به گزارش سینماپرس اصولاً برگزاری جشن سالانه انجمن، نقد آثار در نشست های جشنواره های مختلف سینمایی اعم از جشنواره فیلم کوتاه، جشنواره سینماحقیقت، جشنواره فیلم کودک و یا در بازه ای زمانی جشنواره فیلم فجر توسط تعدادی انگشت شمار از منتقدان همیشه این سوأل را به وجود آورده که سهم صدها نفر دیگر از اعضای این انجمن چه شده و چرا هیچ وقت مسئولان شورای مرکزی این صنف سینمایی از مابقی افراد که هم پیشکسوتان خانه نشین در میان آن ها به چشم می خورند و هم جوانان فعالی که برای خود در رسانه ها بر و بیایی دارند دعوت به عمل نمی آورند و همه چیز را تنها در بین خود تقسیم می کنند؟

آیا مسئولان این انجمن از اصل کار صنفی علم و اطلاعی دارند؟ آیا هیچ حمایت مادی و معنوی از اعضای بیکارشان داشته اند؟ اصولاً چرا انجمن منتقدان و نویسندگان سینمای ایران جلوی سیل بی رویه هجوم افرادی را نمی گیرد که به عنوان منتقد و سینمایی نویس در فضای مجازی به خصوص «تلگرام» و «اینستاگرام» فعالیت می کنند؟ آیا انجمن منتقدان و نویسندگان سینمایی هنوز به جایگاهی نرسیده که بتواند مطالبه گری جدی و اساسی از مدیران سینمایی کشور برای ضابطه مندکردن شرایط کار برای اهالی قلم سینمایی نویس را داشته باشد؟

همیشه این سوأل وجود دارد که انجمن منتقدان و نویسندگان سینمای ایران به کدام سو می رود و چرا این انجمن با حضور و به نام صدها نفر تأسیس شده اما دستاوردهای مادی و معنوی آن به کام افرادی معدود است که همیشه در همه جا حضور دارند و اجازه فعالیت به سایرین را نمی دهند؟ آیا سایر اعضای این صنف نمی توانند به عنوان منتقد در جلسات نقد و بررسی فیلم ها، انتشار کتاب ها، برگزاری همایش ها، داوری ها و... حضور داشته باشند؟

در همین راستا جبار آذین، سعید مستغاثی و آرش فهیم از منتقدان سینما با ما سخن گفتند که ماحصل آن برای اطلاع بیشتر مخاطبان گرامی در ذیل نقل شده است.

جبار آذین منتقد و مدرس سینمای کشور و از پایه گذاران انجمن منتقدان و نویسندگان سینمای ایران معتقد است: انجمن موسوم به منتقدان سینمایی مانند خود تشکل خانه سینما دارای ساختار سفارشی و فرمایشی است و از آنجا که منبع ارتزاق مادی و حمایتی و سیاست گذاری آن خانه سینما و در واقع سازمان اشتباهی موسوم به سینمایی است پیوسته مانند عملکرد غلط خانه سینما به جای آنکه فعالیت های صنفی داشته باشد حرکت های سیاسی و فرهنگی همسو با اهداف وزارت ارشاد دارد.

آذین با بیان اینکه آغاز تأسیس این انجمن با هدف گردهمایی نویسندگان و منتقدان تأثیرگذار در عرصه نقد و سینمای نوشتاری با هدف رسیدگی به امور صنفی و فرهنگی و اجتماعی منتقدان و نویسندگان سینمایی شکل گرفته است اظهار داشت: اما از همان آغاز به دلیل نفوذ عناصری از صنوف دیگر به این انجمن تشکل منتقدان از اهدف و مسیر اصلی خود دور شد و به عنوان وسیله ای در خدمت برخی افراد قرار گرفت؛ در آغاز بنا بود که انجمن منتقدان در جایگاه اصلی خود یعنی رسانه ها که تریبون اصلی انعکاس نقدها و مطالب سینمایی است تأسیس شود اما این اتفاق به دلایل مشکلات قانونی و همراهی نکردن برخی از مسئولان رخ نداد و به ناچار آغازگران تأسیس این انجمن آن را با استفاده از امکانات خانه سینما شکل دادند و قرار بود با حفظ استقلال و نظر و شیوه سلامت به امور صنفی خود بپردازند اما به مرور این اهداف رنگ باخت و انجمن منتقدان سینمای ایران به انجمن منتقدان خانه سینما تبدیل شد.

