به گزارش سینماپرس، نویسندگان و شاعران کشور به عنوان صاحبان اصلی این هنر و نگاهبانان دژ دیرپای فرهنگ ایران‌زمین به سهم خود اظهارنظرهایی در زمینه ادغام موسسات فرهنگی در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی داشته‌اند که گاه به گفتار و نوشتار در بوته نقد عرضه شده و گاه در قالب توصیه و رهنمون به برنامه‌ریزان و تصمیم‌سازان وزارت ارشاد ارائه شده است.

فارغ از ظرف عرضه این نظرها، آن‌چه در همه مطالب می‌توان مشاهده کرد، جدیت و دغدغه مشترک شاعران و نویسندگان در موضوع ادغام موسسات زیرمجموعه معاونت فرهنگی است که نشان‌دهنده اهمیت موضوع است.

حال، مروری اجمالی خواهیم داشت به برخی از این اظهارنظرها تا ببینیم در کنار ادعای نافرجام بودن طرح تجمیع فعالیت موسسات از سوی برخی افراد، چه کسانی ـ با چه جایگاه علمی و ادبی ـ انجام این کار را به سود آینده این بخش از فرهنگ می‌دانند. همچنین چگونه می‌توان از آسیب‌های احتمالی این طرح کاست و چگونه می‌توان بر آورده‌های ادبی و فرهنگی این طرح افزود؟

کاظمی: شعر و ادبیات داستانی نیازمند حمایت جدی دولت است

محمدکاظم کاظمی، شاعر، منتقد و پژوهشگر ادبی، نسبت به ادغام موسسات واکنش نشان داده و می‌گوید: تجربه ۳۰ ساله گواه این است که شعر یک خطه رشد نخواهد کرد؛ مگر این که در کنار استعداد و توانایی فطری شاعران، تشکل‌ها و نهادهای ادبی نیرومندی هم وجود داشته باشند و به طور مستمر کار کنند.

دبیر علمی یازدهمین جشنواره بین‌المللی شعر فجر در این باره می‌افزاید: بنیاد شعر و ادبیات داستانی در طول دوره فعالیت خود از نهادهای نیرومند و تاثیرگذار بوده است؛ هرچند با نیروی انسانی کم‌شمار و امکاناتی که در قیاس با برنامه‌های این بنیاد بسیار نبود. برگزاری جشنواره‌های شعر فجر و پروین، حمایت از انجمن‌های ادبی و برگزاری کارگاه‌های آموزشی در شهرهای مختلف و پایگاه بزرگ (مجازی) نقد شعر، بخشی از فعالیت‌های مؤثر آن در حوزه شعر بوده است که من خبر دارم.

محمدکاظم کاظمی، شاعر

وی ادامه می‌دهد: اینک قرار است فعالیت‌های بنیاد در کنار دو موسسه دیگر معاونت فرهنگی ارشاد تجمیع شود. بارها در این چند سال‌ از سوی شاعران و نویسندگان دور از مرکز، مطالبه‌ای برای تشکیل دفترهای نمایندگی بنیاد در شهرهای دیگر بیان ‌شده است و حالا برای کسانی که سال‌ها نقش این نهاد در پرورش و ترقی شعر این مملکت و بلکه سراسر قلمرو زبان فارسی را دیده‌اند و اثرات آن‌ها را در نسل‌های پیاپی قلم‌به‌دستان جوان به خوبی حس کرده‌اند، ‌باید منتظر باشند که پس از ادغام بنیاد در مؤسسه‌ جدید، جایگاه ادبیات در آن مجموعه چه خواهد بود؟

کاظمی خاطرنشان می‌کند: می‌توانیم انتظار داشته باشیم که در آن صورت و با تمرکز فعالیت‌های مرتبط این سه موسسه که قرار است آن را مدیری جوان و با دانش اداره کند، میان بخش‌های چندگانه آن داد و ستد بهتری صورت گیرد. مثلاً می‌توانیم انتظار داشته باشیم که «کتاب‌های شعر و داستان» از این پس حامی نیرومند و متمرکزی خواهند داشت. صد البته این را باید گفت که ادبیات چیزی نیست که بدون این نهادها، بتواند نیرومند بماند.

بایرامی: مباد که آشیانه ادبیات گزند ببیند

محمدرضا بایرامی، نویسنده «مردگان باغ سبز و برنده جایزه‌های «کبرای آبی» و «خرس طلایی» از کشور سوئیس اظهار نظر درباره آینده ادبیات در روند ادغام را با این عبارت آغاز می‌کند: علاقه بسیاری از نویسندگان به ادبیات داستانی ریشه در نامتعین و نامتعارف بودن این هنر دارد. بنابراین موقعیتی که تعادل یک ساختار و سیستم را با هدف نوزایی به هم می‌ریزد همواره برای ما نویسندگان چالشی دوست‌داشتنی است و این همان فضای دراماتیکی است که در سرشت داستان نهفته است.

