به گزارش سینماپرس، اکبر نبوی، کارشناس فرهنگ و رسانه درباره بررسی وضعیت همکاری اصحاب فرهنگ و هنر با رسانه ملی، گفت: در حوزه کنش رسانه‌ای با سه مؤلفه مهم روبه‌رو هستیم که من از آنها به عنوان «سه “چه” راهبردی» یاد می‌کنم. این مؤلفه‌ها عبارتند از: چه بگوییم، چرا بگوییم و چگونه بگوییم. اگر این سه مؤلفه به‌درستی و همه‌جانبه درک نشوند، ما را با چالش مواجه خواهند کرد.
نبوی که سه‌شنبه شب در برنامه جام‌جم، صحبت می‌کرد، گفت: یکی از ویژگی‌های مهم رسانه‌های غربی، به‌ویژه در حوزه سینما و رسانه‌های مکتوب، درک اهمیت برایند کلی اثر است؛ نه تمرکز صرف بر یک مقطع خاص.
وی افزود: در سریال‌هایی مانند «فرار از زندان» یا «۲۴»، مخاطب می‌بیند که حتی اگر رئیس‌جمهور یا مقامات عالی‌رتبه دچار خطا شوند، خود نظام سیاسی آنها را مورد بازخواست قرار می‌دهد و از قدرت کنار می‌گذارد. این همان نشانۀ بلوغ سیستم و اعتماد به توانایی پالایش درونی است.
گاندو؛ قربانی نگاه سیاسی جناحی
نبوی در پاسخ به سوالی درباره سریال «گاندو» و مقایسه آن با سریال‌های غربی، اظهار کرد: گاندو خوب نیست، چون رویکردهای سیاسی جناحی دارد، اما اگر این رویکردها را نداشت، قطعاً از سوی بسیاری از مخاطبان پذیرفته می‌شد.
افول نگاه ملی در صداوسیما
نبوی گفت: رسانه ملی باید در تمام کارکردها، از برنامه‌سازی گرفته تا نوع کنش رسانه‌ای، بازتاب‌دهنده نگاه ملی باشد. اما متأسفانه این نگاه در حال کمرنگ شدن است.
وی افزود: در دوره مدیریت علی لاریجانی بر سازمان صداوسیما، با وجود نقدهای جدی، نگاه ملی این سازمان قابل احترام بود. آن زمان هم نقد داشتم، اما بر این باور بودم که جهت‌گیری ملی سازمان، ارزش حفظ و تقویت دارد.
نبوی اظهار کرد: ملت باید احساس حضور دائمی در رسانه ملی داشته باشند، نه فقط در ایام خاص. اما در مقاطع خاصی مانند انتخابات، ۲۲ بهمن و روز قدس، لنز دوربین‌های صداوسیما به‌طور ناگهانی گسترده می‌شود.
اکبر نبوی گفت: بخش زیادی از همان مردمی که در این مقاطع خاص دیده می‌شوند، در سایر روزهای سال، جایی در برنامه‌های تلویزیونی ندارند. دیگر مثل دهه ۶۰ نیست که محدودیت پخش وجود داشته باشد؛ بنابراین این توجیه که رسانه زمان کافی ندارد، پذیرفتنی نیست.
ضرورت استفاده درست از ظرفیت مجریان توانمند
اکبر نبوی، کارشناس فرهنگ و رسانه، گفت: آقای خوشرو (دیگر مهمان این برنامه) گفت فرزاد حسنی به تلویزیون آمده، اما در واقع فرزاد حسنی واقعی نیامده است. منظورم این است که جسم فرزاد حسنی در رسانه حضور دارد، اما جان و دلش نه. او زمانی که واقعاً با تمام وجودش در سازمان حضور داشت، عملکرد متفاوتی داشت. فرزاد حسنی توان گفت‌وگو دارد و خدا به او توانمندی قابل قبولی در این حوزه بخشیده است.
اکبر نبوی گفت: شما باید از امثال فرزاد حسنی در جایگاه درست استفاده کنید. او برای گفت‌وگو ساخته شده، نه صرفاً اجرای مسابقه یا برنامه‌های سال تحویل. وقتی او را در جای خودش قرار نمی‌دهید و ظرفیتش نادیده گرفته می‌شود، در حقش بی‌عدالتی محض می‌کنید. این فقط درباره حسنی نیست، بلکه درباره بسیاری دیگر از چهره‌های توانمند رسانه‌ای نیز صدق می‌کند.
