به گزارش سینماپرس، نقش فعالانه سینمایی نیاز به سیاستگذاری حکیمانه دارد، این همان چیزی است که برای مثال مسئولان فرهنگی آلمان به خوبی آن را ایفا می‌کنند. آن‌ها از جشنواره فیلم برلین به عنوان ابزاری برای سیاستگذاری فرهنگی به سود منافع کشور خود استفاده می‌کنند. فقط کافی است به برخی از تدابیر و سیاست‌های برلیناله برای ریل‌گذاری و کانالیزه کردن سینمای ایران در همین چند سال اخیر توجه کنیم تا دریابیم آن‌ها چقدر با برنامه جلو می‌روند و در مقابل مسئولان فرهنگی و سینمایی ما تا چه اندازه باری به هر جهت در حال اداره سینما و فرهنگ هستند.

این دو نوع مدیریت در واقع تقابل یک دوگانه به نام مدیریت انفعالی در برابر مدیریت فعالانه است که یکی در ایران و یکی در آلمان و دیگر کشورهای غربی در حال اجراست، اماای کاش ماجرا درباره عملکرد مسئولان سینمایی در بخش‌ها و نهادهای مختلف به انفعال خلاصه می‌شد.

حقیقت ماجرا این است که مواضع و رفتار مسئولان در بسیاری از موارد بازی در همان زمینی است که سیاستگذاران غربی طراحی کرده‌اند. جشنواره برلین یکی از همین زمین‌هاست که ایران در برخی ابعاد به شکلی کاملاً منفعلانه در آن حضور می‌یابد و در ابعادی دیگر همراستا با نقشه‌ای که مدیران این رویداد هنری مهیا کرده‌اند، حرکت می‌کند.

صندلی خالی برای سینمای ایران
جشنواره برلین چند سالی است که رسماً ریل‌گذاری‌های تازه‌ای برای سمت و سو دادن به سینمای ایران انجام می‌دهد. از جمله سیاستگذاری‌های هوشیارانه جشنواره برلین که چند سال پیش رئیسش به طور رسمی اعلام کرد با گرایش سیاسی آن را برگزار می‌کند آن است که اعلام کرده از آثار ایرانی که پروانه نمایش نداشته باشند و قاعدتاً به طور غیرقانونی در ایران ساخته شده باشند، میزبانی می‌کند.

سه سال پیش این جشنواره برای جعفر پناهی صندلی خالی گذاشت و حالا برای فیلمساز خودفروخته‌ای، چون محمد رسول اف این کار را کرده است؛ دو فیلمسازی که هر دو محکومیت قضایی دارند و طبق قانون نباید در ایران فیلم بسازند ولی می‌سازند و به جشنواره برلین هم می‌فرستند.

اگر تا چند سال پیش جشنواره‌های غربی صرفاً به ارائه مضمون و محتوای دلخواه برای جذب و به کارگیری و نیز هدایت فیلمسازان ایرانی همت می‌گماردند و در این طریق هم بعضاً موفق عمل می‌کردند، برلیناله رویکردهای فعالانه‌تری از خود نشان می‌دهد.

سازمان سینمایی ارشاد باید به این سؤال مهم پاسخ دهد که چرا برلیناله و جشنواره‌های دیگر سینمایی سیاستگذاری و ریل‌گذاری شفافی برای هدایت سینمای ایران دارند، اما در این سوی میدان ایده و برنامه‌ای وجود ندارد، این در حالی است که خانه سینما اخیراً در نامه‌ای به رئیس قوه قضائیه خواستار برطرف کردن منع حضور رسول‌اف در جشنواره برلین شده است، یعنی کار به جایی رسیده که یک نهاد رسمی سینمایی در ایران به جای دفاع از منافع ملی ایران روشی معکوس انتخاب کرده و از منافع فرهنگی سیاسی‌ترین جشنواره غربی حمایت می‌کند.

رسول‌اف با «شیطان وجود ندارد»!
امسال و در این دوره از جشنواره فیلم برلین محمد رسول‌اف با فیلم «شیطان وجود ندارد» در جشنواره برلین حاضر است.

این فیلم دو شب پیش در هفتادمین جشنواره فیلم برلین به نمایش درآمد و به دلیل منع خروج از کشور محمد رسول‌اف از سوی دادگاه انقلاب، صندلی این کارگردان در نشست خبری فیلم خالی بود. گفته می‌شود «شیطان وجود ندارد» یکی از بخت‌های اصلی دریافت جایزه از هفتادمین جشنواره فیلم برلین است.

مسافرت بی‌هدف به برلین
وقتی از بی‌برنامگی و بی‌هدفی در مدیریت سینما سخن می‌گوییم دقیقاً از چه چیزی حرف می‌زنیم. بخش دولتی سینمای ایران هر ساله در بازار فیلم فستیوال‌های معتبر جهانی حضور دارد.

تعداد زیادی از مدیران و سینماگران با خرج دولت به این فستیوال‌ها می‌روند و چند روزی را خوش می‌گذرانند.

این سفرها به این امید است که محصولات سینمای ایران به بازار عرضه شود و فیلم‌های ایرانی به فروش برسند یا زمینه همکاری مشترک با طرف خارجی پیدا شود، اما آنچه در عمل دیده می‌شود، چیز دیگری است.

خبرنگار یکی از سایت‌های فعال سینمایی با ارسال تصاویر از غرفه خالی از مشتری سینمای ایران در برلین و البته مسافران ایرانی که سرگرم مسائل شخصی هستند، نوشته است: «یکی از نکات قابل تأمل برلیناله۷۰ حضور پررنگ برخی چهره‌های مدیریتی است که برای برپایی غرفه سینمای ایران در این رویداد سینمایی حاضر شده‌اند؛ حضوری که دستاوردهایش برای سینمای کشور نامشخص است و معلوم نیست این افراد برای تعامل با کدام کمپانی‌ها و دفاتر فیلمسازی خارجی به این رویداد اعزام شده‌اند؟»

در ادامه این مطلب آمده است: «در حالی که مردم با مشکلات شدید اقتصادی و مسائل و معضلاتی همچون بیماری کرونا در حال دست و پنجه نرم کردن هستند، متأسفانه گاهی اوقات شواهد نشان از آن دارد که برخی از این مسافران جشنواره‌های اروپایی از فرط بیکاری در غرفه‌ها تنها با گوشی‌های موبایل‌شان خود را سرگرم می‌کنند!»

امسال در یکی از کمرنگ‌ترین حضورهای سینمای ایران در جشنواره فیلم برلین، گفته شده نزدیک ۱۰۰نفر از مدیران، بازیگران و اهالی سینما درخواست حضور در هفتادمین جشنواره فیلم برلین را داشته‌اند.

سازمان سینمایی که شعار شفافیت را مطرح می‌کند درباره کارنامه حضور در جشنواره‌های بین‌المللی تا به حال گزارش و شفافیتی نداشته است.

در فهرست اسامی متقاضیان حضور در جشنواره فیلم برلین طبق معمول نام مدیران ارشد سازمان سینمایی و بنیاد سینمایی فارابی دیده می‌شود.

به طور معمول برلین به دلیل مسائل سیاسی تلاش کرده است در دعوت از فیلم‌های ایرانی نگاه ویژه‌ای به آثار توقیفی و غیرمجاز داشته باشد. این فستیوال با دهن‌کجی به سیستم‌های نظارتی وزارت ارشاد ایران، فیلمسازان ممنوع‌الفعالیت را مدنظر قرار می‌دهد، با این حال مدیران سینمایی از فرصت حضور در این جشنواره صرف‌نظر نمی‌کنند!

*جوان