محمدرضا بایرامی، نویسنده

دبیر یازدهمین دوره جایزه ادبی جلال آل احمد در ادامه می‌گوید: با این اشاره، هرگز قصد القای این را ندارم که الزاما به همریختگی ساختار هر چیز موجب بروز پدیده‌ای ارزشمندتر و پویاتر از پدیده قبل خواهد شد. بلکه از آن جهت به نوزایی در ساختار موسسات امیدوارم که در تمثیل‌ها و بیان قدما به آن پرداخته شده است. ضرب‌المثل: «کار را به کاردان باید سپرد»

وی می‌گوید: در مشورتی که با بنده شد مثل هر پوینده راه و عاشق ادبیات، ابتدا دلم لرزید که مبادا «بنیاد» این آشیانه کوچک باقی‌مانده برای ادبیات و ادیبان نیز در مسیر ادغام گزند یابد!؟ اما با توضیحاتی که آقای دکتر جوادی دادند، امیدوار شدم که در طینت ادغام یا همان ساماندهی، درایت و دانش فرهنگی نقش‌آفرین است.

عباسی: داستان ایرانی نیازمند ‌توجه بیشتر مسئولان فرهنگی

شهریار درباره موضوع ساماندهی عباسی این‌گونه اظهار نظر می‌کند: سال گذشته در اختتامیه جایزه جلال آل احمد به دکتر جوادی (معاون امور فرهنگی وزیر ارشاد) گفتم بازار کتاب و داستان ایرانی رهاست، ترجمه‌های بی‌رویه داستان ایرانی را خفه کرده و حمایتی از داستان‌نویسی ایرانی نمی‌شود. سینمای ایران سالیان طولانی در اختیار فیلم ایرانی است مطمئن باشید پیشرفت داخلی و خارجی سینمای ایران مدیون حمایتی است که سینما از فیلم ایرانی می‌کند. بنابراین نظر من با ادغام موسسات منفی است؛ مگر مدیری که می‌خواهید بر آن مجموعه بگمارید تلاش کند تا همه ما اهالی ادبیات با نگرش‌های مختلف را به این اطمینان برساند که در موسسه جدید چیزی از جایگاه شاعران و نویسندگان نسبت به روزگار فعالیت بنیاد کم نخواهد شد.

شهریار عباسی، نویسنده

دبیر دهمین جایزه ادبی جلال آل احمد در این باره می‌افزاید: آقای جوادی در مورد آینده ادبیات داستانی و شعر در موسسه جدید گفته که هیچ فعالیتی از این مجموعه حذف نخواهد شد. ما هم به این قول ایشان اطمینان خواهیم داشت و به نیروی جوانی آقای دهقانکار در مدیریت موسسه فراگیر و نیز آقای جلالی در حوزه ادبیات هم امیدوار هستیم.

برگزیده جایزه ادبی جلال آل احمد همچنین می‌گوید: ناشران هم به مسئله کتاب و ترجمه به دلیل اقتصادی بودنش نگاهی دیگر دارند، مردم ما هم متاسفانه شیفته آن سو هستند و داستان ایرانی را نمی‌خوانند. امیدوارم ادغام این موسسات موجب نگاه تازه‌ای به کتاب، ادبیات و داستان ایرانی شود.

حنیف: سکان موسسه جدید را به اهالی فرهنگ بسپارید

محمد حنیف، نویسنده و پژوهشگر ادبی، چندی پیش طی یادداشتی، نظرات خود را درباره ادغام موسسات نوشته بود: امیدوارم در روند ادغام این موسسات، به وظایف بنیاد و خانه کتاب، نگاه نمایشگاهی نشود. که در آن‌صورت، بعد از چند سال، جز ویترینی از آن‌ها باقی نخواهد ماند. مگر طی این سال‌ها کم دیده‌ایم طرح‌هایی که با اهدافی دهان‌پرکن مطرح شده‌اند و حتی بارقه‌ای از امید در دل‌ها روشن کرده‌اند، اما در نهایت نه تنها راهی نوین نگشاده‌اند، که فرسنگ‌ها نیز از آنچه بوده‌اند عقب‌نشینی کرده‌اند.

محمد حنیف، نویسنده

حنیف می‌افزاید: ادغام موسسات زیرمجموعه معاونت فرهنگی منجر به رستگاری نمی‌شود، مگر آنکه مدیرانی هدایت آن را به عهده بگیرند که همچون پیش، در جایگاه درست خود نشسته باشند، پیشینه ادبیات داستانی قابل دفاعی داشته باشند، داستان‌نویسان را با آثارشان بسنجند، نه با عقاید و سمت و سوی سیاسی‌شان، همچنان قاطع، در عین حال بی‌کینه باشند. همه‌جانبه‌نگر، منظم و پرکار و شجاع و در عین حال وفادار و متعهد به ادبیات باشند. و بالاخره کتاب داستان را برای خود ادبیات داستانی و مخاطبان آن بخواهند، نه برای تزئین و گذاشتن پشت ویترین نمایشگاه‌های فرهنگی که امیدوارم مدیران جوان مجموعه جدید چنین باشند که موجب دلگرمی اهالی ادبیات باشند.

