شمس‌الدین حمیدیان/ فیلم سینمایی استخراج (Extraction) یک اکشن تیپیک است و با اینکه از وجه رؤیایی و خیال‌پردازی فیکشن (Fiction) هم بهره می‌برد، اما پایبندی به شمائل ژانر اکشن، به نوعی اثر را از حیث بیان مضمون، متمایز ساخته و حتی سبب شده تا ضعف قصه‌گویی اثر آنچنان که باید به نظر نیاید و این همه نه فقط به خاطر مطرح ساختن مُنجی؛ بلکه گزاره‌هایی مثل ضعف انسان در برابر تکنولوژی، منطق سلاح برتر، نجات در لحظه آخر و منطق صلح غربی و تحمل رنج بشر برای ابقای صلح و... نیز ساختمان این اکشن هیجانی و پُرخرج را در برگرفته است. این در حالی است که محبوبیت وسیع این سری فیلم‌ها ارتباطی است که بین مردم با تکیه و تأکید بر سرنوشت گره‌خورده آنان به وجود می‌آورد. درواقع این فیلم‌ها آرزوهای شیرین بشری و حرکت به سوی مقصود را به‌گونه‌ای که در زندگی عادی میسر نیست، به‌عنوان امری قابل تحقق به نمایش می‌گذارد.
|
کاراکتر اصلی یعنی تایلر ریک (Tyler Rake) یک ابر انسان نیست اما به دلیل همان مرام ایثار و قوت و نترس بودنش می‌تواند کارهایی را به انجام برساند که فقط نزد ابرقهرمانان دیده‌ایم. در واقع تایلر ریک مانند ماشین اسباب‌بازی نجات، کوک شده به دست کمیک‌بوک‌های ابرقهرمانی و فیکشن‌هاست با این تفاوت که برخلاف جیمزباند، عاشق می‌شود، محبت خانوادگی دارد و به‌نوعی عناصر ملودرام یعنی حس حب و بغض را با خود دارا است و در این میان نقطه اشتراک تایلر ریک با شخصیت فیلم‌های جیمز باند، این است که هر دو قدیس اگزیستانس و معجزه‌گر هستند و در عین حال اعتقادی به خدا ندارند و به عنوان یک انسان لیبرال و اومانیست، تنها به معبد نقره‌ای ناتورالیسمی سینما اعتقاد دارند! معبدی که منطقش را خودش با خودش می‌آورد و قرار است امر محال و باطل را برای مخاطب، اقناع بسازد!
|
البته باید توجه داشت که فیلم سینمایی استخراج ( Extraction ) به طریق موذیانه‌ای از قواعد مألوف ژانر اکشن به نفع یک خشونتی استفاده می‌کند که تقریباً در سینما بی‌سابقه بوده است و این در حالی است که استفاده از بازیگر زن ایرانی؛ یعنی گلشیفته فراهانی این فرضیه را تقویت می‌کند که غرب دقیقاً دنبال ایجاد چنین خشونتی در ایران و به طور کل در جوامع اسلامی است!
به این ترتیب می‌توان دقیقاً همان سکانس‌های خشن پایانی فیلم را به‌مثابه آرزوهای تحقق نیافته غرب لیبرال و نسخه‌ی براندازانه ایشان در سال‌های اخیر تلقی نمود. آرزویی که با وجود تمرکز رسانه‌ای غرب در فتنه‌های مختلف همچنان تحقق نیافته و این در حالی است که رسانه‌های ایشان در حوادث دی ۱۳۹۶ و بالاخص فتنه آبان ۱۳۹۸ هجری شمسی، گوشه‌هایی از چنین نسخه بی‌رحمانه را به صراحت در شبکه‌های مختلف رسانه‌ای خود تبلیغ می‌نمودند.
نسخه‌ای که به وضوح کشتن نیروهای پلیس و حمله به آمبولانس‌ها و در مجموع کشتن و خشونت به هر قیمتی را ترویج نموده و دقیقاً همان شیوه سلاخانه‌ای که داعش در سوریه دنبال می‌کرد را به جامعه ایران توصیه می‌نمود و حال همین نسخه است که در استخراج (Extraction) به صورت فیلم سینمایی به مخاطب ارائه می‌شود.
|
از این منظر فیلم سینمایی استخراج (Extraction) را می‌توان فیلمی آموزشی برای پروژه‌ی ایکس سرویس‌های غربی در خاورمیانه بالاخص ایران اسلامی دانست. پروژه‌ای که به آموزش نحوه مدیریت و هدایت شورش‌های خیابانی و تقابل با نیروهای امینتی و انتظامی کشورها می‌پردازد و صد البته بررسی نمادها و نشانه‌های موجود در این اثر سینمایی مجالی دیگر را طلب می‌نماید.