بزک رسانه‌ای راه‌حل افکار عمومی نیست
نبوی تصریح کرد: اگر افکار عمومی نسبت به تلویزیون اقبال خوبی دارد، پس نق زدن‌های من اهمیتی ندارد. اما اگر این‌طور نیست، دیگر با بزک نمی‌توان مسأله را حل کرد.
وی افزود: نگاه افکار عمومی به رسانه مانند نگاهش به برخی مسئولان است. حالا اسم نمی‌برم، یا حتی اگر ببرم؛ اگر وجدان عمومی نسبت به یک رئیس‌جمهور معدل نگاهش منفی است، حتی اگر تیم رسانه‌ای او در فضای مجازی «نوشابه» باز کنند، افکار عمومی داوری خودش را دارد.
تلویزیون اکثریت جامعه را فراموش کرده است
اکبر نبوی، کارشناس فرهنگ و رسانه، گفت: اساساً کسی که مقهور یا اسیر هر نوع نگاهی باشد—چه نگاه سیاسی، چه اجتماعی، چه شبکه اجتماعی و چه حتی حزب سیاسی—این اسارت حتماً بر دیدگاه و عملکرد او اثر می‌گذارد.
وی افزود: همان‌طور که برخی حزب‌اللهی‌ها در جامعه می‌گویند مردم ایران این‌گونه می‌خواهند، یا برخی شبه‌روشنفکران ادعا می‌کنند مردم ایران آن‌گونه می‌خواهند، باید گفت نخیر آقاجان! این مردم ایران نیستند؛ این شما و جمعی از همفکران‌تان هستید که آن را می‌خواهید.
نوشتن سند، راه‌حل نیست
اکبر نبوی گفت: یکی از هنرهای سازمان‌ها در ایران، نوشتن سند است.
مگر ما سند چشم‌انداز ۱۴۰۴ را ننوشتیم؟ قرار بود در آن سال کجا باشیم؟ الآن کجا هستیم؟ بگذارید صریح بپرسم: آیا واقعاً به آن چشم‌انداز رسیده‌ایم؟
اگر صداوسیما قدرت تأثیر دارد، چرا از صدای منتقدان نگران است؟
این کارشناس رسانه، گفت: اگر صداوسیما قدرت تأثیرگذاری بر افکار عمومی را دارد و از پایگاه بسیار مطلوبی در میان مخاطبان داخلی برخوردار است، پس اساساً چرا باید نگران باشد؟ مگر صدای دو یا سه منتقد مثل اکبر نبوی این‌قدر اهمیت دارد که نگران‌کننده باشد؟
وی ادامه داد: اگر واقعاً نگرانی ندارید، چرا امثال منِ نبوی را که یک پیرمرد در حوزه رسانه‌ام، دعوت می‌کنید؟ اگر فقط آمده‌اید بگویید «تو تجربه‌ات نیم‌بند است و موهایت را در آسیاب سفید نکرده‌ای»، پس برای چه آمده‌اید؟ چرا باید کسی را بیاورید و بعد این‌گونه برخورد کنید؟
رسانه باید ابزار دانش‌افزایی باشد، نه بزک
نبوی تصریح کرد: واقعاً جنس رسانه‌ای مثل جام‌جم باید به گونه‌ای باشد که به دانش‌افزایی در همه سطوح سپهر رسانه‌ای کشور کمک کند. اگر واقعاً نگرانی وجود ندارد، پس این همه واکنش نسبت به حرف‌های من یا امثال من برای چیست؟ به نظر می‌رسد یک واقعیتی هست که شما را از درون آزار می‌دهد و دارید با آن دست و پنجه نرم می‌کنید، نه با من یا سخنان من.
نبوی گفت: موضوع را محدود به چهره‌ها نمی‌کنم. اساساً هر پدیده جدید رسانه‌ای، جذابیت خاص خودش را دارد و طبیعی است که ورود آن به عرصه ارتباطات، به حوزه‌های پیشین شوک وارد کند.
