ریاست سازمان سینمایی نشستی را با دانشجویان دانشگاه علم صنعت داشت که در سه بخش خواهد بود که بخش نخست آن پیرامون سینمای پس از انقلاب تا سی و یکمین جشنواره فیلم فجر است که شرح آن را در زیر می‌خوانید.

به گزارش خبرنگار سینماپرس، جواد شمقدری، ریاست سازمان سینمایی قبل از حضور در نشست پرسش و پاسخ  بازدید کوتاهی از نمایشگاهی که در محل دانشگاه علم و صنعت برگزار شده بود دیدن کرد.مجری مراسم اعلام کرد عباسیان، دبیر جشنواره فجر که قرار بود به همراه شمقدری در این نشست حضور یابد به علت کسالت عذرخواهی کرده و حضور پیدا نکرده است.

جواد شمقدری در ابتدای مراسم با سلام به دانشجویان گفت: اینجا دانشگاهی ست که برای من با خاطرات تلخ و شیرین بسیاری همراه است. در این جلسه ما خدمت شما هستیم و باید ببینیم جاذبه سینما کم بوده یا جاذبه من یا شاید دوستان رشته مهندسی می خوانند و با سینما ارتباط زیادی ندارند. اما من فارغ از اینکه چه کسانی مخاطب من هستند بحث خودم رامطرح می کنم.

وی ادامه داد: در ابتدای امر به سراغ حاشیه برم چون دانشجویان حاشیه را بیشتر از متن دوست دارند. یک اس ام اس برای یکی از دوستان آمده بود که اگر نیایید 10 تشکل دانشجویی بیانیه می دهند که آقای شمقدری نیامده اند! نمی دانم شوخی بود یا از دستش در رفته بود. اما قطعا حضور من ربطی به آن اس ام اس ندارد.

رییس سازمان سینمایی اینگونه افزود: ما قرار بود هفته پیش دوشنبه اینجا باشیم که ساعت 10 یا 11 کنسل شد که من اصلا نفهمیدم چرا کنسل شد و ناهماهنگی از کجا بود. وقت هم نداشتیم بررسی کنیم که مقصر که بوده است. دیروز عصر به من گفتند همچین جلسه ای هست که من تصمیم گرفتم به چند دلیل برنامه هایم را به هم بزنم و به اینجا بیایم. یکی از آن ها را نتوانستیم کنسل کنیم و تاخیر هم برای همین جلسه بود که طولانی شد.

چهار اتفاق سینمایی و حضور رهبر معظم انقلاب

وی در ادامه با بیان مقدمه ای راجع به سینمای ایران بیان داشت: سینمای بعد از انقلاب مدیون چهار اتفاق است که همه آنها به امام راحل و رهبر معظم انقلاب بر می گردد. اتفاق اول 12 بهمن بود که امام در میان همه صحبت های متعدد در اوایل سخنرانی شان آن جمله معروف را گفتند که ما با سینما مخالف نیستیم با فحشا مخالفیم و سینما از مظاهر تمدن است که باید از آن استفاده کنیم. یعنی همین صحبت تکلیف ما را روشن کرد که ما باید به سمت سینما برویم. این اتفاق اول این ظرفیت را ایجاد کرد که جمهوری اسلامی ایران با سینما مشکلی ندارد و باید در برنامه ها هم گذاشته شود.

این مسئول سینمایی در مورد اتفاق دوم گفت: اتفاق دوم در زمان ریاست جمهوری رهبر معظم انقلاب افتاد. ایشان در جایگاه بالاترین مقام اجرایی کشور اهتمام ویژه ای به حوزه فرهنگ و سینما داشتند. جالب است همان موقع بین بخشی از بچه های حزب اللهی که حالا ما هم در مجموعه آن ها بودیم یک جایی با رهبر معظم انقلاب تعارض به وجود آمد. مثلا من یادم است سر فیلم «برزخی ها» و فیلمی از ایرج قادری که دو یا سه سال پیش اکران شد، بچه حزب اللهی ها مطلب جمع می کردند که این فیلم ها نباید ساخته و اکران شود و با فردی مثل ایرج قادری هم باید برخورد شود. در حالی که من چندان موافق نبودم و در حاشیه کار قرار داشتم.

