«پیروز ارجمند» مدیر کل اسبق دفتر امور موسیقی وزارت ارشاد در گفت و گو با خبرنگار سینماپرس با اشاره به دلایل کمبود و فقدان تولیدات ماندگار موسیقی در طی سال‌های اخیر بیان داشت: ایجاد یک اثر هنری، به‌ویژه در موسیقی، تابع مجموعه‌ای از شرایط است که باید فراهم شوند تا هنرمند بتواند اثری ماندگار خلق کند. در موسیقی، نخستین عنصر تعیین‌کننده، ملودی یا آهنگ (با یا بدون کلام) است. پس از آن، تنظیم، نوازندگان، کیفیت ضبط، خواننده و نحوه ارائه اثر همگی نقشی کلیدی در ماندگاری آن دارند.

این موسیقی شناس و آهنگساز ایرانی افزود: امروزه، با افزایش چشمگیر تولید موسیقی، کیفیت در برخی موارد تحت تأثیر کمیت قرار گرفته است. به‌عنوان مثال، اگر در دهه ۴۰ یا ۵۰ خورشیدی سالانه حدود ۵۰۰ قطعه موسیقی ساخته می‌شد، امروزه این رقم به بیش از ۵۰ هزار اثر رسیده است. این افزایش تولید، در کنار عواملی دیگر، سبب شده که ماندگاری آثار کاهش یابد.

او ادامه داد: از سوی دیگر، آهنگساز به‌عنوان خالق اثر باید به پالایش درونی و بینش عمیق‌تری دست یابد تا بتواند آثاری با بار احساسی و معرفتی خلق کند. تجربه نشان داده است که آثار ماندگار معمولاً توسط هنرمندانی ساخته شده‌اند که به چنین سطحی از بلوغ هنری رسیده بودند.

ارجمند وضعیت ترانه ها را در مقایسه با ملودی ها بهتر ارزیابی کرده و در این خصوص تصریح نمود: در حوزه ترانه نیز، انتظار از کیفیت آثار بسیار بالاست؛ چراکه در فرهنگی رشد کرده‌ایم که بزرگانی چون سعدی، حافظ و مولانا در آن حضور داشته‌اند.

وی افزود: با وجود تولید انبوه ترانه‌ها، آثار ماندگار نسبت به گذشته کمتر دیده می‌شوند. البته، می‌توان گفت که ترانه در مقایسه با ملودی، در سال‌های اخیر پیشرفت بیشتری داشته است، زیرا ترانه‌های ماندگار همچنان سهم بیشتری نسبت به ملودی‌های ماندگار دارند.

آهنگساز موسیقی متن سریال های «تب سرد» و «لطفا دور نزنیم» در ادامه با انتقاد نسبت به شیوه ضبط موسیقی در سال های اخیر گفت: یکی از نکات فنی مهم در ضبط موسیقی، شیوه اجرای نوازندگان است. در گذشته، نوازندگان همراه با رهبر ارکستر به‌صورت زنده اجرا می‌کردند و حس اثر را کاملاً درک کرده و منتقل می‌کردند.

وی ادامه داد: اما امروزه، به دلیل تغییر سیستم ضبط و اجرای انفرادی نوازندگان در استودیو، آن هم در چندین اثر در یک روز، این درک عمیق از بین رفته است. علاوه بر این، استودیوهای کنونی ظرفیت میزبانی ارکسترهای بزرگ را ندارند و از سوی نهادهای دولتی نیز حمایت لازم برای تشکیل چنین ارکسترهایی صورت نمی‌گیرد. این عوامل باعث شده‌اند که موسیقی ضبط‌شده امروزی، در مقایسه با گذشته، از لحاظ حس و هماهنگی اجرایی تفاوت چشمگیری داشته باشد.

او متذکر شد: در مجموع، خلق موسیقی ماندگار نه‌تنها به مهارت و استعداد هنرمند وابسته است، بلکه نیازمند شرایطی است که به او امکان دهد اثری با عمق احساسی و فنی بالا ارائه کند.

