حضور اسپانسر در برنامه‌های تلویزیونی، روشی برای تأمین مالی چرخه تولید است ولی کیفیت آن در برنامه‌های تولیدی صداوسیما تابع یک روند خاص نیست برای همین تعامل هر شبکه و هر برنامه با حامی مالی با دیگر شبکه و برنامه متفاوت است. «جوان» در گفت و گو با علیرضا سبط‌احمدی، تهیه‌کننده تلویزیون علت حضور لجام‌گسیخته اسپانسرها در برنامه‌های تلویزیونی را بررسی کرده است.
بیننده‌های تلویزیون از اینکه محتوای برنامه‌های تلویزیونی در خدمت تبلیغ اسپانسرها قرار گرفته ناراضی‌اند. قبول دارید این اتفاق افتاده است؟
الان مهم‌ترین مشکل کشور ما مسئله مالی و بی‌پولی است. وقتی بودجه کل صداوسیما به اندازه یک شبکه خارجی نیست، چگونه می‌توان انتظار داشت این رسانه مقابل هجوم فرهنگی دشمن بایستد و از ارزش‌های فرهنگی نظام پاسداری کند؟!
الان مهم‌ترین مشکل کشور ما مسئله مالی و بی‌پولی است. وقتی بودجه کل صداوسیما به اندازه یک شبکه خارجی نیست، چگونه می‌توان انتظار داشت این رسانه مقابل هجوم فرهنگی دشمن بایستد و از ارزش‌های فرهنگی نظام پاسداری کند؟!
مطمئن هستید بودجه صداوسیما از شبکه‌های تلویزیونی کمتر است؟ منظورتان کدام شبکه‌هاست؟
بله، از خیلی از شبکه‌ها، از «من و تو»، «بی‌بی‌سی» یا «ایران اینترنشنال»، همه این شبکه‌ها بودجه بیشتری از صداوسیما دارند. در داخل ایران هم ما نهادهایی داریم که بودجه‌های کلان می‌گیرند که کار فرهنگی کنند. بودجه‌های آن‌ها کامل پرداخت می‌شود ولی کار فرهنگی‌شان اصلاً در سطح صداوسیما نیست!
بله، از خیلی از شبکه‌ها، از «من و تو»، «بی‌بی‌سی» یا «ایران اینترنشنال»، همه این شبکه‌ها بودجه بیشتری از صداوسیما دارند. در داخل ایران هم ما نهادهایی داریم که بودجه‌های کلان می‌گیرند که کار فرهنگی کنند. بودجه‌های آن‌ها کامل پرداخت می‌شود ولی کار فرهنگی‌شان اصلاً در سطح صداوسیما نیست!
بودجه صداوسیما رقم چشمگیری است، اما در آخر حرف از بی‌پولی و حضور اسپانسر پیش می‌آید!
در قانون بودجه صداوسیما ملزم شده بخشی از درآمدش را از اسپانسرها تأمین کند و بودجه‌ای که از دولت می‌گیرد فقط کفاف حقوق و فعالیت‌های روزمره را می‌دهد، همه برنامه‌سازی صداوسیما وابسته به پول اسپانسرهاست. در اینجا هم هر کس که پول می‌دهد حرف اول را می‌زند، البته حق هم دارند، حضور اسپانسر در برنامه‌های تلویزیون برای آن‌ها نوعی سرمایه گذاری است. سرمایه گذار هم می‌خواهد در عوض پولی که می‌دهد نفع ببرد. حالا باید صداوسیما میان خواست مخاطبش و حضور اسپانسر و بسترسازی فرهنگی و پاسداشت ارزش‌ها تعامل ایجاد کند.
در قانون بودجه صداوسیما ملزم شده بخشی از درآمدش را از اسپانسرها تأمین کند و بودجه‌ای که از دولت می‌گیرد فقط کفاف حقوق و فعالیت‌های روزمره را می‌دهد، همه برنامه‌سازی صداوسیما وابسته به پول اسپانسرهاست. در اینجا هم هر کس که پول می‌دهد حرف اول را می‌زند، البته حق هم دارند، حضور اسپانسر در برنامه‌های تلویزیون برای آن‌ها نوعی سرمایه گذاری است. سرمایه گذار هم می‌خواهد در عوض پولی که می‌دهد نفع ببرد. حالا باید صداوسیما میان خواست مخاطبش و حضور اسپانسر و بسترسازی فرهنگی و پاسداشت ارزش‌ها تعامل ایجاد کند.