جلسه ای در دفتر ریاست جمهوری گذاشته شد و در آن جلسه من رفتم. دیدیم بر خلاف برداشت دوستان ما نظر آقا که آن زمان رییس جمهور بودند مخالف این دیدگاه ها است. اهتمام ویژه حضرت آقا برای سینما ظرفیت سازی کرد که برای آن اعتبار ویژه ای قائل شده و پشتیبانی شود. در پی این اتفاق یک دوره 11 ساله زیر نظر نخست وزیر وقت آغاز می شود. در آن دوره متاسفانه قانون اساسی جوری مقرر کرده بود که گاهی رییس جمهور هیچ کاره می شد یا درست تر هیچ کاره اش می کردند. در دوره آقا این اتفاق افتاد به همین علت هم امام در ماه های قبل از رحلتشان اشاره کردند که قانون اساسی عوض شود و پست نخست وزیری حذف شد. می خواهم بگویم  در آن دوره به سینما اهتمام شد ولی مدیریتش دست جریانی بود که با تفکر و نگاه و گرایش انقلاب زاویه داشت.

اتفاق سوم دوره رهبری معظم انقلاب در سال 72 رخ داد که برای اولین بار جمعی از هنرمندان و عمدتا سینماگران جمع شدند و جلسه بسیار جالبی بود که یادم است به اذان ختم شدو همه تصور کردند جلسه قطع می شود اما حضرت آقا تا بیست دقیقه جلسه را ادامه دادند و بعد برای نماز جماعت همه قیام کردند.

آنجا حضرت آقا جمله ای برای هنرمندان دارند که فرمردند شماها جمعی از اصحاب کباری هستید که قرار است انقلاب جهانی آخرالزمان را تحقق ببخشید. خیلی تعابیر عجیبی بود آن روز.

اتفاق چهارم که برای سینمای ایران خط مشی جدیدی شکل داد دیداری بود که آقا در سال 85 با حدود 80 نفر از کارگردانان کشور داشتند. صحبت های آقا بسیار کلیدی بود و نکات خیلی مهمی را گفتند. شاید در آن مقطع تیپ ها و گروه های مختلف سعی کردند روی صحبت های آقا کارهایی را آغاز کنند. معاونت سینمایی وقت هم جلساتی گذاشت که من دورادور در جریان بودم که بعد از 4-5 جلسه کاری انجام نشد و عملا همه مطالب ابتر باقی ماند.

خود من در سمت مشاور هنری بر اساس صحبت های آقا نشستم یک کارهایی انجام دادم و نهایتا با کمک دوستان یک نظامنامه سینمایی را تدوین کردم که فکر کردیم که سینمای ایران بر اساس این نظامنامه باید دوره جدیدش را بر اساس رویکردهای حضرت آقا شروع کند.

آن موقع من مشاور هنری بودم و در حوزه اجرا نقشی نداشتم و معلوم بود اتفاقی نخواهد افتاد. ما این مطلب را به چند جا ارائه دادیم از جمله برای خود دفتر رهبری. وقتی در دولت دهم مسئولیت معاونت سینمایی به من داده شد بلافاصله آن نظامنامه را مبنای کار خودم قرار دادم و عمده کارهای که در طول این سه سال و نیم انجام دادیم بر اساس همان رویکردها بوده است.