وی خاطرنشان کرد: با این رخداد بسیاری از منتقدان موسس و تأثیرگذار از آن جدا شده و به شکل مستقل به فعالیت های خود ادامه دادند. یکی دو سال پس از شروع فعالیت این انجمن با نفوذ عناصر سوداگر و کاسب کار که این تشکل را وسیله ای برای رسیدن به اهداف شخصی، گروهی و سیاسی تشخیص داده بودند انجمن منتقدان به کل از مسیر پیشین خود جدا شد و در ادامه ما شاهد عملکردهای ضعیف، متناقض، سوءاستفاده و برخی زد و بندهای ناسالم در این تشکل شدیم.

آذین تصریح کرد: این تشکل به رغم حضور برخی از دوستان سلامت اندیش که پیوسته در داخل انجمن در تلاش بوده اند تا مانع از انحراف آن شوند نتوانست به اهداف آغازین خود وفادار بماند از همین رو با آنکه بسیاری از اعضای آن از فعال ترین و سالم ترین منتقدان و سینمایی نویسان هستند اما خود انجمن به عنوان یک تشکل صنفی و سینمایی تأثیرگذار دیگر مطرح نیست و گاه طیف گردانندگان آن در زمان های مختلف به جای همسویی با منافع انجمن اهداف و برنامه های سوداگرانه خود را دنبال می کنند به همین دلایل است که امروز انجمن منتقدان خانه سینما از اعتبار و اعتماد تمامی منتقدان و سینماگران برخوردار نیست و روند غلطی که از سال ها قبل در پیش گرفته آن را بیش از گذشته از سینما و اهداف بالندگی برای منتقدان، نقد و سینما جدا کرده است.

این مدرس سینمای کشور در خاتمه متذکر شد: در واقع انجمن کنونی با احترام به سلامت اندیشان آن، دیگر مدت ها است که جایی شاخص و شایسته در میان سینمایی نویسان و منتقدان ندارد و نزد اهالی سینما هم به عنوان یک تشکل غیرلازم و غیر کاربردی شناخته می شود. از آنجا که این انجمن از مسیر سلامت اندیشی دورافتاده و به جای استفاده از منتقدان نام آور و تأثیرگذار و تلاش برای ارتقای سطح کیفی و کمی نقد در کشور عمدتاً مسیر سوداگری گروهی و انحصاری را در پیش گرفته نمی تواند جایگاهی برای حضور منتقدان شناخته شده باشد در واقع آنچه که از سفره مردم به نام هزینه خانه سینما و بودجه انجمن به آن تزریق می شود و همچنین امکانات آن متعلق به جامعه منتقدان و خانواده سینمایی نویسان کشور است و نباید مورد سوءاستفاده و برداشت های نادرست یک تیم خاص از آن شود.

سعید مستغاثی رئیس پیشین انجمن منتقدان و نویسندگان سینمای ایران نیز در این باره گفت: انجمن منتقدان بیش از هر چیز دیگری یک صنف است و وظیفه اصلی یک صنف رسیدگی به مشکلات و معضلات اعضایش است، این وظیفه اعضای شورای مرکزی انجمن منتقدان و نویسندگان سینمای ایران است که مسائل رفاهی و مشکلات معیشتی اعضای شان را حل کنند و از اعضای شان در همه احوال و شرایط حمایت های لازم را داشته و از آن ها دفاع کنند.

