وقتی میگوییم فیلم فروشنده فیلم بیریخت و نافرمی است دقیقا از چی حرف میزنیم؟ یکی از شاگردان کلاسهای آقای فرهادی که حالا خودش فیلمساز خوبی شده میگفت از دیدن فروشنده حیرت کرده است و نمیداند چطور ممکن است چنین داستان نچسب و ناچسبی از دست استادش در رفته باشد.
نباید حوادث و موقعیتها مصنوعی و چیده شده یا دستکاری شده باشند. نباید آدمهای توی فیلم یا داستان طوری رفتار کنند و حرف بزنند که مخاطب عاقل و زیرک توی دلش بگوید: اختیار داردی ولی بعید است! یا عصبانی بشود و توی دلش بگوید: آقای فرهادی ما را احمق فرض کردهای؟ یا خیلی عصبانی بشود و در حالی که سالن را ترک میکند یک چیزهایی زیر لب بگوید. علی الخصوص فیلمی مثل فروشنده که از حشو و زوائد و صحنهها و گفتهها و حوادث اضافی و بیربطش پیداست سازندهاش تازه از فرنگ برگشته و فرق میان «اتیکت» یا اخلاق خودمان را تازه قشنگ فهمیده و مجهز به آخرین کشفیات نسبی گرایان شده و خیال دارد فوت و فن نسبی شدن و نسبی دیدن و نسبی قضاوت کردن را به تماشاچی ایرانی یاد بدهد. این هیچ عیبی ندارد که او نسبی اندیش و عافیت طلب و بی بو و خاصیت شدهاند. آنها چطور؟ این هم یکی! اما چرا این یکی به محض یاد گرفتن فوت و فن نسبی شدن راه و رسم فیلمسازی را از یاد برده؟ نسبی اندیشی یعنی این که باور کنی حقیقت بر ساخته انسان است و هر انسان یا هر گروه از انسانها میتوانند و باید بتوانند یک بار از اول حقیقت دلخواه خودشان را بسازند و بقیه انسانها یا گروههای انسانی وظیفه دارند به حقیقت بر ساخته و دلخواه دیگران احترام بگذارند و فحش ندهند و بد و بیراه بگویند. بقیه انسانها از کجا وظیفه پیدا کردهاند که به حقیقت بر ساخته و پرداخته دیگران احترام بگذارند؟ معلوم نیست! بقیه انسانها چرا نباید به حقیقت سازان و گفتمان پردازان فحش و بد و بیراه نگویند؟ این هم معلوم نیست!
یک سوراخ موش بخرید و توش سوار لپ تاپ بشوید و نامرئی بشوید و به طرف مطلق اندیشان کامنت پرتاب کنید که: بد!بد!بد! در عین حال سربلند باشید و به خودتان درود بفرستید که فکرتان روشن است و جایتان امن است و آب خنک و نان گرم دارید و بالاتر از همه مخالف خوان و پیشتاز هستید و دوران تازه را دریافتهاید. یک نکته باقی میماند و آن این که هر کس به این کلاس از فهم و دیافت میرسد نباید راه و رسم داستان پردازی و فیلمسازی را فراموش کند چون تماشاچی هم نسبی گرایی نمیفهمد و اتیکت ندارد و اگر داستان فیلم با عقل و منطق و صورتهای مطلق و ازلی و ابدی داستان پردازی جف و جور نباشد ممکن است سعی کند شما را پیدا کند و پول بلیت و خسارت وقت تلف شدهاش را همراه با فحش و بد و بیراه از شما مطالبه کند.
* هفت صبح
ارسال نظر