|
همه این‌ها نشان از رویکرد ایجاد آنارشی واقعی و بیرون از سینماست و قطعاً کسی نمی‌تواند ادعا کند که امثال این فیلم‌ها صرفاً دغدغه سینمایی و تکنیکی و سرگرم‌کننده دارند، بلکه این فیلم‌ها مانند یک دستگاه چاپگر قوی و هوشمند هستند که متن و محتوای آن در سیستم رایانه ساخته شده و سپس نسخه واقعی آن در ساحت جامعه تکثیر می‌شود؛ یا به عبارت بهتر، هر امر هنجار یا ناهنجاری را که می‌خواهند در جوامع ایجاد بشود، برای بار نخست، آن را بر روی پرده سینما نشان می‌دهند! همان‌گونه که ژان لاک گدار ( Jean-Luc Godard ) در سال ۱۹۶۰ میلادی فیلم سینمایی از نفس افتاده ( Breathless ) را درباره شورش شهری و جنبش نافرمانی مدنی در فرانسه ساخت، دقیقاً هشت سال بعد، مابه ازای واقعی آن فیلم در جنبش دانشجویی-کارگری بر ضد ژنرال دوگول ایجاد شد.
اما نکته قابل توجه در فیلم سینمایی استخراج (Extraction)، حضور گلشیفته فراهانی در نقش نیک (Nik Khan) است؛ حضوری که از ظهور یک مده آ جدید در سینما حکایت می‌کند. بازیگری که کم کم دارد جای خالی نسل فرتوت و پیرشده شهره آغداشلو را برای هجمه به اسلام و ایران پُر می‌کند و این در حالی است که مطابق استراتژی نانوشته سینمای غرب و به ویژه هالیوود، بازیگرانی که از کشورهای دیگر به سمت آمریکا و اروپا مهاجرت می‌کنند و یا پناهندگی می‌گیرند، ابتدا موظف به حضور در فیلم‌های موسوم به جهان‌سومی می‌باشند تا با زدودن حیا و عفت آن‌ها، به بازارهای تجاری هالیوودی و اسکار راه پیدا نمایند. همین استراتژی سبب شد تا گلشیفته فراهانی پس از کشف حجاب در سال ۸۸ و انعکاس تصاویر سکسی او در بی‌بی‌سی فارسی و ... برای همیشه از ایران برود. اما برای پذیرفته شدن به مثابه یک شهروند غربی، او نیز موظف بود تا در چند فیلم نقش‌های نامتعارف و خلاف اخلاق بازی نماید و به این طریق از دروازه مرموز سینمای غرب و بالاخص هالیوود عبور کند!
|
گلشیفته فراهانی در سال سال ۲۰۱۲ میلادی با نقش آفرینی در فیلم سینمایی سنگ صبور (The Patience Stone) به کارگردانی عتیق رحیمی (Atiq Rahimi) و فیلم سینمایی درست مثل زن (Just Like a Woman) به کارگردانی رشید بوشارب (Rachid Bouchareb) توانست جواز ورود به سینمای غرب را دریافت نماید. جوازی که توسط دو کارگردان رفُرمیست و کاملا غربی شده عرب و افغانی به او داده شد و اینگونه بود که گلشیفته توانست با پذیرش ویژگی عریانی و کاراکتر ستیزه‌جویی، به عنوان سرباز پیاده نظام در سینمای غرب مشغول به فعالیت شود.
از این جهت است که مدیریت حاکم بر سینمای غرب، در پروسه‌ای کاملا حساب شده و البته عیان، یک بازیگر زن ایرانی را بی‌حیثیت می‌کند تا مطمئن بشود که همه عقیده و ذهنیت زن ایرانی، به چارچوب غربی درآمده و این اطمینان را به نمایش می‌گذارد و این گونه است که سینمای غرب، پس از ابراز ارادت تمام‌قد این گونه از سلبریتی‌ها به ساحت نظام لیبرالیسم؛ زن ایرانی را از نماد مام وطن به نماد شورش و فمینیسم و انتقام در می‌آورند.
|
فیلم سینمایی استخراج ( Extraction ) نشان داد که گلشیفته فراهانی دیگر کاملا آزموده شده و به صورتی هدفمند در اختیار مدیریت هالیوود قرار گرفته است. مضاف بر آنکه ارتباطات خانوادگی خود را حفظ و حتی به واسطه مناصب پدری خود که همچنان ادامه دارد؛ در رسانه‌های کشور مطرح و نام خانوادگی او در سینما و تلویزیون و تئاتر همچنان حاضر است و نقش ایفا می‌کند و فراموش نمی‌شود!
