بی‌تردید دیپلماسی فرهنگی صحیح و مناسب نه‌تنها آورده مطلوب و نتیجه مناسبی در اوضاع و احوال فعلی ایجاد می‌کند که برای سال‌ها و نسل‌های آینده کشور تأثیرگذاری و ماندگاری مثبت و مفیدی در پی خواهد داشت، اما هر زمانی که این سیاست‌ها از مسیر خود خارج و منحرف‌شد، به همان اندازه ولو بدتر و عمیق‌تر کشور را دچار خسارات جبران‌ناپذیری کرد که با عرض تأسف باید گفت در مراودات بین‌المللی این حوزه تا به امروز نه‌تنها کارنامه قابل قبولی پدیدار نشده که بعضاً و در اغلب موارد تعرضات فراوانی نیز به اعتبار و آبروی کشور وارد شده است. در این میان یکی از موارد بسیار مهم که به کرات و در غفلت نهادهای مربوطه رخ‌داده است، مراودات خاص و نامتعارف برخی سفارتخانه‌های اروپایی در تهران با نهادهای هنری و شخص هنرمندان و مدیران هنری است، به‌عنوان نمونه دو سفارتخانه فرانسه و انگلیس چند سالی است که با فعال کردن رایزنان فرهنگی و وابستگان خاص‌شان نقش بسیار پررنگ و البته چراغ خاموشی را ایفا می‌کنند. نگارنده پیش‌تر نیز در خصوص این نفوذ هشدارهایی را درباره این قسم تحرکات سفیر و سفارت انگلیس داده بود، اما با جابه‌جایی‌های صورت گرفته در آن سفارتخانه نقش اصلی این تحرکات نامتعارف به ظاهر بر عهده همتای فرانسوی قرار گرفته است، به‌خصوص از زمان حضور سفیر جدید که یک فرد با سابقه اطلاعاتی و امنیتی بلندپایه، بسیار پررنگ‌تر و بسیار فعال‌تر به نظر می‌رسد.
حضور پر رنگ سفیر فرانسه در مراسم‌های فرهنگی و هنری
تنها کافی است رفتارهای شخص سفیر و وابسته فرهنگی آن سفارتخانه را زیر نظر گرفت تا تحرکات بیش از حد و البته نامتعارف آنان در حوزه هنر به‌خصوص در سینما و البته بیشتر و با تمرکز خاصی بر تئاتر عیان شود؛ از برگزاری جشنواره‌های فیلم فرانسه در تهران گرفته تا حضور فعال در چندین جشنواره تئاتری کشور. شاید در نگاه نخست، خوشبینانه و البته ساده‌لوحانه بیان شود که این حضور نه‌تنها مضر نیست، بلکه بسیار مفید و مثمرثمر خواهد بود، اما این نکته که اساساً ما به ازای این فعالیت‌ها و مشارکت‌ها برای نهادهای هنری به‌خصوص در تئاتر کشور چه بوده‌است، نکته‌ای است که همواره در تمامی مراودات یک‌سویه و مغرضانه سفارتخانه بی‌پاسخ مانده است. اما نکته بسیار مهم و حساس، حضور متولیان و مسئولان امر در این حوزه است که هموار با کم‌کاری و غفلت – البته در خوشبینانه‌ترین حالت ممکن- آب به آسیاب دشمن ریخته و هموار همراه آنان طی این مسیر بوده‌اند.
قراردادی که در بی‌خبری بسته شد
اما برای روشن‌تر شدن تحرکات نامتعارف سفارت فرانسه نگارنده سری به سایت این سفارتخانه زده و مطالب قابل‌تأملی را یافته است. یکی از آن مطالب در خصوص حوزه تئاتر و مشارکت‌ها در این بخش است؛ حوزه‌ای که سال گذشته متأسفانه نه‌تنها اوضاع مدیریتی مناسب و مطلوبی را طی نکرده که با برخی سوء‌رفتارهای مدیران مربوطه شائبه‌ها و خسارات بی‌شماری را برای کشور و نظام ایجاد کرده است. با بررسی بخش فرهنگی سایت سفارت فرانسه عمق فضاحت مدیران وقت اداره کل مرکز هنرهای نمایشی کاملاً مشخص و هویدا می‌شود و باید تأسف خورد که اینچنین زیر نفوذ و در خدمت منویات سفارت فرانسه قرارگرفته‌اند. حال این نفوذ به چه قیمتی و با چه اهدافی رخ‌داده است، بماند در زمان مبسوط‌تر و مفصل‌تری اما به‌عنوان نمونه در
بخش مطالب هنری این سایت آمده است:
«ثمره غنای تعاملات فرانسوی- ایرانی در زمینه تئاتر، بستن قرارداد مشارکت میان تئاتر شهر پاریس و تئاتر شهر تهران باهدف ترجمه آثار، تبادل نمایش‌ها و همچنین تخصص‌هاست» تنها همین جمله چندین پرسش مهم و اساسی را در ذهن متبادر می‌کند و آن اینکه اساساً قراردادی که سایت سفارت فرانسه به آن اشاره می‌کند، چه وقت و در چه زمانی بسته‌شده است؟ چرا از قرارداد فوق‌الذکر خبر یا اطلاعی در دست نیست؟ تاریخ انتشار مطلب مربوط به سال گذشته است و متأسفانه در این زمان حداقل در رسانه‌های اصلی خبری مبنی بر قراردادی بین تئاتر شهر تهران و تئاتر شهر پاریس وجود ندارد و اساساً چه مراوداتی بین سفارت فرانسه با مدیر کل وقت مرکز هنرهای نمایشی و مجموعه تئاتر شهر در سال گذشته رخ‌داده است؟ عملکرد سال گذشته آن اداره کل به‌خصوص در جشنواره تئاتر فجر به دبیری فرهاد مهندس‌پور پر از شائبه است. میزان نفوذ این سفارتخانه در حوزه تئاتر کشور کاملاً مشخص و روشن است. جشنواره‌ای که به نام انقلاب برپاشده است در نهایت تأسف زیر نفوذ سیاست‌ها و برنامه‌های سفارت فرانسه قرار گرفت.
