یکشنبه ۳ خرداد ۱۳۹۴ - ۰۷:۵۴

گفتگو با جواد شمقدری در سالروز آزادی خرمشهر

تفاوت سینمای حقیقی و بدلی از نگاه یک فیلمساز/ آیا «دوئل» حقیقت دفاع مقدس است یا «شیار ۱۴۳»؟

فیلم های دوئل-شیار143

سینماپرس: جواد شمقدری فیلمساز و رئیس پیشین سازمان سینمایی همزمان با سالروز آزادسازی خرمشهر در قیاسی میان وضعیت سینمای دفاع مقدس در مقاطع مختلف زمانی کشور گفت: ما از یک مقطعی بعد از دوران دفاع مقدس با یک نوع سینمای تحریف شده و سیاه روبرو شدیم که تا به امروز هم گهگاه ادامه دارد و شعارش واقع گرایی است، اما متأسفانه به نقد و توصیف غیر واقع از اتفاقات جنگ می پردازد.

شمقدری در گفتگو با خبرنگار سینماپرس افزود: در دروان ۸ سال دفاع مقدس فیلم چندانی در این حوزه ساخته نشد و تعداد اندک فیلم هایی هم که تولید شد با محوریت هیجانات و شرایط روانی و تبلیغاتی خاصی بود که در جهت تهییج مخاطبان نسبت به حضور در جنگ برای اقشار مختلف جامعه بود؛ لذا سینمای دفاع مقدس به همین دلیل در آن زمان سینمای حادثه ای و یا اکشن بود که بخشی از آن منطبق بر واقعیت های جنگ بود که به طور طبیعی جایگاه خود را پیدا می کرد و در کنار آن نوعی از سینما هم وجود داشت که تخیلی بود و بیشتر تقلیدی از فیلم های جنگی دنیا بود که فیلم های قابل توجهی در میان آن ها دیده نمی شد، هرچند که برخی از آن ها فیلم های پرفروشی هم شدند.

کارگردان فیلم سینمایی «طوفان شن» ادامه داد: سینمای دفاع مقدس پس از پایان جنگ دوره های مختلفی را گذراند؛ چیزی که امروزه در خاطر همه ما به عنوان سینمای فاخر دفاع مقدس نقش می بندد سینمایی است که جدا از پرداختن به حوادث و قهرمانی های جنگ و شهامت ها و شجاعت ها، تلاش می کند به انگیزه درونی شخصیت های حاضر در جنگ ورود پیدا کند و به محتوا  و عمق جنگ ما که آن را متفاوت با تمامی جنگ های دنیا می کند بپردازد. این نوع سینما طبیعی است که در یکی دو دهه اخیر بیشتر به آن توجه شده و آن چیزی که نگاه مثبت به سینمای جنگ به نظر ما می ماند و ما را قانع می کند برای این سینما فیلم بسازیم این است که هویت مکتبی و فرهنگی خود را در آن فیلم جستجو کنیم و فیلمساز آن را برای مخاطب به نمایش بگذارد.

وی با تأکید بر اینکه همیشه مقابل جنس حقیقی جنس بدلی هم وجود دارد اظهار داشت: در این مقطع ما با یک نوع سینمای تحریف شده و سیاه روبرو شدیم. سینمایی که تا به امروز هم گهگاه ادامه دارد و شعارش واقع گرایی است اما متأسفانه به نقد و توصیف غیر واقع از اتفاقات جنگ می پردازد؛ این سینما از واقعیت خارج و دچار تخیل است؛ به عنوان نمونه فیلم «دوئل» که برای آن هزینه های گزافی نیز صرف شد جزو این گونه فیلم هاست و هیچ یک از بخش های آن با واقعیت های جنگ به ویژه مقاومت مردم خرمشهر تطبیق ندارد و قصه فیلمساز ارتباطی به دفاع مقدس ندارد یا برخی آثار اخیر دیگری که فیلمساز بدون کوچکترین شناختی از فضای حقیقی آن دوران در فیلمش به تصویر کشیده است.

وی در عین حال گفت: در مقابل سینمای باغیرت و دغدغه مندی وجود دارد که سعی می کند نسبت به واقعیت ها و زیر لایه های پنهان جنگ بپردازد و به انگیزه ها و هویت فرهنگی و دینی که در جنگ وجود داشت بپردازد که نمونه بارز آن فیلم های مانند «چ» ساخته ابراهیم حاتمی کیا و یا «شیار ۱۴۳» ساخته نرگس آبیار است. این آثار فیلم هایی هستند که هویت فرهنگی و انقلابی و شخصیت ایرانی مسلمان را به خوبی درون قصه نشان می دهد.