پُرواضح است که سازندگان استخراج هر بازیگر دیگری را می‌توانستند برای نقش نیک (Nik Khan) انتخاب کنند اما انتخاب گلشیفته فراهانی، دست‌کم واجد این پیام است که دیگر قرار نیست او فقط زن اروتیک و مورد هوس مردان بر روی تخت خواب دونفره باشد و ... بلکه قرار است علاوه بر حفظ این ویژگی‌ها او منتقم مردان باشد! از این جهت است که در پایان فیلم سینمایی استخراج، شخصیت نیک (Nik Khan) به صورت شمایل یونانی و مشکی‌پوش شبیه آتنا، کاملاً آئینی و تشریفاتی، امیر آصف (Amir Asif) را می‌کشد و ...
اگر با اسطوره‌ها و کهن‌الگوهای نمایشی بخواهیم مثال بزنیم، می‌توان از شخصیت گلشیفته فراهانی در فیلم سینمایی دیوار به کارگردانی محمدعلی طالبی یادکرد که تداعی‌گر مده‌آ و الکترا، فدرا، آنتیگونه و...هستند. این در حالی است که مده‌آ ترازوی عدالت و الهه انتقام و ستیزه‌جو و مستقل است؛ چه اینکه سلبریتی‌های زن دیگری همچون نیکی کریمی و هدیه تهرانی و پگاه آهنگرانی را هم در دهه‌های مختلف، می‌توان در این زمره دسته‌بندی نمود. زن‌هایی که باوجود تفاوت‌های ظاهری و داستان‌های متفاوتی که به بار می‌آورند از چند نظر باهم تشابه دارند:
۱- مقتدرند و به استبداد و سلطه مردانه تن نمی‌دهند.
۲- همچون قهرمان‌های کنش‌مند خستگی نمی‌شناسند و تا به هدفشان رسند از پای نمی‌نشینند.
|
اگرچه گلشیفته فراهانی در فیلم سینمایی گیس‌بریده به کارگردانی جمشید حیدری تصویری مغلوب از مده‌آی ایرانی نشان می‌دهد اما بازی او در مقابل پدرش در فیلم، حاکی از تقابل دو کهن‌الگو و دو نظام ارزشی بود! فراهانی در آن فیلم طوری بازی می‌کند که التهاب درونی خود را از پدر پنهان کند و در عین حال به مخاطب نشان دهد که چه قدر درگیر است. پس در گفتار وانمود می‌کند که اتفاقی نیفتاده است و در چشمانش نشان می‌دهد که در درونش چه غوغایی است و هرچند که در فیلم‌های دیگر، شخصیت مده‌آ گونه گلشیفته فراهانی، کاملاً مستحیل و نابود می‌شود اما او کماکان در همین قالب یونانی باقی‌مانده است.
|
اینگونه است که پرسوناژ سینمایی گلشیفته فراهانی هم اینک نیز در هالیوود، برآمده از الهگان انتقام‌جویی است که تن به خستگی نمی‌دهد و مویه و زاری نمی‌کند و اغلب رویاروی مردان مستبد و ریاکار قرار می‌گیرد. به‌عبارت‌دیگر، سینمای غرب سعی دارد تا همان کهن‌الگویی را که در فیلم زنان شگفت‌انگیز ( Wonder Woman ) رقم زده است را به نوعی در نسخه بدل ایرانی آن و به‌صورت رقیق‌تر برای گلشیفته فراهانی نیز در نظر دارند.
با این اوصاف می‌توان گفت که گلشیفته فراهانی اگر چه از لحاظ فیزیکی دارای ضعف بازیگری است؛ اما ماموریت پیدا نموده تا به عنوان سلبریتی خود شیفته که روزگاری به واسطه جایگاه و نفوذ خانوادگی خود در عرصه بازیگری آرتمیس سینمای ایران شده بود و ...؛ اکنون به آتنا در سینمای غرب مبدل شود و در کارکرد جدید خود به عنوان سربازی در پازل رسانه‌ای غرب به ایفای نقش در آثار سینمای استراتژیک غرب بپردازد. سربازی شیفته برهنگی که با کوچکترین اشاره‌ای حاضر است تا در جلو دوربین عریان شده و از سکسی‌ترین نقش‌ها استقبال نماید.
ارسال نظر