بخشی از جریانات اصول گرا و مذهبی و مومن و دغدغه مند نسبت به مسائل دینی تازه به حوزه سینما ورود پیدا کردند. متاسفانه اشکال ما این است که دوستان می آیند و بعدش می روند. اگر حضور مستمر داشته باشند که خیلی خوب است. یک رفتار نوک مانند دارند که یک نوک می زنند و می روند. در یک مقطع شش ماه تا یک سال حضور دارند و بعد ناپدید می شوند. این ها به محض ورود با پدیده هایی در سینما روبرو می شوند که از دیدشان خیلی با فرهنگ عمومی جامعه و آرمان ها تناقض دارد و بلافاصله واکنش های طبیعی خود به خود رخ می دهد و بعضی وقت ها عقبه های سیاسی وبعضی از دیدگاه ها هم کنارش قرار می گیرد که به شکل دیگری واکنش ها بازتاب پیدا می کند و منجر به این می شود که در بعضی از ارزیابی هایشان شمقدری را به عنوان کسی که انحرافیست یا ملحد است یا راه گم کرده است مطرح کرده اند.

در بدنه سینما بعضی اصطکاک ها پیش آمد. از همان دوره ای که حضرت آقا رییس جمهور بودند اما عملا اگر نخست وزیر نمی خواست و مانع می شد نمی توانستند نفوذی در حوزه اجرا داشته باشند. عملا جریان فرهنگ و سینما در اختیار یک تفکر و اندیشه ای قرا گرفت که یک مقدار با حرکت کلی انقلاب زاویه داشت که اگر بخواهیم انصاف داشته باشیم این تفاوت به اندازه تفاوت شهید مطهری و زنده یاد شریعتی ست. البته تا زمانی که هر دو در حسینه ارشاد هستند و رژیم هم رژیم ددمنش شاهنشاهیست که طبیعی ست خیلی به هم نزدیک و با هم همراه خواهند بود. اما وقتی این تفکر عبور می کند و به شرایط انقلابی که مسئولیت اجرایی و فرصت های کاری دارد می رسد این زاویه خودش را بیشتر نشان می دهد. سینما دست جریانی افتاد که این زاویه را با خط اصیل انقلاب داشت.

هنر در قاموس اسلام باید کوبنده ظالمان باشد

من یادم است که امام در سال 67 پیامی به هنرمندان دادند. هنرمندانی که درگیر جنگ بودند یک لوح زرینی همراه یک سکه دریافت کردند که یکی هم نصیب من شد. در این پیام امام در مورد اینکه هنر چه هست صحبت می کنند. من یادم است با یکی از افراد متفکر این جریان که دارای مسئولیت هم بود صحبت می کردم. ایشان معتقد بود پیام امام راجع به هنر نیست. یعنی درست است امام نوشته اند هنر در قاموس اسلام باید کوبنده ظالمان باشد و با اسلام آمریکایی بجنگد اما منظور امام هنر نیست. چون هنر خودش ساحت مستقلی دارد و خودش جایگاه ارزشی متفاوتی دارد و ما نمی توانیم آن را آلوده به این چیزها بکنیم. منظور امام همان پروپاگاندا و تبلیغات است. این همان زاویه است که در واقع می آید و اینگونه تفسیر می کند.

خلاصه کنم. می خواهم بگویم وقتی من در سال 88 آمدم برای مدت 27 سال هم در بخش خصوصی و مهمتر از آن در بخش دولتی همه چیز در ید قدرت این جریان بود. جریانی که این زاویه و فاصله را دارد. وضعیت من هم روشن بود حداقل اینکه من با آن جریان همراهی نخواهم کرد. در 27 سال قبل از این هم که من فیلمساز بودم و باید فیلم می ساختم و محتاج آن ها بودم با آن ها همراهی نکردم. بخشی از مخالفت ها هم قبل حضور من برای همین بود که می دانستند فلانی اگر بیاید با این خط تطبیق نخواهد داشت و حداقل این که مسیر قبل را به هم خواهد زد.

