به گزارش سینماپرس،

همایش «زبان و خط فارسی گفتاری» روزهای دوشنبه و سه‌شنبه، ۲۹ و ۳۰ بهمن‌ ۱۴۰۳ با حضور جمعی از استادان، صاحب‌نظران و پژوهشگران در تالار دکتر شهیدی فرهنگستان زبان و ادب فارسی برگزار می‌شود. در مراسم افتتاحیه این همایش غلامعلی حدادعادل رئیس فرهنگستان و محمد دبیرمقدم رئیس همایش و معاون علمی فرهنگستان سخنرانی کردند.

حدادعادل درباره رویکرد وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به ارائه مجوز برای آثاری که به زبان محاوره نوشته می‌شود، گفت: تا جایی که می‌دانم وزارت فرهنگ بنا ندارد به کتاب‌هایی که به زبان گفتاری نوشته می‌شود اجازه انتشار بدهد، اما باید روشن شود که این تصمیم بر اساس سلیقه افراد گرفته می‌شود یا مساله قانون است. در سینما هم همین مساله با قوانین متفاوت مطرح است.

فرهنگستان باید پیش‌نویسی تهیه کند که متخصصان زبان و ادب فارسی و ویراستاران آن را قبول داشته باشند

رئیس فرهنگستان با اشاره به اینکه وزارت فرهنگ به زبان نوشتاری مطبوعات هم نظارت دارد، ادامه داد: باید بررسی شود که آیا روزنامه‌های شهرهای مختلف می‌توانند به زبان خود بنویسند؟ در این صورت مردم در دیگر استان‌ها برای خواندن خبرهای استان دیگر باید مترجم داشته باشند. و بالاخره در فضای مجازی چه باید کرد؟ به همین منظور سازمان و شورای عالی فضای مجازی فعالیت می‌کند.

او باتاکید بر مسئولیت حاکمیتی فرهنگستان که در حوزه خط و زبان فارسی دارد، توضیح داد: مسئولان در فرهنگستان موظف هستند تا برای این مساله راه حل پیدا کنند. برای اینکه راه حل تخصصی و مورد قبول باشد، محتاج همکاری با بخش‌های مختلف هستیم. فرهنگستان باید پیش‌نویسی تهیه کند که متخصصان زبان و ادب فارسی و ویراستاران آن را قبول داشته باشند و همچنین باید در آن در مورد موضوع‌های مختلف اتفاق نظر شکل بگیرد.

حدادعادل با اشاره به اینکه ۳۰ سالِ پیش در آغاز تاسیس فرهنگستان «دستور خط فارسی» تدوین شده است، ادامه داد: در آن زمان از تشتت (پراکندگی و از هم گسیختگی) به هنگام جلوگیری کردیم. آیا می‌توانیم در حوزه «زبان و خط فارسی گفتاری» این روزها متنی شبیه دستور خط فارسی تهیه کنیم و به تصویب مراجع ذی‌صلاح برسانیم؟

رئیس فرهنگستان درباره انتظارش از نتیجه برگزاری همایش «زبان و خط فارسی گفتاری» بیان کرد: قبل از ابلاغ و تصویب متن برای یکپارچه‌سازی «زبان و خط فارسی گفتاری»، مهم است که متنی پخته ارائه کنیم، به همین دلیل محتاج همفکری با دستگاه‌های مختلف هستیم تا امکانات و محدودیت‌های آن‌ها را بشناسیم و در نتیجه آن پیش‌نویسی جامع تهیه کنیم. تا در صورت تصویب و قانونی شدن، قابلیت اجرا داشته باشد. کار به همین‌جا خاتمه پیدا نمی‌کند و ما باید برای استحصال(بهره‌برداری) هم برنامه داشته باشیم. امیدوارم این اقدام فرهنگستان به سود زبان فارسی و هویت ملی باشد.

لزوم تصویب دستور خط فارسی معیار

محمد دبیر مقدم سخنان خود را بااشاره به اقداماتی که ادیبانی مانند پروزی ناتل‌خانلری، صادق چوبک و صادق هدایت در سال ۱۳۲۴ انجام دادند آغاز کرد و گفت: بعد از گذشت ۸۰ سال از آن زمان و پدید آمدن نیازهای جدید مانند زیرنویس فیلم‌ها شایسته است که فرهنگستان و زبان فارسی با شیوه اعتدال خود بکوشد همان‌طور که شیوه خط معیار را مصوب کرده است، دستور خط فارسی معیار را نیز مصوب کند.

