به گزارش خبرنگار سینماپرس، فیلم سینمایی «خودزنی» در شلوغی های سال 88 اکران شد و در بخش رقابتی جشنواره بیست و نهم پذیرفته نشد. به گفته احمد کاوری؛ کارگردان فیلم در زمان نامناسبی اکران شد و فروش خوبی هم نداشت. این فیلم کمتر مورد توجه منتقدان و رسانه ها قرار گرفت و در سکوت آخرین روزهای اکران خود را سپری می کند. طی نشستی با احمد کاوری و امیررضا دلاوری در سینماپرس در مورد کاستی ها و نقاط مثبت فیلم «خودزنی» صحبت کردیم که در ادامه می خوانید:

هفته های آخر اکران است. فروش فیلم چطور بود؟

کاوری: توقع فروش فروش برای فیلم «خودزنی» نداشتم. همین که در گروه اکران شود امتیاز برای فیلم محسوب می شد. البته اگر فیلم یک سال قبل اکران می شد شرایط فروش بهتری داشت. یکسال جنگیدیم که فیلم را فارابی اکران نکند چرا که این بنیاد دغدغه فروش ندارد. در نهایت هم فروش مناسبی برای آن نداشتیم.

«خودزنی» جز تمایلات شخصی آدم ها هیچ ندارد

«خودزنی» فیلمی عاشقانه است و قصه ای اجتماعی- سیاسی دارد و با حضور بازیگران شناخته شده ساخته شده اما مخاطب عام این فیلم را نمی بیند و از آن استقبال نمی کند. دلیل چیست؟

کاوری: فیلم صاحب نداشته و تهیه کننده آن اردشیر ایران نژاد فوت کرده است. فارابی هم که تهیه کننده دولتی است و ملاکش خیلی عرضه و فروش نیست. آن ها بیشتر روی ساخت فیلم تمرکز کرده اند. سینماهای طرف قرارداد فارابی هم خیلی کیفیت خوبی ندارند. این فیلم بعد از پایان تولید رها می شود. علیرضا سجادپور مخالفت جدی با این فیلم داشت و در جشنواره هم آن را از بخش رقابتی خارج کردند به همین دلیل فیلم در آن زمان دیده نشد. اگر به شکل منصفانه به «خودزنی» نگاه کنیم جز تمایلات شخصی آدم هایی که در دوره ای پست و مقامی داشتند و می خواستند فیلم را به سمتی که دوست داشته اند بکشانند هیچ ندارد. نگاه سیاسی چندانی ندارد و تنها فیلمی اجتماعی است که در بستری اتفاق می افتد. هرچند در کشور ما همیشه سیاست مطرح بوده و بحث های سیاسی وارد خانواده ها شده است اما وقتی وارد دنیای سینما می شویم خیلی ها نگران مطرح کردن مسائل سیاسی در فیلم می شوند. اداره نظارت و ارزشیابی وقت یکی از مکان هایی بود که از ساخت فیلم «خودزنی» نگران شده بود و اجازه ورود آن را به بخش مسابقه جشنواره فجر نداد. شاید نوع سیاست این گونه است که بدون هدف تولید فیلم کنند. فیلم موقعی خوب است که دیده شود و سلیقه مخاطب را ارتقا دهد. لحظاتی در فیلم هست که خیلی روی آن کار شده اما در نهایت احساس می کنیم بیشتر یک تجربه بوده است.

بازیگران فیلم تغییر کردند و فیلم من کلاسیک شد

فیلمنامه «خودزنی» اقتباسی از رمان «دزد سگ ها» است اما این فیلمنامه هنوز با جامعه فعلی ما فاصله هایی دارد به عنوان مثال نمی توان تصور کرد که زنی زیبا به تنهایی در خانه ای نزدیک به قبرستان زندگی کند. مسلما سختی های بسیاری برای تبدیل رمان به فیلمنامه ایرانی وجود داشته و باید سیاست های بسیاری رعایت می شده است. رمان «دزد سگ ها» تم سیاسی بیشتری نداشت؟ چقدر به اصل قصه وفادار بوده اید؟

کاوری: در آن سالی که فیلم ساخته شد تب و تاب مسائل سیاسی بسیار بود و حالا آن حساسیت ها وجود ندارد. آدم هایی که در طیف های سیاسی بودند حساسیت زیادی داشتند و سریع در مقابل هر حرکتی موضع می گرفتند. این فیلم شرایط زمان خودش را به درستی بیان می کند. هر چند نمی تواند حرف خودش را صریح بیان کند اما فضای گرفته ای در کل فیلم وجود دارد و آدم های قصه هیچ یک جرأت اعتراض ندارند. آدم های قصه همه سرگردان هستند مثل طیف وسیعی از جامعه ما که در سال 88 سرگردان بودند. فشار دولتی برای ساخت این فیلم وجود نداشت من این سرگردانی را در فضای جامعه درک می کردم. اگر شرایط آرام تری حاکم بود می توانست حرف های فیلم روشن تر بیان شود اما حالا باید برای یافتن حرف آن تلاش کنید. شاید فیلم به خاطر نوع ساختارهایی که انتخاب کردیم، درصدهایی از زندگی ایرانی فاصله دارد. ساختار ما مقداری کلاسیک است و این ساختار زمانی انتخاب شد که بازیگران فیلم مشخص شدند. در ابتدا قرار بود طیف دیگری از بازیگران در این فیلم حضور داشته باشند اما با توجه به شرایطی که فیلم از سر گذراند دیدم با این ترکیبی که انتخاب شده اند نمی توانم قصه را در بستر واقعی آن مطرح کنم. البته نه به خاطر کم توانی این بازیگران بلکه به دلیل ذهنیتی که تماشاگر از آن ها در ذهن دارد. اگر با آن بازیگران ساخته می شد ایرانی تر بود اما حالا به فیلم شبیه است. من برای نجات کلیت پروژه ناچار بودم این گونه رفتار کنم.