وی در بخش دیگری از این گفتگو با اشاره ای مستقیم به سهم واقعه مهم فتح خرمشهر در سینمای ایران گفت: در خصوص واقعه مهم سوم خرداد و فتح خرمشهر کار خاصی در حوزه سینما انجام نشده و باید بپذیریم نسبت به همه ژانرهای سینمایی که در کشور شاهد بودیم ژانر دفاع مقدس با مه سنگ اندازی ها و مانع تراشی ها در دوره های متعدد مدیریتی، به جایگاه و منزلت خوبی رسید؛ بگونه ای که میتوان گفت آنچه که سینمای ایران را غنا و هویت می بخشد سینمای دفاع مقدس است اگرچه تمامی ظرفیت های بالای سینمای دفاع مقدس و گنجینه گرانبهایی که در آن دوران در اقشار مختلف جامعه ایرانی بروز و ظهور پیدا کرده دچار کم کاری مفرط شده است.

کارگردان فیلم سینمایی «بر بال فرشتگان» خاطرنشان کرد: همه مقاطع دوران دفاع مقدس قابل توجه هستند و به هر مقطع آن می توان بهای لازم را داد و به آن پرداخت؛ فتح خرمشهر نقطه عطفی است و مجموعه عملیات های فتح المبین و عملیات های ثامن الائمه، طریق القدس و بیت المقدس که منجر به فتح خرمشهر شد یک دوره ای از تاریخ دفاع مقدس است که ویژگی های مشابهی دارد که اوج آن به فتح خرمشهر می رسد که در خصوص این مقطع به نظرم بسیار کم کار شده است.

وی ادامه داد:  متأسفانه به دلایل مختلف آثار قابل توجهی در زمینه مسائل و مفاهیم دوران جنگ تحمیلی ساخته نشده است؛ این در حالی است که پرداختن به این مقطع مهم از دوران دفاع مقدس نیاز مهم جامعه امروز ایران است چرا که اگر به این مقطع به درستی پرداخته بودیم و مخاطبان به ویژه قشر جوان ما از طریق محصولات سینمایی می دیدند که رزمندگان ما در ابتدای جنگ قوت و غذای روزانه شان نان خشک بود و یا ابزار لازم برای نبرد نداشتند و خیلی از تانک هایی که سپاه در سیستم رزمی اش آورد جزو غنیمت های جنگی بود و با دست خالی جلو رفتیم و پیروز شدیم دیگر ابهام احتمالی برای درک فضای امروز کشور و زندگی در شرایط تحریم برایشان باقی نمی ماند.

 وی اضافه کرد: همه رزمندگان در اوج مظلومیت و غربت و محرومیت، فصل اول دفاع مقدس را طراحی کردند و اگر بجای پرداختن به برخی حواشی غیر ضروری و قصه سرایی های مرسوم در تولیدات سینمایی به این موارد توجه می شد نیاز نبود که بخواهیم به جوانان امروز بیاموزیم که می شود با دستان خالی و بدون هرگونه پشتوانه ای افتخار آفرینی کرد و می شود که در تحریم ها هم راه خود را پیدا کنیم و می توانیم با همه محرومیت ها و تحریم ها انگیزه و ایمان یکایک جامعه بزرگترین اتفاقات را رقم بزنیم.

وی در خاتمه این گفتگو متذکر شد: نقل است که صدام گفته بود اگر ایران توانست خرمشهر را بگیرد من کلید بصره را به آن ها می دهم و این مهم نشان از آن دارد که چطور فتح خرمشهر می تواند یک عملیات بسیار سخت و نشدنی باشد اما رزمندگان توانستند طی ۲۴ روز خرمشهر را آزاد کنند. این درسی است برای نسل امروز که تکیه بر باور و ایمان و انگیزه های اعتقادی می تواند ما را به کمال برساند و ما می توانیم برخلاف تمامی سناریوهای دشمن با افتخار برای کشورمان پیروزی بیافرینیم.

ارسال نظر

شما در حال ارسال پاسخ به نظر « » می‌باشید.