رسانه ملی نباید فقط نگران «پست» مدیران باشد
نبوی با اشاره به وجود ممیزی‌ها در رسانه ملی، خاطرنشان کرد: رسانه عمومی، چه صداوسیما باشد چه پلتفرم‌های اینترنتی، باید جای بیان دیدگاه‌های متنوع باشد. من هم نگفتم این فضا باید کاملاً رها و بدون نظارت باشد. در همه نظام‌های سیاسی دنیا نظارت‌هایی وجود دارد، اما مبنای آنها منافع ملی است، نه منافع شخصی یا سازمانی برخی افراد.
فقدان اعتماد در سازمان صدا و سیما ناشی از خطاهای مدیریتی است
این کارشناس رسانه، در خصوص فقدان اعتماد در مدیریت سازمان صدا و سیما، گفت: در نهایت، این فقدان اعتماد از جایی می‌آید. یا شما می‌دانید که کارتان خطاهای جدی دارد یا به کاری که می‌کنید ایمان ندارید. وقتی به کاری که انجام می‌دهید اعتماد داشته باشید، جلو می‌روید.
وی افزود: در گذشته، مدیرانی که وارد سازمان صدا و سیما می‌شدند، نظرات و مواضعی داشتند که حتی منتقد سلبریتی‌ها بودند. اکنون که این افراد به مقام تصمیم‌گیری رسیده‌اند، برخی از همین نظرات گذشته تغییر کرده است. این تغییر در نگاه به سلبریتی‌ها، باعث شکل‌گیری باورهایی در بخشی از جامعه شده که سازمان صدا و سیما با سلبریتی‌ها مشکل دارد. به همین دلیل است که امروز سازمان به تکاپو افتاده تا سلبریتی‌ها را به همکاری با خود جذب کند.
استفاده از هنرمندان، بخشی از سیاست تحول سازمان است
سید محمدرضا خوشرو، مدیر شبکه نسیم، دیگر مهمان این برنامه، گفت: یکی از محورهای اصلی سند تحول رسانه ملی، استفاده بهینه از ظرفیت هنرمندان و چهره‌های فرهنگی است. برخلاف برخی ادعاها، هیچ نگاه سلبی نسبت به هنرمندان در این سند وجود ندارد. وارد سال چهارم اجرای سند تحول شده‌ایم و بارها تأکید و در عمل اثبات شده که نگاه سازمان، نه تنها سلبی نیست بلکه بر استفاده بیشتر از چهره‌های فرهنگی و هنری تأکید دارد.
وی با اشاره به شعار «عدالت‌گستری» در دوره کنونی مدیریت سازمان صداوسیما گفت: هدف ما این است که مردم خود را بیشتر در قاب تلویزیون ببینند. در مناسبت‌های مختلف مانند ۲۲ بهمن، نوروز، شب یلدا و حتی ایام اربعین نیز تلاش شده این حضور مردمی بیشتر دیده شود.
هنرمندان از دل همین رسانه رشد کرده‌اند
خوشرو گفت: هنرمندانی که امروز مورد استفاده قرار می‌گیرند، اغلب در همین تلویزیون رشد کرده و به چهره‌های محبوب بدل شده‌اند. ما در این دوره نه تنها تعامل بیشتری با آنان داریم بلکه در چارچوب سیاست‌های محتوایی، مطالبه‌گری نیز افزایش یافته است.
وی افزود: برخلاف برخی تصورها، هیچ‌گاه به ما گفته نشده که از هنرمند خاصی استفاده نکنیم. در دوره فعلی، حتی افرادی که در گذشته با محدودیت مواجه بودند، مجدداً فراخوان شده‌اند و فعالیت دارند.
بازگشت چهره‌های مطرح به تلویزیون
مدیر شبکه نسیم گفت: چهره‌هایی مانند فرزاد حسنی، مصطفی کیایی، محمدرضا گلزار، سیدجواد رضویان، مهران غفوریان و ایرج طهماسب که در دوره‌های قبل کمتر حضور داشتند، در این دوره بازگشته‌اند و همکاری می‌کنند.
وی تأکید کرد: اتهام نگاه سلبی به هنرمندان، کاملاً کذب است. بسیاری از هنرمندان که قبلاً در فهرست ممنوع‌الفعالیت‌ها بودند، امروز در حال تولید یا اجرای برنامه هستند.