ارجمند با بیان این مطلب که: یکی از مشکلات اساسی موسیقی در ایران، مسائل اقتصادی آن است. در گذشته، نوازندگانی که در ارکسترهای حرفه‌ای فعالیت می‌کردند، استخدام سازمان‌هایی مانند رادیو یا بنیاد رودکی بودند و اجرای مستمر داشتند. این امر باعث می‌شد که موسیقی با کیفیت بالاتری تولید شود. اما امروزه، چنین ساختاری وجود ندارد.

وی افزود: برای مثال، اگر ارکستر گل‌ها را که در گذشته اجراهای موفقی داشت، امروز با همان پارتیتور و تنظیم اجرا کنیم، به دلیل نبود همان شرایط و بستر مناسب، آن حس و کیفیت سابق را نخواهد داشت.

ارجمند همچنین مطرح کرد: علاوه بر نوازندگان، خوانندگان نیز با این چالش مواجه‌اند. نبود یک سازمان مرجع و مدیریت متمرکز برای موسیقی، باعث شده که تولید آثار به‌صورت پراکنده و بدون برنامه‌ریزی باشد.

وی تاکید کرد: اگر چنین سازمانی وجود داشت، هر سال می‌توانستیم شاهد خلق آثار باکیفیت باشیم و آهنگسازان بدون دغدغه مالی، به تولید موسیقی بپردازند. حمایت‌های دولتی در این زمینه ضروری است، چراکه توسعه اقتصادی موسیقی نیازمند سرمایه‌گذاری و حمایت پایدار است.

این فعال عرصه موسیقی همچنین در خصوص اقتصاد موسیقی اظهار داشت: امروزه، اقتصاد موسیقی تقریباً به اجرای کنسرت‌ها محدود شده است، آن‌هم عمدتاً در سبک پاپ و در سالن‌های بزرگ شهرهای خاص. اگر پلتفرم‌های موسیقی آنلاین دارای قانون کپی‌رایت بودند و هنرمندان از انتشار آثارشان درآمد مشخصی کسب می‌کردند، می‌توانستیم شاهد رشد و بالندگی صنعت موسیقی باشیم.

وی افزود: اما در حال حاضر، بیش از ۹۰ درصد هنرمندان موسیقی، درآمدشان تنها از طریق تدریس در آموزشگاه‌ها و دانشگاه‌ها تأمین می‌شود، که نشان‌دهنده نبود یک چرخه تولید منسجم و پایدار است.

مدیر کل اسبق وزارت ارشاد در انتقاد به عملکرد وزارت ارشاد بیان کرد: وزارت ارشاد که باید نقش سیاست‌گذار و حامی موسیقی را داشته باشد، بیشتر بر نظارت و ممیزی تمرکز کرده و حمایتی از تولید هنری ندارد. زمانی، موسیقی سنتی و محلی تحت حمایت دولت بود، اما امروزه تمرکز این نهاد بیشتر بر سرودهای انقلابی است. صداوسیما نیز صرفاً به تولید آثار مصرفی و مناسبتی بسنده کرده و هیچ سازمان دیگری برای حمایت از موسیقی وجود ندارد.

او ادامه داد: در دهه ۵۰، رادیو این وظیفه را بر عهده داشت و آهنگسازانی مانند آقای شهبازیان و آقای تجویدی، با رهبری ارکستر و حمایت مالی، می‌توانستند آثار باکیفیتی خلق کنند. اگر لیست حقوق آهنگسازان آن دوران را بررسی کنیم، می‌بینیم که امنیت مالی و رفاه نسبی برای آن‌ها فراهم بود، اما امروز چنین نیست.

«پیروز ارجمند» در پایان این گفت و گو خاطرنشان کرد: در نهایت، با نبود حمایت‌های لازم و تمرکز بیش از حد بر نظارت و ممیزی، و عدم سرمایه‌گذاری در تولید موسیقی، نمی‌توان انتظار داشت که آثار ماندگاری خلق شوند.