دنباله سازی، جریان تازه‌ای در آثار سینمایی و تلویزیونی در جهان نیست و بسیاری از کارگردان‌های نام آشنای سینمای جهان پس از موفقیت آثار سینمایی و تلویزیونی خود اقدام به ساخت دنباله فیلم هایشان می‌کنند، یکی از درخشان ترین آثار سینمای جهان «پدرخوانده» به کارگردانی فرانسیس فورد کاپولا نمونه بارزی از جریان دنباله سازی در سینما است (البته «پدرخوانده3» نتوانست موفقیت دو سری قبلی را حفظ کند)، همچنین «آناتومی گری»، «24»، «سوپرانو»و... از جمله سریال‌های موفقی است که در آمریکا به صورت دنباله دار پخش شد.

اما در ایران، روند دنباله سازی به شکلی دیگر شروع شده و عمرکوتاهی نیز دارد، نمونه بارز این جریان در سینما فیلم سینمایی «اخراجی‌ها» به کارگردانی مسعود ده نمکی است، اما شروع این جریان را می توان در تلویزیون، با نام سریال «زیرآسمان شهر» به کارگردانی مهران غفوریان شناخت، سریالی که اگرچه در سری اول خود توانست مخاطبان و طرفداران فراوانی را جذب کند اما در سری دوم و سوم خود به هیچ عنوان موفقیتی کسب نکرد.

روند دنباله سازی در سریال‌های ایران در سال‌های اخیر با وجود نقدهایی که در رابطه با این مسئله وجود دارد همچنان ادامه پیدا کرده است، نمونه آن سریال «هوش سیاه» است که می توان گفت که سری دوم این سریال توانست رضایت نسبی مخاطبان را جلب کند، از دیگر سریال هایی که به این جریان دامن زده اند می توان به سریال«ستایش» و «میلیاردر» اشاره کرد. اما یکی از سریال‌هایی در سال‌های اخیر توانست مخاطبان فراوانی را به سوی خود جذب کند سریال «پایتخت» است که به رغم عقیده برخی از کارشناسان که معتقدند دنباله سازی در ایران عاقبت خوبی را به همراه ندارد، توانست همچنان به عنوان سریال برگزیده مخاطبان انتخاب شود.

یکی از علت های اینکه «پایتخت 2» توانست همچنان در میان مردم همچنان محبوب باشد، این بود که سری دوم این سریال توانست به عنوان اثری مستقل در میان مخاطبان جا بگیرد، همچنین فیلمنامه دقیق و سنجیده، لحظات کمدی، نوع استفاده از لهجه ها، بازیگران مطرح، زیر ذره بین قرار دادن طبقه متوسط جامعه و... از عواملی بودند که توانستند «پایتخت2» را به عنوان دنباله‌ای موفق از سری اول این سریال معرفی کند.

کارنامه کاری سیروس مقدم نیز تقریبا برای هر بیننده پروپاقرص سریال‌های تلویزونی شناخته شده است، وی کارگردانی است که توانست با سریال‌هایی چون، «پلیس جوان»،  «نرگس»، «زیرهشت»، «پیامک از دیارباقی» و... توجه بسیاری از مخاطبان را به خود جلب کند. مقدم با سریال «پایتخت 1و2» جریان جدیدی را در ساخت سریال‌های طنز به وجود آورد به طوری که تعداد زیادی از کارگردان‌ها از ساختارطنزهای وی در کارشان بهره برده‌اند.

 اما آیا «پایتخت3» نیز می تواند همانند «پایتخت1و2» در جذب مخاطبان موفق عمل کند؟ بدون شک برای پاسخ دادن به این سوال کمی زود است زیرا این سریال در حال حاضر در مرحله نگارش به سر می‌ برد، اما تاریخچه دنباله سازی در ایران ثابت کرده است که برای موفق شدن فصل های جدیدی از یک فیلم سینمایی و سریال‌های تلویزیونی باید در وهله اول مخاطب شناسی و نیاز سنجی جدی صورت بگیرد تا فیلم‌ها بتوانند موفقیت اولیه خود را به دست بیاورند.

به طور کلی جریان دنباله سازی درصدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران اتفاق مثبتی است البته به شرط آنکه کارگردان‌ها و عوامل تولید با آگاهی از این نکته که موفقیت یک سریال و یا فیلم سینمایی به تنهایی نمی تواند دلیلی برای موفقیت سری‌های جدید یک فیلم باشد، دست به تولید بزنند. زیرا در آمریکا و کشورهایی که ید طولانی در این زمینه دارند، از ابتدا می دانند که یک فیلم قابلیت ساخت سری های مجدد را خواهد داشت و حتی برخی از فیلمنامه ها از ابتدا به همین منظور نگارش می شوند. بنابراین بهتر است که بدانیم چه می خواهیم و در این راه به کجا خواهیم رفت.

شیما عسگری