دهقان: بنیاد شعر و ادبیات داستانی بنیاد همه شعرا و داستان‌نویسان ایرانی است

این در حالی است که احمد دهقان از نویسندگان صاحب‌نام کشور نیز در مراسم تودیع مدیرعامل بنیاد شعر و ادبیات داستانی و معرفی سرپرست جدید این موسسه به چالش‌های پیش‌روی ادغام موسسات پرداخته بود. وی عقیده دارد: عنوان بنیاد شعر و ادبیات داستانی گویای همه چیز هست؛ به دلیل اینکه در کشوری هستیم که اقوام مختلفی در آن زندگی می‌کنند، اما همه زیر پرچم ایران هستیم و در شهرستان‌ها مراکز مختلف ادبی کارهایی انجام می‌دهند، اما بنیاد شعر و ادبیات داستانی نهادی بالاتر از همه این‌هاست.

احمد دهقان، نویسنده

این نویسنده با پرداختن به این موضوع که یکی از کارهایی که در بنیاد انجام شد، اما دیده نشد «دوره‌های آل جلال» است می‌گوید: در این دوره‌ها از همه ایران جوانان مستعد جمع می‌شدند و به رایگان چند روز آموزش می‌دیدند. حتی از دورترین مسافت می‌آمدند تا در این دوره‌ها شرکت کنند. این بنیاد از ابتدای مسیر به اینجا و امروز رسیده است و امیدوارم در روند ساماندهی، پرچم ادبیات ایران زمین همواره بالای سر آن باشد؛ زیرا این مجموعه، بنیادِ همه شعرا و همه داستان‌نویسان ایرانی است و باید همه به آن افتخار کنند.

خالق رمان «سفر به گرای ۲۷۰ درجه» ابراز امیدواری کرد: با توجه به شناختی که از دکتر جوادی دارم، با انتخاب دکتر ایوب دهقانکار که مدیری جوان و صاحب ایده است، باید منتظر اتفاقات خوبی برای ادبیات کشورمان باشیم.

زاهدی مطلق: به موفقیت موسسه جدید یقین دارم

ابراهیم زاهدی مطلق نیز که زمانی عهده‌دار معاونت داستان بنیاد شعر و ادبیات داستانی بوده در پاسخ به پرسشی درباره میزان رضایتمندی اهالی ادبیات از طرح ساماندهی موسسات می‌گوید: در دوره‌ای که موضوع ادغام یا به عبارتی ساماندهی موسسات از سوی معاونت امور فرهنگی در مراحل نخست پیگیری بود به همراه چند تن از پیشکسوتان و صاحب‌نظران ادبیات به معاونت فرهنگی برای تبادل‌نظر دعوت شدم. در این جلسه با توجه به توضیحات معاون امور فرهنگی وزارت ارشاد پیرامون برنامه مدون و هدفمندی که برای این طرح ترسیم شده، همه ما که در جلسه حضور داشتیم برای این اتفاق اقناع شدیم.

وی درباره جایگاه شعر و ادبیات داستانی در موسسه جدید افزود: تا پیش از این، مدیریت بنیاد شعر و ادبیات داستانی ناگزیر بود علاوه بر تمرکز بر مسائل مربوط به شعر و داستان و امور اجرایی جشنواره‌ها و جایزه‌های ادبی، به مواردی نظیر حقوق و امور پرسنلی و موارد مالی، اداری و اجرایی نیز بپردازد؛ ولی در موسسه جدید، قرار است برای ادبیات، کتاب، نمایشگاه و امور مالی و اجرایی مدیران و بخش‌های مجزایی در نظر گرفته شود که باعث دقت و تمرکز هر بخش بر امور محوله شود.

ابراهیم زاهدی مطلق، نویسنده و روزنامه‌نگار

برگزیده جایزه کتاب سال دفاع مقدس در بخش دیگری از صحبت‌هایش به عیار مدیران فرهنگی وزارت ارشاد اشاره کرده و می‌گوید: ابتدا که زمزمه‌هایی از طرح ادغام موسسات مطرح شد، من به دلیل نگرانی‌هایی که داشتم جزو منتقدان این طرح بودم. این نگرانی هم از دلبستگی وافر من به ادبیات نشات می‌گرفت. ولی در حال حاضر بسیار امیدوار به آینده هستم که در انتظار کتاب و ادبیات داستانی کشورمان است. دلیل این اطمینان خاطر و امیدواری هم انتخاب آقای دهقانکار به عنوان شخصیت‌ فرهنگی و دانشگاهی در مدیریت موسسه جدید، به اهالی ادبیات دلگرمی دادند.

*فارس