برخی هنرمندان از ترس حملات مجازی، نام خود را اعلام نمی‌کنند
خوشرو افزود: برخی از هنرمندانی که امروز در حال پیش‌تولید یا همکاری با تلویزیون هستند، به دلیل حملات و فحاشی‌هایی که از سوی برخی کاربران مجازی ـ چه داخلی و چه خارجی ـ تجربه کرده‌اند، تمایل ندارند نامشان رسانه‌ای شود.
وی گفت: در سال ۱۴۰۱، یکی از هنرمندان به من گفت که نگران است با همکاری با تلویزیون، مورد حمله سایبری و فحاشی قرار گیرد. اما پس از اجرای شش قسمت از برنامه‌ای پرمخاطب، خود او اذعان داشت که بازخورد مردم در جامعه کاملاً مثبت بوده است.
مدیر شبکه نسیم گفت: برخی افراد، از اینکه مردم از تلویزیون استفاده کنند و برنامه‌های پربیننده‌ای مثل «پایتخت»، «نون خ»، «زیرخاکی»، «پانتلی» یا «هزار و یک شب» در حال پخش باشد، رضایت ندارند. آنها با استفاده مردم از رسانه ملی مشکل دارند، نه با هنرمندان.
وی تأکید کرد: هدف ما ادامه مسیر عدالت رسانه‌ای، استفاده از ظرفیت هنرمندان داخلی و بازتاب زندگی واقعی مردم در قاب رسانه است.
۶۵ درصد مردم بیننده تلویزیون هستند
سید محمدرضا خوشرو، مدیر شبکه نسیم گفت: بر اساس آخرین نظرسنجی‌هایی که در اختیار داریم، ۶۵ درصد مردم مخاطب تلویزیون هستند. این عدد می‌تواند معیار قابل توجهی برای تصمیم‌گیری، سیاست‌گذاری و برنامه‌سازی باشد.
وی افزود: شناخت افکار عمومی و درک درست از جامعه‌ای که با آن سروکار داریم، برای ما اهمیت زیادی دارد. بخشی از نگرانی ما از آنجاست که برخی نخبگان یا منتقدان رسانه دچار انگاره‌های نادرستی می‌شوند.
وی گفت: وقتی منتقدانی، چون استاد نبوی، که همه ما از ایشان در نقد سینما و تلویزیون آموخته‌ایم، تصور می‌کنند مردم به دلیل تفاوت پوشش یک بازیگر با آنچه در خیابان می‌بینند با تلویزیون ارتباط نمی‌گیرند، این نوع نگاه نگران‌کننده است. این در حالی است که مثلاً ۷۴ درصد از مردم سریال «پایتخت» را تماشا می‌کنند.
خوشرو افزود: اینکه عده‌ای فکر می‌کنند مردم خود را در تلویزیون نمی‌بینند، ناشی از فضاسازی نادرست برخی رسانه‌های خارجی و حتی برخی رسانه‌های داخلی است.
وی گفت: تلویزیون تلاش می‌کند به مردم نزدیک‌تر شود و از هنرمندان بیشتری استفاده کند. این رسانه، برخلاف ادعاهای مطرح شده، به دنبال طرد چهره‌ها نیست، بلکه آنها را دعوت به همکاری می‌کند.
وی افزود: آقای طهماسب خودش گفته که در تلویزیون راحت‌تر است. حتی آقای حسنی هم بازگشته و همکاری می‌کند. ما در حال ایجاد فضای اعتماد و همکاری هستیم، اما برخی با فضاسازی، اتمسفری کاذب درست کرده‌اند که گویی مردم دیگر با رسانه ملی ارتباط ندارند.
مدیر شبکه نسیم گفت: در ماه رمضان، با راه‌اندازی پویش «هزار و یک» در یک برنامه تلویزیونی، بیش از ۱۲۵۴ زندانی آزاد شدند. این اقدام، تأثیر شگرف رسانه ملی را نشان داد. حتی پیش از آغاز پویش، نگران بودیم که اگر این تعداد تأمین نشود، از منابع دیگر کمک بگیریم، اما مردم ما را حیرت‌زده کردند.
مخالفان سند تحول، برچسب‌زنی می‌کنند
خوشرو گفت: برخی از منتقدان رسانه و مخالفان سند تحول، تلاش دارند با برچسب‌هایی مانند «سلبریتی‌ستیزی» یا «تحول‌نمایی» فضا را تخریب کنند. در حالی که امروز بسیاری از هنرمندان سرشناس، که نامشان را نمی‌توانیم رسانه‌ای کنیم، در حال پیش‌تولید آثار تلویزیونی هستند یا برای همکاری اعلام آمادگی کرده‌اند.
