احتمالاً وقتی نام زبانی به نام زبان «هوسایی» را می‌شنویم، کمتر کسی از بین ما پیدا می‌شود که بداند این زبان دقیقاً در کدام مناطق جهان کاربرد دارد و اصلاً چند نفر از انسان‌ها به این زبان تکلم می‌کنند. احتمالاً خیلی‌ها فکر می‌کنند که هوسایی زبانی متروک باشد که در برخی قبایل و مناطق امریکای جنوبی رواج دارد، اما اگر بگوییم این زبان در غرب و مرکز قاره آفریقا رواج دارد، ذهن خیلی‌ها درگیر می‌شود و اگر نام نیجریه با داشتن نزدیک به ۲۰۰ میلیون نفر جمعیت به عنوان بیشترین جمعیت هوسازبان را بیاوریم، آن وقت متوجه می‌شویم که هوسایی چه زبان مهمی است.

نیجریه، کشوری که روی دریایی از نفت قرار دارد و یکی از مهم‌ترین کشورهای قاره آفریقاست، کشوری پهناور که به‌رغم داشتن ثروت خدادادی فراوان با فقر مطلق گسترده از یک‌سو و بیسوادی از سوی دیگر مواجه است و همین باعث شده که طی سال‌های متمادی از طرف کشورهای مختلف مورد توجه قرار بگیرد تا آن‌ها با گسترش حوزه نفوذ خود در این کشور بتوانند بر منابع مختلف آن چنگ بیندازند و قدرت خود را تحکیم بخشند.

البته نیجریه اهمیت راهبردی دیگری نیز دارد. حدود نیمی از جمعیت این کشور را مسلمانان تشکیل می‌دهند و به‌رغم دوری از خاورمیانه به عنوان مهد اسلام، یکی از پرجمعیت‌ترین کشورهای مسلمان‌نشین جهان است. طبیعی است وقتی جمعیتی از مسلمانان و به ویژه اهل سنت حضور داشته باشند، ردپایی از کشورهایی مانند عربستان و امارات را هم می‌توان در آنجا پیدا کرد، کشورهایی که با ترویج افکار تندروانه و قرائت وهابی از اسلام، منجر به فجایع گسترده‌ای در جهان اسلام شده‌اند و بیراه نیست اگر بگوییم تا چند ده سال تأثیر این فعالیت‌ها بر دنیای اسلام باقی خواهد ماند.

این فعالیت‌ها در نیجریه هم تأثیرات خود را بر جای گذاشته است. محمد یوسف، مبلغ تندروی نیجریه که در عربستان به تحصیل پرداخته بود پس از بازگشت به کشورش، تحت تأثیر مکتب افراطی ابن‌تیمیه به تأسیس گروهی تندرو به نام بوکوحرام در نیجریه شد که این کشور را تا امروز گرفتار درگیری‌های مذهبی گسترده کرده و در کنار گروه‌هایی مانند داعش یکی از ارکان اسلام‌هراسی در جهان شده است.

همه این‌ها نشان‌دهنده این است که زبان هوسایی چرا اهمیت دارد. نیجریه علاوه بر اینکه از لحاظ ژئواستراتژیک کشوری مهم است، از لحاظ دینی هم قرابت‌های زیادی با ایران دارد و غفلت از ظرفیت‌های عظیم این سرزمین پهناور در آفریقا، یکی از اشتباهات راهبردی است که طی سالیان متمادی به آن دچار بوده‌ایم.

اما به تازگی خبری خوب در این مورد منتشر شده است. سازمان صداوسیما شبکه‌ای اختصاصی برای هوسازبان‌ها راه‌اندازی کرده تا پس از راه‌اندازی شبکه‌های تلویزیونی عربی و انگلیسی، این بار مخاطبان آفریقایی و به ویژه ساکنان نیجریه پیام‌های جمهوری اسلامی را دریافت کنند و انقلاب اسلامی بدون واسطه با بخش مهمی از مردم آفریقا سخن بگوید.

راه‌اندازی شبکه «هوسا تی‌وی» قطعاً یکی از اقدامات مهمی است که با توجه به شرایط حساسی که جهان اسلام در آن قرار دارد، می‌تواند در بازه‌های زمانی مختلف نقش حیاتی را ایفا کند. حضور نهادها و شبکه‌های تندروی وهابی از یک‌سو و مسیحیت تبشیری غربی از سوی دیگر تا همین امروز هم لطمات جبران‌ناپذیری به مردم نیجریه زده است و اگر جمهوری اسلامی رسالت تاریخی خود در دفاع از مستضعفان و رساندن پیام انقلاب اسلامی به جهان را ایفا نکند، قطعاً این لطمات گسترده‌تر هم خواهد شد.

نکته جالب توجه در شبکه «هوسا تی‌وی» آن است که برای انتقال پیام به جای اینکه از قالب‌های خبری کمک گرفته شود، ترجیح داده شده تا مدل شبکه‌ای عمومی پیاده شود. یعنی تأسیس شبکه‌ای که در کنار سیاست، فرهنگ را سرلوحه کار خود قرار می‌دهد و تلاش می‌کند با استفاده از فیلم‌ها و سریال‌هایی که ضمن رعایت فرم صحیح و جذابیت‌های نمایشی، محتوای درستی هم دارند و بدون اینکه آلوده به مفاسد مرسوم در هنرهای نمایشی باشند، پیام‌های همخوان با فرهنگ دینی بخش وسیعی از مردم نیجریه را ارائه دهد.

این مسئله وقتی دارای اهمیت بیشتری است که بدانیم نیجریه دارای بزرگ‌ترین صنعت فیلمسازی آفریقا با عنوان «نالیوود» است و متأسفانه این صنعت فیلمسازی نیز به آفات مرسوم در فیلمسازی به ویژه فساد اخلاقی دچار است و خانواده‌هایی که بنا دارند پایبند به شریعت اسلامی باشند، نمی‌توانند از محصولات این سینما به خوبی استفاده کنند، در این شرایط مشخص می‌شود که حضور جمهوری اسلامی که طی ۴۰ سال اخیر به‌رغم آزمون و خطاهای گسترده توانسته تجربه نسبتاً قابل قبولی را به دست بیاورد در کشور نیجریه چه دستاورد ارزنده‌ای هم برای ایران و هم برای مردم این کشور پهناور است و شبکه تلویزیونی «هوسا تی‌وی» تا چه اندازه در تحکیم پیوند ایران و قاره آفریقا کارکرد مثبت خواهد داشت.

*روزنامه جوان