وی در پاسخ به این سوأل که انجمن منتقدان تا چه میزان می تواند در بالابردن سطح کیفی نقدنویسی نقش جدی داشته باشد اظهار داشت: اصولاً این مسأله جزو اولویت های یک صنف نیست؛ همانطور که بنده تأکید کردم وظیفه اصلی هر صنفی رسیدگی به امور رفاهی و زندگی و معیشتی اعضایش است و انجمن منتقدان هم از این قاعده مستثنی نیست از این رو کسانی که مدیریت و اداره این انجمن را بر عهده دارند در وهله اول بایستی توجه ویژه و جدی برای رفع معضلات و مشکلات اعضای شان داشته باشند.

این منتقد مطرح سینما تأکید کرد: البته انجمن منتقدان زیرمجموعه ای از خانه سینما است و خانه سینما هم نهادی است که از بدو شکل گیری اش توسط دولت تا امروز جای سوأل دارد! اصولاً حضور کارفرماها در انجمن ها و کانون های این نهاد صنفی جای پرسش دارد. یک زمانی در شورای مرکزی انجمن منتقدان همه کارفرماها بودند؛ همه سردبیر و مدیرمسئول نشریات بودند و این اتفاق خود به خود نقض غرض است؛ چطور می شود در سندیکایی کارگری همه صاحب کارخانه ها باشند و از حقوق کارگران و اعضای شان دفاع کنند؟ برداشت غیراستاندارد از صنف باعث این اتفاقات است و در کلیت سینمای ما وضعیت این چنین است!

مستغاثی خاطرنشان کرد: ما همه چیزمان به همه چیزمان می آید و امروز انجمن منتقدان مان هم به سینمای مان می خورد و همانقدر که سینمای مان استاندارد است انجمن مان هم استاندارد است!

آرش فهیم عضو انجمن منتقدان و نویسندگان سینمای ایران و دبیر سینمایی روزنامه «کیهان» با تأکید بر اینکه اصول تشکیلات صنفی در انجمن منتقدان رعایت نمی شود گفت: یکی از انتظاراتی که از یک تشکیلات صنفی می رود، حضور حداکثری اعضای آن صنف در برنامه ها و جلسات مختلف است. این درحالی است که رفتار مدیریت انجمن منتقدان طی ۲-۳ سال اخیر به سمتی رفته که اکثریت اعضای انجمن، در عمل بایکوت شده اند و این تشکیلات از یک گروه صنفی به یک باند سیاسی البته از نظر ساختاری تغییر شکل داده است.

وی ادامه داد: البته خانه از پای بست ویران است و بسیاری از مشکلات انجمن منتقدان به این بر می گردد که این انجمن، هنوز ماهیت و هویت صنفی واقعی خود را بازنیافته است. انجمن صنفی یعنی منافع اعضا، فارغ از گرایش فکری و جناحی آن ها از سوی آن انجمن تأمین شود. اما از انجمنی که حتی دولتی و مستقل بودن آن مشخص نیست و رسالت و کارکردی دقیق و معلوم ندارد، نمی توان انتظار داشت که عملکردی مطلوب و عادلانه را هم در پیش بگیرد و در برنامه ها، به همه اعضا توجه شود.

فهیم خاطرنشان کرد: در نتیجه، حتی در مجمع عمومی انجمن منتقدان نیز تعداد اندکی از اعضا شرکت می کنند و اعضای شورای مرکزی انجمن منتقدان با رأی اقلیت اعضا انتخاب می شوند.  اگر ساختار صنفی در انجمن منتقدان اصلاح شود و این انجمن به طور واقعی تبدیل به یک تشکیلات صنفی شود، به رعایت عدالت و حضور حداکثری اعضا در برنامه ها نیز منجر خواهد شد. همچنین استفاده از ظرفیت همه اعضا با طیف های فکری و جناحی گوناگون و از رسانه های مختلف، به قدرت انجمن منتقدان و در نتیجه احیای جایگاه نقد و منتقد در جامعه کمک خواهد کرد.