این همایش راهبرد استفاده از تجربه‌های پیشین و خرد جمعی امروز را در پیش گرفته است

رئیس همایش «زبان و خط فارسی گفتاری» با اعلام اینکه در این همایش ۲۵ اثر عرضه و شیوه نامه و ضوابط مجله علمی و پژوهشی انتشار خواهد یافت، ادامه داد: این همایش راهبرد استفاده از تجربه‌های پیشین و خرد جمعی امروز را در پیش گرفته است و در آن دانشگاه‌ها و دستگاه‌های فرهنگی همکاری دارند. عظم، اهتمام و حمایت‌های ریاست فرهنگستان و پشتیبانی دبیر سیدمجتبی حسینی دبیر فرهنگستان برگزاری این همایش را ممکن ساخت.

در این همایش نشست‌هایی با حضور اساتید زبان فارسی در چهار بخش کلی برگزار خواهدشد. دبیر بخش نخست محمدرضا رضوی عضو فرهنگستان است. نشست‌های «نقش گفتارنویسی در حفظ تنوع زبانی در عصر دیجیتال: چالش‌ها و فرصت‌ها»، «از دو زبان‌گونگی به دو نوشتارگونگی و لزوم برنامه‌ریزی زبانی»، «گزارشی درباره آموزش گفتارنویسی در تبلیغ نویسی (کپی‌رایتینگ)» و «بررس انواع نونویسی‌های موجود در پیام‌های دانش‌آموزی ارسالی به سامانه آموزشی شاد» در بخش نخست برگزار خواهد شد.

در بخش دوم به دبیری امید طبیب‌زاده، نشست‌های «ارتباط ویژگی‌های نقشی با مشخصه‌های دستوری در گونه محاوره زبان فارسی»، «بررسی پیکره بنیاد کاربرد اسنادی صورت واژه‌های «هست»، «هستش» و «هس» در فارسی محاوره نوشتاری امروزی؛ اشتباه رایج یا دستوری شدگی»، «تربیت بی‌نشان سازه‌ها در فارسی گفتاری معیار، تحلیلی پیکره بنیاد» و «هست و است در محاوره» برگزار می شود.

بخش‌های سوم و چهارم سه‌شنبه ۳۰ بهمن برگزار می‌شوند. در بخش سوم به دبیری مرتضی قاسمی نشست‌های «مقایسه صورت‌های شکسته فارسی و انگلیسی؛ و بررسی دستور خط فارسی شکسته»، «هنر ترجمه گفت‌وگو»، «شیوه بازنمایی زبان گفتاری در فرهنگ‌های یک زبانه فارسی»، «گفتارنویسی در فرهنگ‌های فارسی» و «فارسی، زبان گفتار یا زبان گرفتار: بررسی انتقادی خط، با تاملی بر فارسی گفتاری و نوشتار آن در فضای مجازی و چند پیشنهاد» برگزار خواهدشد.

در بخش چهارم به دبیری فرشید سمایی نشست‌های «گفتارنویسی و سبک محاوره‌ای در زبان فارسی»، «نگارش صادقانه فارسی گفتاری: مروری بر الگوهای صادق هدایت و صادق چوبک در نگارش گفت‌وگوهای علویه خانم و سنگ صبور»، «تمهیدی محدود بر ضرورت اجتناب‌ناپذیری گفتارنویسی در فارسی؛ مورد تاریخ بیهقی»، «چرایی کارکرد زبان گفتاری در داستان‌های هوشنگ مرادی‌کرمانی»، «واژه‌سازی در گفتارنویسی فارسی غیرمعیار در فضای مجازی»، «تدوین دستور زبان شفاهی برای آموزش زبان فارسی به غیرفارسی‌زبانان: اقتضائات و راهکارها»، «بررسی و طبقه‌بندی صورت‌های شکسته فارسی در شبکه‌های اجتماعی» و «گفتارنویسی در فیلم‌نامه گاو اثر داریوش مهرجویی» برگزار می شود.