یکشنبه ۲۷ مرداد ۱۳۹۲ - ۰۸:۰۰

به انگیزه تولد رومن پولانسکی

ایستاده در برابر شیطان‌صفتان

«رومن پولانسکی» کارگردان سینمادر پشت صحنه پیانیست

گروه نقد سینماپرس - عباس کریمی‌عباسی

رومن پولانسکی فیلمسازی متفاوت است که نظیر فیلمسازانی چون سودربرگ پس از ساخت فیلم‌های کالت و سبک خاص خود به سینمای پرمخاطب تر و قابل پسندتری رو آورد که این مسیر به تقریب از اوایل دهه ۸۰ آغاز شد.

 

از چاقو در آب تا ونوس در خز

چاقو در آب (۱۹۶۲) اولین فیلم بلند این کارگردان لهستانی تبار به شمار می رود که پس از گذشت نیم قرن  از ساخت آن هنوز هم فیلم عجیب و متفاوتی به نظر می رسد. وی در سالهای ۶۷ و ۶۸ دو فیلم قاتلان نترس خون آشامان و بچه رزمری را ساخت.  اگر چه اولی هجویه ای از رمان دراکولای برام استوکر و در ژانر کمدی اما دومی یک فیلم جدی تلخ در ژانر وحشت است، یک مضمون مشترک در این دو فیلم دیده می شود که مبارزه با شیطان و ایادی آن است. در هر دوی این فیلم ها شارون تیت همسر وی بازی می کرد و یکسال بعد از بچه رزمری بود که شیطان پرستان به رهبری چارلز منسون دیوانه که یکی از قاتلان سریالی مخوف دنیا شمرده می‌شود در غیاب وی به منزل وی حمله کرده و افراد حاضر از جمله تیت را کشته و قطعه قطعه کردند. البته تیت قبل از آن در فیلم دیگری به نام چشم شیطان با دیوید نیون همبازی شده بود و در آن نیز نقش بانویی را داشت که قربانی سنت غلط خانواده ای شیطان پرست می شود.

 

پس از این موضوع پولانسکی در دو سال بعد ورژنی متفاوت از مکبث را ساخت و سپس یکی از بهترین فیلم‌های تاریخ سینما یعنی محله چینی ها را با اقتباس از رمان جیمز کین که پیش از آن دو رمان دیگرش یعنی غرامت مضاعف و پستچی دوبار زنگ می زند وی را به شهرت رسانده بود در سال ۱۹۷۴ کارگردانی کرد.

 

پس از آن وی ۱۲ فیلم دیگر تا امروز ساخته است که ونوس در پوست خز آخرین آنها و محصول سال ۲۰۱۳ است.

 

پولانسکی در مجموع ۳۶ فیلم بلند و کوتاه را کارگردانی کرده و در کنار آن در ۳۷ فیلم بازی داشته و همچنین ۳۳ فیلمنامه را نوشته است.وی برای فیلم های  بچه رزمری، محله چینی ها و تس به ترتیب در سالهای ۱۹۶۹، ۱۹۷۵ و ۱۹۸۰ نامزد اسکار شد اما توانست این جایزه را در سال ۲۰۰۳ برای فیلم پیانیست دریافت کند.

 

اقتباس‌های موفق

پولانسکی پس از قتل شارون تیت شدت بیشتری به مبارزه با شیطان پرستان و فاشیسم در فیلمهایش بخشید و دروازه نهم (۱۹۹۹) و مرگ و دوشیزه (۱۹۹۴) از جمله این آثار هستند.

 

 وی فیلم‌های اقتباسی زیادی نیز از نویسندگان مختلف دارد که از آن جمله می توان به برام استوکر، ویلیام شکسپیر، جیمز ام. کین، رابرت لویی استیونسن، آرتور شنیستلر، چارلز دیکنز، ویلیام هاردی، یاسمینا رضا و رونالد توپور به ترتیب در فیلم‌های قاتلان نترس خون آشامان، مکبث، محله چینی ها، دزدان دریایی، مرگ و دوشیزه، الیور تویست، تس، گروگان و مستاجر اشاره کرد.

 

این اقتباس‌ها گاه کاملا آزاد هستند نظیر قاتلان نترس خون آشامان و گاه نظیر مستاجر وفادار به متن ساخته شده اند. با این وجود تغییرات مشهودی بین متن و فیلم وجود دارد که نشانه هوشمندی پولانسکی و آگاهی وی نسبت سینما و ابزارهای آن برای ایجاد بهترین موقعیت‌های تصویری و انتقال مفهوم یا حس به مخاطب است. از این رو پولانسکی یک کارگردان مخاطب محور محسوب می شود که در کنار توجه به دغدغه های شخصی فیلمنامه ای را انتخاب می کند که برای مخاطب عام و خاص جذابیت داشته باشد. برای مثال مخاطب خاص گس از دیدن مستاجر به مفاهیم مستتر در فیلم و به ویژه نقش اجتماع در شکلگیری شخصیت افراد فکر می کند در حالی که مخاطب عام هنوز از صحنه های ترسناک فیلم که تعلیق نقش ویژه ای در ان دارد متاثر است و به آنها فکر می کند.

 

از این رو این کارگردان هالیوودی لهستانی تبار یکی از موفقترین فیلمسازان دنیا در اقتباس های ادبی و نیز جذب مخاطب به شمار می رود هر چند مولفه های سینمای خود را دارد و در دزدان دریایی از والتر متائو بازی متفاوتی را می گیرد که برای طرفداران وی در همان سالها شگفتی آور بود.

کارگردانی برای تمام فصول 

 

رومن پولانسکی بدون تردید فیلمسازی صاحب سبک است که تنوع ژانری او کما را به یاد جان هیوستن می اندازد. وی تجربه های مختلفی در گونه های کمدی، وحشت، پلیسی، معمایی، جنایی، ماورایی، تاریخی، رمانتیک، و سیاسی دارد که هر کدام فابل تامل و دیدنی هستند.

 

پولانسکی در سال ۱۹۹۱ ماه شرنگ  bittermoon را ساخت که فیلمی متفاوت در بیان روابط بین انسانها و به ویژه زوجهای سرگردان امروز زندگی غربی است که سر و صدای زیادی کرد و مهمترین فیلم همسر فعلی وی یعنی امانوئل سینیه شمرده می شود.

 

اثر دیگری که قابل تامل است "شرح حال نویس" یا "زندگینامه نویس" ghost writer  است که به اشتباه در برخی از رسانه های کشور از آن به نویسنده شبح یا روحنویس! اشاره شده است و فیلم خوبی در زمینه سیاسی است با تعلیقهای جذاب و دیدنی.

 

پولانسکی در کل کارگردانی برای تمام فصول زندگی خود در سینماست  و با اینکه پرکار بوده دچار تکرار و زیاده گویی نشده است.

 

ارسال نظر

شما در حال ارسال پاسخ به نظر « » می‌باشید.