وی تأکید کرد: این تلویزیون، پایگاهی مردمی دارد و در مسیر رو به جلو حرکت می‌کند. ما از نقد استقبال می‌کنیم، اما باید توجه داشت که این انتقادها نباید بر پایه تصورات نادرست یا فشار رسانه‌های خارجی باشد.
مدیر شبکه نسیم گفت: ممیزی یک امر پذیرفته‌شده در تمام نظام‌های رسانه‌ای دنیاست و اگر انواع نظام‌های هنجاری رسانه را بررسی کنیم، در همه آنها ممیزی به شکل‌های مختلف وجود دارد.
وی افزود: ما در سازمان صداوسیما دو نگاه را دنبال می‌کنیم؛ یکی خط قرمزها که مربوط به محدودیت‌هاست و دیگری خط سبز که ناظر بر ترویج، تبیین، و نگاه ایجابی در محتواست. ما نباید فقط به لب خط قرمز نزدیک شویم، بلکه باید برای تولید محتوای مثبت و تأثیرگذار در حوزه‌های تربیتی، آموزشی، خانوادگی و ملی تلاش کنیم.
ممیزی متناسب با بستر نشر است
خوشرو گفت: ممیزی فقط مختص تلویزیون نیست. در شبکه نمایش خانگی نیز ممیزی وجود دارد و ساترا هم متناسب با بستر نشر، نظارت‌های لازم را اعمال می‌کند. در واقع ممیزها و بازبین‌ها یکی هستند، اما تفاوت در این است که می‌دانند محتوای تولیدشده قرار است کجا پخش شود.
وی افزود: مثلاً خود آقای طهماسب در تعامل با ما اذعان داشتند که برخی از محتواهایی که در شبکه نمایش خانگی قابل پخش است، مناسب پخش تلویزیونی نیست و این را به خوبی درک می‌کردند. یا آقای بحرانی درباره جناب‌خان همواره می‌گویند که «می‌دانم اینجا تلویزیون است» و این یعنی آگاهی از چارچوب‌ها و خط‌مشی‌ها.
تلویزیون رسانه‌ای فراگیر است، پس قواعد خاص دارد
مدیر شبکه نسیم گفت: وقتی صحبت از رسانه‌ای با دسترسی رایگان برای بیش از ۸۸ میلیون نفر است، طبیعتاً باید قواعد خاص خود را داشته باشد. این با رسانه‌ای که کاربر برای دیدن آن هزینه می‌پردازد یا اکانت تهیه می‌کند متفاوت است.
تلویزیون، سرگرمی سالم را برای خانواده‌ها فراهم کرده است
خوشرو گفت: در حوزه سرگرمی، ما برنامه‌هایی تولید کرده‌ایم که قابلیت تماشا در کنار خانواده را دارند؛ چیزی که در برخی از برنامه‌های شبکه نمایش خانگی وجود ندارد. برنامه‌هایی مانند «اعتماد»، «ماندنی‌ها» و «هزار و یک» یا «محفل»، نمونه‌هایی از برندهای موفق ما در حوزه طنز، معارف و سرگرمی سالم هستند.
وی تأکید کرد: ما از نقد استقبال می‌کنیم، اما نباید این نقدها منجر به بی‌اعتمادی به سیاست‌گذاران و کارشناسانی شود که با نیت اصلاح و رشد در حال تلاش هستند.
مدیر شبکه نسیم تصریح کرد: بسیاری از صحبت‌های آقای نبویان همان چیزی است که ما در این دوره به‌دنبال آن هستیم.
خوشرو افزود: درهای اتاق‌های فکر ما و هیئت اندیشه‌ورزمان قطعاً به روی منتقدین محترمی نظیر استاد باز است تا بتوانیم این حرف‌ها را در فضای فکری سالم بیان کنیم و در مسیری حرکت کنیم که همسو با سند تحول باشد.
برنامه جام‌جم، سه‌شنبه شب‌ها ساعت ۲۳، با حضور کارشناسانی، به بررسی برنامه‌ها و اقدامات رسانه ملی و چالش‌هایی که در حوزه تولید وجود دارد، می‌پردازد.
ارسال نظر