سال 84 و عده ای که برای رئیس جمهوری در مورد سینما خط و نشان کشیدند

اصطکاک ها از قبل از آمدن من شروع شد. شاید بعضی ندانند در سال 84 جمعی رفتند پیش احمدی نژاد در حالی که هنوز در مجلس بود و دفتر ریاست جمهوری را تحویل نگرفته بود و ایشان را تهدید کردند که اگر شما بخواهی سینما را دست این بچه ها و این طیف قرار بدهی برخورد ما اینگونه خواهد بود. البته من نه جزئیات را پرسیده ام و نه ضرورت دارد که بیان شود.منظور اینکه این ها آمدند به آقای احمدی نژاد هشدار دادند که شما حق نداری سینما را از چنگ ما خارج کنی.

عملا این اتفاق هم افتاد و هم حوزه مدیریتی و هم حوزه خصوصی که در خانه سینما جلوه پیدا می کرد از چنگ آن ها خارج نشد. طبیعی بود من وقتی آمدم باید تسلیم بخشی از این جریان می شدم در بهترین حالت بله قربان گوی این جریان می شدم یا باید مقابله می کردم. مقابله به این معنی که راه خودم را بروم. عملا این جریان باید کنار گذاشته می شد. طبیعی بود که تمام انگیزه ام اگر قرار بود این مسئولیت را بپذیرم این بود که راه جدیدی را آغاز کنم. این آغاز همه اصطکاک هایی بود که در طول این 4 سال خودش را نشان داد.

گفتند ما جشنواره فجر را تحریم می کنیم و فیلم نمی دهیم. اگرفیلم دادیم در بخش های مختلف جشنواره مشارکت نمی کنیم و اگر مشارکت می کردند تلاش کردند بعضی اتفاق ها و وقایع را تخریب کنند.

بالاخره سینمای ایران همین دوستان ما هستند. مثل کیسه ای که هفتادتایش مهره مثلا قهوه ای ست بیست تایش سفید است و 10 تایش بقیه رنگها احتمال اینکه مهره قهوه ای از کیسه دربیاید خیلی قوی تر است. طبیعی بود وقتی قرار بود 20 برگزیده داشته باشیم 70 درصدشان مربوط به همین طیف و جریان می شدند. این ها می آمدند روی سن و هر حرفی را می توانستند بزنند. این تقابلی ست که عملا به خاطر تفاوت نگاه و نگرش بین تیم و بچه هایی که ما متعلق به آن بودیم و جریانی که 27 سال بر سینمای ایران حاکم بود به وجود آمد و باعث اصطکاک هایی شد که در این 4 سال به اشکال مختلف خودش را نشان داد.

به هر حال ما که آمدیم از دو ناحیه مورد هجوم قرار گرفتیم. یکی از طرف نیروهای علاقه مند و دلسوز امام و انقلاب که فکر می کردند حالا که شمقدری آمده همه بازیگران باید باحجاب کامل باشند و همه سینماها باید دست حزب الله باشد و هیچ اتفاق دیگری نباشد.

از آن طرف با بچه های سینما که به یک فرایندی عادت پیدا کرده بود- منهای کسانی که مدیریت داشتند که این اتفاقات ادامه پیدا کنند – یک تقابلی شکل گرفت.

الحمدلله من می دانستم ما سه سال درگیر این پروژه خواهیم بود برای همین در مصاحبه ام روز اول اشاره کردم که ما سه سال بعد تازه می رسیم سر خط! برآورد من تقریبا درست درآمد به دلیل اینکه جشنواره امسال یک اتفاق جدیدی افتاد و مجموعه ای از دوستانی که دیگاه های متفاوت دارند همدل و همراه آمدند و کمک کردند و جشنواره امسال مصداقی از همدلی و همراهی بود. خود فیلم ها هم چندین گام به آنچه دغدغه نظام و انقلاب بود نزدیک شد که همه این ها را به فال نیک می گیریم.

----------------------------------------------------------------------------

ادامه گزارش نشست رئیس سازمان سینمایی با دانشجویان دانشگاه علم و صنعت متعاقباً منتشر خواهد شد

انتهای پیام/ع/ن.ف