سینماپرس- پرونده یازدهمین انتخابات ریاست جمهوری، شب گذشته با برگزاری مراسم جشن و سرور از سوی طرفداران کاندیدای برنده به پایان رسید. کم کم شهرها با چهره انتخاباتی خداحافظی می کنند و با پایین آمدن تبلیغات محیطی و پایان کار ستادهای انتخاباتی، جامعه به مسیر عادی خود بازمی گردد. انتخابات با رضایت طیف های مختلف سیاسی ـ اجتماعی به پایان رسیده و خبرنگاران خارجی نیز حیرت زده تر از گذشته راهی کشورهای خود می شوند اما در تحلیل این رویداد نباید از نقش موثر و جدی صدا و سیما در شکل گیری این حماسه عظیم غافل ماند. حرکت موثر صدا و سیما در دوره اخیر، تنها به ایجاد فضایی عادلانه برای تبلیغات کاندیداها محدود نمی شود و حتی اثرات این حرکت موثر را می توان در بخش های دیگری از جامعه نیز مشاهده کرد.

در این دوره از انتخابات ریاست جمهوری، به شکل قابل ملاحظه ای از حجم تبلیغات محیطی و میدانی کاسته شد. در دوره های پیشین همیشه حجم فراوانی از تبلیغات کاندیداها، تبلیغات میدانی بود و هرکاندیدایی تلاش می کرد تا با نصب حجم بیشتری از پوستر، تراکت، بنر و... در نقاط مختلف شهر، بیش از کاندیداهای دیگر خود را در مقابل نگاه رای دهندگان به نمایش بگذارد. این امر گذشته از هزینه های گزاف آن و نیز تاثیرگذاری محدود، سیمای ظاهری شهر را نیز زشت می کرد. بخصوص آنکه معمولا طرفداران کاندیداها صرفا به چسباندن پوستر به فضاهای اختصاص یافته به این امر قناعت نمی کردند و از هر فضای خالی برای تبلیغ میدانی استفاده می کردند. نتیجه چین اقدامی باعث می شد تا سال های سال و بعضا حتی تا چند سال پس از پایان فعالیت رسمی رییس جمهور، تبلیغات انتخاباتی اش بر دیوارهای شهر قابل روئیت باشد. در این دوره زمان اختصاص یافته به کاندیداها آنقدر کافی و مناسب بود که کمتر تمایلی برای حجم بالای تبلیغات محیطی حس شد و فرصت تبلیغاتی تلویزیون به کاندیداها این امکان را فراهم کرد که در بخش های مختلفی، صرفه جویی فراوانی صورت گیرد و حتی زحمت ماموران شریف و زحمتکش شهرداری نیز کم شود. از این منظر حتی صدا و سیما می تواند ما به التفاوت هزینه های پاکسازی شهر از تبلیغات نسبت به دوره قبل را از شهرداری به شکلی مطالبه کند!

نکته قابل ذکر دیگر درباره فعالیت صدا و سیما در این دوره، در پیش گرفتن رویکرد افزایش و ترویج عقلانیت در جامعه بود. رویکردی که جایگزین روش های احساسی در معرفی کاندیدا شد. مسیر تعیین شده برای حرکت هرکاندیدا در صدا و سیما، مسیری بود که در بخشی از آن کاندیداها می توانستند برنامه ها و فعالیت های خود را معرفی کنند، در بخشی دیگر به صورت مستقیم با مخاطبان سخن بگویند، در جایی دیگر به بحث و گفت و گو با کارشناسان بپردازند و سنجش توان اجرایی خود را به قضاوت مخاطب بسپارند و در جایی دیگر هم توان و قدرت اجرایی کاندیداها را به چالش بکشانند. اتخاذ چنین رویکردی سبب شد تا در نهایت، مردم به برنامه های کاندیداها رای دهند نه به چهره و روش و منش شخصی آنها. حتی آرای نزدیک کاندیداها نیز موید این مطلب است که بستر فراهم شده توسط صدا و سیما در این دوره به گونه ای بوده که مخاطب به جای آنکه شیفته چهره، لباس و ظاهر کاندیدایی خاص شود، شیفته برنامه های خوب و قابل اجرای کاندیداها شده اند و به همین دلیل شاهد آرای نزدیک سه کاندیدا ـ محمد باقر قالیباف، سعید جلیلی و محسن رضایی ـ با یکدیگر هستیم. حتی نتیجه نهایی انتخاباب و برگزیده شدن حجه الاسلام حسن روحانی هم تاحدود زیادی متاثر از رویکرد عام صدا و سیما ـ رویکرد عقلانی ـ و بهره گیری درست این کاندیدا از چنین فضایی و معرفی درست برنامه هایش بود.

زمینه سازی برای مشارکت حداکثری اقدام دیگر صدا و سیما در این دوره بود. تقریبا هیچ ایده و روشی نبود که به کار گرفته نشود. دعوت از نمایندگان اقتصادی کاندیداها برای حضور در بازار، گزارش های مخلتف از شهرهای گوناگون ایران، بهره گیری از خلاقیت های تصویری متعدد، گفت و گوهای تخصصی با کاندیداها در شبکه های مختلف رادیویی و تلویزیونی از دیگر اقدامات قابل توجه رسانه در این ایام بود. حتی در روزهای آخر، یکی از خبرنگاران واحد مرکزی خبر با پوشش خبرنگار شبکه بی بی سی فارسی به میان مردم رفت تا نظر مردم را در جایگاه خبرنگار بی بی سی جویا شود که حاصل آن گزارشی دیدنی بود.

در بخش های مخلتف صدا و سیما حتی از معیارهای ثابت خود نیز عدول کرد تا کاندیداها امکان تبلیغ بهتر برنامه های خود را داشته باشند. افرادی که قواعد ممیزی صدا و سیما آشنا باشند می دانند که بخش هایی از فیلم های کاندیداها به آن شکل قابل پخش از تلویزیون ـ متناسب با معیارهای ممیزی ـ نبود اما چشم پوشی صدا و سیما از این معیارها، به کاندیداها برای معرفی آزادانه برنامه های خود امکان بهتری داد.

به نظر می رسد یکی از مشکلات و ضعف های صدا و سیما در این دوره محدود بودن دایره مجریان و کارشناسان بود. صدا و سیما می تواند با تربیت چهره های جدید و توانا، در دوره های پیش رو عملکرد بهتری از خود ثبت کند. از طرفی این شکل از اختصاص برنامه به کاندیداهای ریاست جمهوری می تواند به انتخابات های دیگر همچون: مجلس شورای اسلامی نیز اختصاص داده شود و کاندیداها با دریافت زمان برای معرفی  برنامه های خود، از حجم تبلیغات محیطی بی فایده خود بکاهند تا در دوره های دیگر نیز شاهد تکرار تجربه شیرین انتخابات یازدهم ریاست جمهوری باشیم.

انتهای پیام/ب. ب/ن.ف