برخی از بازیگران به خواست تهیه کننده به فیلم اضافه شدند

با این توضیحات شما من متوجه دلیل استفاده از امین حیایی و سکانس های خاص او در فیلم می شوم که هیچ توجیهی برای آن وجود نداشت؟

کاوری: برخی از بازیگران مانند امین حیایی و محمدرضا شریفی نیا به خواست تهیه کننده به فیلم اضافه شدند و بازیگرانی همراه این دو به فیلم اضافه شدند. متاسفانه فیلمنامه فیلم حرام شد. کسانی که متن را خوانده بودند می گفتند یکی از بهترین فیلمنامه ها است اما به من به عنوان فیلمساز یک درس می دهد که هیچ دانشگاهی نمی تواند این درس را بدهد. بارها به دلیل شرایط فیلم و پیش تولید طولانی آن به این نتیجه رسیدیم که از ساخت فیلم منصرف شویم اما با مشورت دوستان در نهایت تصمیم به ساخت گرفتیم. حالا با تجربه این فیلم به این نتیجه رسیدم که می توان فیلم را نساخت.

طیف وسیعی از دست اندرکاران سینما در مقابل این فیلم موضع گرفتند

هشتاد درصد از فیلم شما وفادارانه به خط داستان پیش رفته است اما مواردی مثل رابطه فرحناز و کیانوش در فیلم شما در نیامده بود؟ هرچه شخصیت امیررضا دلاوری و لعیا زنگنه در فیلم خوب معرفی شده اند شخصیت های دیگر خیلی معرفی نشده اند و در حد تیپ باقی ماندند. این به ممیزی که بازنمی گردد؟

کاوری: فیلم ما چندان دچار ممیزی نشد. شرایطی که در دوران تولید این فیلم حاکم بود، سخت ترین دوران زندگی من محسوب می شد. طیف وسیعی از دست اندرکاران سینما در مقابل این فیلم موضع گرفتند و براساس سوءتفاهم هایی که برایشان ایجاد شد دایره انتخاب من را برای عوامل فیلم از تهیه کننده تا بازیگران خیلی محدود کردند. وقتی یک بازیگر خاص وارد فیلم می شود فضای آن را به صورت کلی تغییر می دهد. به همین خاطر من بسیار تلاش کردم که از این فضا بیرون بیایم اما نشد. حس من این است که خیلی از بازیگران در حد شخصیت نیستند و ضعیف تر از آن هستند که به عنوان یکی از شخصیت های فیلم معرفی شوند. در جریان عملی شدن فیلمنامه هر کس با توجه به ذهنیت خودش می خواهد کار خود را درست انجام دهد. وقتی همه شرایط را برای بهتر شدن کار فراهم می کنید اتفاقاتی غیر قابل پیش بینی موجب می شود که شکل فیلم به سمت دیگری هدایت می شود. در این فیلم به عنوان اولین فیلم مستقل 40 درصد از سبک و سیاقی را که می خواستم به عنوان یک زبان از آن استفاده کنم، وجود دارد. امیدوارم در فیلم بعدی به واقعیت صرف بتوانیم به خواست نهایی خودمان که ساخت یک فیلم درخشان است برسیم.

اگر کاراکتر شریفی نیا در «خودزنی» حذف می شد لطمه ای به فیلم وارد می شد؟  

کاوری: شخصیت کیانوش در چند بستر از جمله عشق، دوستان، خانواده و نگاهش به دنیا و ایدئولوژی اش معرفی می شود که یکی از ابعاد آن در رابطه با کاراکتر شریفی نیا است. شاید اگر جور دیگری به آن پرداخته می شد اتفاقات بهتری رخ می داد اما در فیلم کاراکتر شریفی نیا اضافه نیست. در فیلم نشان می دهیم که شرایط برای رشد کیانوش وجود داشته اما خودش نخواسته که در مسیر درست حرکت کند. در قسمتی از فیلم به این مسئله تاکید داریم که شریفی نیا به کیانوش می گوید: گوشش از دهانش چهار انگشت فاصله دارد می خواند اما نمی شوند.

تدوین دایره وار فیلم از ابتدا به همین شکل طراحی شده بود یا در مرحله تدوین به این شکل درآمد؟

کاوری: بسیاری از موارد از پیش طراحی شده بود فقط یکی دو مورد در مرحله تدوین تغییر کرد. البته زمان بسیار اندک بود و ما تنها یک ماه برای تدوین فرصت داشتیم در حالی که برای تدوین «نفوذی» 9 ماه زمان گذاشتیم. یکی از درس های دیگری که این فیلم به من داد این بود که هیچ گاه برای جشنواره فیلم نسازم. هیچ وقت با تهیه کننده و یا سرمایه گذاری کار نکنم که اکران برای آن وجود نداشته باشد یا شرایط اکران را درک نکند. من پیش از ساخت این فیلم با چنین مشکلاتی آشنا نبودم.

ادامه دارد

انتهای پیام/ف