کارگردان ضد ایرانی در جشنواره ایرانی
اما افتضاحات این‌گونه مراودات زمانی آشکار و مشخص می‌شود که سایت مشرق طی یک روشنگری از حضور یک نمایش که از قضا با حمایت سفارت فرانسه در جشنواره تئاتر فجر حضور دارد، آن را در خروجی خود قرار می‌دهد.
در بخشی از یادداشت سایت مشرق آمده است:
در طول چهار سال اخیر در جشنواره جهانی فجر شاهد چهره‌هایی مثل «فابریس پوشو» مدیر و سردبیر ضد ایرانی بخش مستند شبکه ARTE بودیم که در تهران برایش جشن تولد برگزار کردند؛ مدیر شبکه‌ای که سیاه‌ترین و ضد ایرانی‌ترین مستندهای ساخته‌شده در ایران را با قیمت‌های غیرمتعارفی می‌خرید و شبکه آرته در طول ۱۶ سال اخیر در سیاه نشان دادن فضای اجتماعی و سیاسی کشورمان سنگ تمام گذاشت. از سوی دیگر مجری اتاق خبر شبکه «من و تو» (نزدیک به فرقه بهاییت) در همان جشنواره جهانی فجر به‌عنوان میهمان ویژه حاضر شد و پرویز جاهد، منتقد سینمایی شبکه بی‌بی‌سی فارسی حضور پررنگی در این جشنواره داشت؛ اما این روند درهای باز یا به عبارتی بی‌دروپیکری عرصه فرهنگ یا به تعبیر حضرت آیت‌الله خامنه‌ای ولنگاری فرهنگی پایانی ندارد؟ روز گذشته در جشنواره تئاتر فجر نمایشی با عنوان تنهایی پرهیاهو، برداشتی آزاد از رمانی با همین نام از بهومیل هرابا به‌صورت پرفورمنس و با حرکات موزون (رقص)، توسط افشین غفاریان اجرا و کارگردانی شد، اما حضور این رقاص معروف، با تعجبی همگانی توأم بود و گویا حضور غفاریان در ایران کاملاً برنامه‌ریزی‌شده بود. مشخص نیست پس از چهار سال جنجال‌آفرینی سیاسی غفاریان در رسانه‌های معاند، حضور و اجرای نمایش توسط او در جشنواره فجر انقلاب چه ضرورتی داشته است.
مدیر کل هنرهای نمایشی چه پاسخی دارد
از این دست اقدامات و افتضاحات در سال گذشته و در زمان مسئول وقت اداره کل هنرهای نمایشی کشور کم رخ نداده است که باید پاسخگوی آن باشند و این پرسش مهم که مراودات بین‌المللی آقای مدیرکل و برخی مدیران نزدیک به ایشان چگونه و تا چه میزانی بوده است، مدیری که رکورددار بیشترین مسافرت خارجی آن هم چند مقصد بوده درحالی‌که هرگز خبری مبنی بر دلایل و اهداف این سفرها از آن اداره کل منتشر نشد، مسافرت‌هایی که همگی در سکوت محض خبری رخ‌داده‌اند.
اما در پایان آنچه بسیار مهم و مورد تأکید است، حضور جریان نفوذ و سیطره سفارتخانه به‌خصوص سفارت فرانسه بر تئاتر کشور است به گونه‌ای که حتی در نهایت تأسف یکی از تماشاخانه‌های شهر نیز ناخواسته و تحت تأثیر فضای پیرامونی، نام خود را به نوفل لو شاتو تغییر داده است و این جریان خزنده و چراغ خاموش برای دوران مدیریت جدید این اداره کل نیز برنامه‌ریزی‌های متنوع و مختلف کرده است، از جمله حضور فعال در جشنواره عروسکی که در سال جاری قرار است برگزار شود، اما نگارنده شدیداً به مدیرکل فعلی اداره کل هنرهای نمایشی کشور، برادرانه توصیه می‌کند مراقب این جریان باشد؛ جریانی که متأسفانه برای حضور در فضای تئاتری کشور در سال جاری سیاست‌های مهم و تاثیرگذاری را اتخاذ کرده است.
ارسال نظر