فیلم سازمان فرهنگی، هنری اوج که البته کم‌تعدادتر هستند، ولی آثار شاخص و مهمی هم بین‌شان هست. بنیاد سینمایی فارابی امسال از چند فیلم حمایت کرده؛ هرچند سیاست دولت فعلی، چنانکه در مقاطع مختلف توسط مدیران مختلف آن بیان شده، عدم حمایت مستقیم از تولید آثار سینمایی و سپردن کار به «بخش خصوصی» است. سال ۱۳۹۷ که پرمخاطب‌ترین سال سینمای ایران در دهه ۹۰ بود، سینمای ایران مجموعا ۲۲۰ میلیارد تومان هزینه کل فیلم‌ها کرد و روی هم ۷۲ میلیارد تومان سود عایدش شد. در چنین سینمایی، صحبت از «بخش خصوصی» یا «سینمای مستقل» یا عنوان شدن جملاتی از قبیل «صفر تا ۱۰۰ پروژه را بدون حمایت هیچ نهاد و ارگانی و با جیب خودمان تهیه کردیم» به‌راحتی نمی‌تواند حرف صادقانه‌ای تلقی شود و احتمال وجود داشتن هزار داستان پیچیده را در پس هر کدام از این ادعاها ایجاد می‌کند. نسبت فیلم‌های مورد حمایت فارابی در مقایسه با سایر آثار متقاضی برای حضور در فجر و به‌طور کلی، برقراری نسبت و تناسب بین آثار تولیدشده در این «بخش خصوصی» که قواعد منطق اقتصادی، صادقانه بودن مدعاهایش را زیر سوال می‌برد، با آثاری که در بخش‌های مختلف دولتی تولید شده‌اند، بخش قابل‌توجهی از آرایش قوا در صحنه سینمای ایران برای سال آینده را مشخص می‌کند. از طرفی این گروه‌ها و دسته‌ها که صحبت‌شان مطرح می‌شود، به‌لحاظ مضمونی هم روی سینمای ایران تاثیرگذار هستند. مثلا هیچ‌وقت سجاد خواجه علیجانی یا محمدصادق رنجکشان روی فیلم‌هایی مثل «به وقت شام» یا «تنگه ابوقریب» سرمایه‌گذاری نکرده‌اند و اوج هم ممکن نیست مثل علیجانی سرمایه‌گذار «رحمان ۱۴۰۰» یا «ما همه باهم هستیم» باشد. اما حوزه هنری که سال گذشته با فیلم جنجالی اما به لحاظ کیفی متوسط «دیدن این فیلم جرم است» در فجر حضور داشت، چند سال است مثل سابق در فیلمسازی فعال نیست. «دیدن این فیلم جرم است» اثری سیاسی از یک فیلم‌اولی بود که هنوز فرصت اکران پیدا نکرده است. کم‌کاری حوزه هنری در صورتی که سازمان سینمایی اوج در سال‌های اخیر پرکار نمی‌شد، می‌توانست بیشتر به چشم بیاید. البته امکاناتی که حوزه هنری در اختیار دارد، بسیار بیشتر از سازمان فرهنگی اوج است و نمی‌توان با توجه به فعالیت‌های اوج، تاثیر کم‌کاری حوزه هنری را بر سینمای ایران نادیده گرفت. از طرف دیگر، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان هم چندین و چند سال است که مثل سابق فعال نیست. این مرکز در جشنواره فجر پیش‌رو هیچ نماینده‌ای ندارد. به فهرست نهادهای غایب در بین تولیدکنندگان فیلم سینمایی در ایران، می‌شود بسیاری از دیگر فعالان سال‌های دور این عرصه، مثل گروه شاهد یا فیلم‌های سینمایی تولید تلویزیون را هم اضافه کرد. در عوض امسال نهادی مثل فرمانداری خوی، روی یک فیلم سینمایی به نام «آتابای» سرمایه‌گذاری کرده و فرم حضور در فجر سی‌وهشتم را پر کرده است. معاونت روابط‌عمومی فرمانداری خوی می‌گوید این فیلم را در راستای حمایت از گردشگری در منطقه خودشان تولید کرده‌اند.

*فرهیختگان