ما هم همین را می‌گوییم که چرا تعامل سازنده‌ای وجود ندارد؟
تلویزیون مجبور است به حرف اسپانسرها گوش دهد، این هم مخصوص تلویزیون نیست، در سینما هم چنین وضعی است. فکر کرده‌اید چرا اسپانسرها سراغ کارهای ارزشی نمی‌روند؟
تلویزیون مجبور است به حرف اسپانسرها گوش دهد، این هم مخصوص تلویزیون نیست، در سینما هم چنین وضعی است. فکر کرده‌اید چرا اسپانسرها سراغ کارهای ارزشی نمی‌روند؟
پاسخش را شما بدهید!
چون در آن برنامه‌ها نمی‌توانند تبلیغات داشته باشند. آیا می‌توان در فیلم‌های دفاع مقدسی محصولاتی مثل چیپس و پفک تبلیغ کرد؟ برای همین اسپانسرها سراغ برنامه‌های سرگرم کننده می‌روند. پول می‌دهند که نوع خدمات و کالایی که می‌فروشند را تبلیغ کنند. به قول معروف همیشه هم حق با خریدار و کسی که پول می‌دهد است. تلویزیون برای این از حضور اسپانسر در برنامه‌های پرطرفدار حمایت می‌کند که بتواند با پولی که از آن درمی‌آورد سریال و برنامه بسازد.
چون در آن برنامه‌ها نمی‌توانند تبلیغات داشته باشند. آیا می‌توان در فیلم‌های دفاع مقدسی محصولاتی مثل چیپس و پفک تبلیغ کرد؟ برای همین اسپانسرها سراغ برنامه‌های سرگرم کننده می‌روند. پول می‌دهند که نوع خدمات و کالایی که می‌فروشند را تبلیغ کنند. به قول معروف همیشه هم حق با خریدار و کسی که پول می‌دهد است. تلویزیون برای این از حضور اسپانسر در برنامه‌های پرطرفدار حمایت می‌کند که بتواند با پولی که از آن درمی‌آورد سریال و برنامه بسازد.
خب با این وضع مدیریت معنا پیدا نمی‌کند، هر کسی می‌تواند با این روش کار را اداره کند!
این سؤال را باید از دولت که لایحه بودجه را می‌نویسد و مجلس که آن را تصویب می‌کند بپرسید. چرا آن‌ها در لایحه بودجه کاری می‌کنند که مهم‌ترین رسانه کشور، فاقد بودجه مستقل باشد و دستش برای پول جلوی هر کس که در جیبش پول دارد دراز باشد؟ مگر در گذشته نبود که صداوسیما بودجه مستقل داشت و اگر اسپانسر می‌آمد کمک‌هزینه بود برای تولید برنامه، آن وقت مگر همه چیز سرجایش نبود؟!
این سؤال را باید از دولت که لایحه بودجه را می‌نویسد و مجلس که آن را تصویب می‌کند بپرسید. چرا آن‌ها در لایحه بودجه کاری می‌کنند که مهم‌ترین رسانه کشور، فاقد بودجه مستقل باشد و دستش برای پول جلوی هر کس که در جیبش پول دارد دراز باشد؟ مگر در گذشته نبود که صداوسیما بودجه مستقل داشت و اگر اسپانسر می‌آمد کمک‌هزینه بود برای تولید برنامه، آن وقت مگر همه چیز سرجایش نبود؟!
الان اسپانسر در اغلب برنامه‌های تلویزیونی هست، چرا باز هم می‌بینیم که برنامه با کیفیتی ساخته نمی‌شود؟
روزی تلویزیون گنجشکی شده است، پول برای تولید نیست، برای همین سریال‌سازی کمرنگ شده و دیگر نمی‌توانیم سریال‌های بزرگ مانند سریال‌های مذهبی که در سال‌های گذشته ساخته می‌شد را بسازیم. اگر بودجه تلویزیون را به دلار تبدیل کنیم با قیمت روز دلار می‌بینیم که بودجه صداوسیما اندازه یک فیلم سینمایی هالیوودی هم نیست!
روزی تلویزیون گنجشکی شده است، پول برای تولید نیست، برای همین سریال‌سازی کمرنگ شده و دیگر نمی‌توانیم سریال‌های بزرگ مانند سریال‌های مذهبی که در سال‌های گذشته ساخته می‌شد را بسازیم. اگر بودجه تلویزیون را به دلار تبدیل کنیم با قیمت روز دلار می‌بینیم که بودجه صداوسیما اندازه یک فیلم سینمایی هالیوودی هم نیست!
دارید مغالطه می‌کنید! همه ما داریم با درآمد ریالی زندگی می‌کنیم، صداوسیما هم قابل مقایسه با هالیوود نیست!
آیا واقعاً زندگی ما با ریال می‌گذرد و متأثر از دلار نیست؟ صداوسیما نمی‌تواند خودش را در حصار نگه دارد و باید با دنیا تعامل داشته باشد. صداوسیما برای تولید برنامه نیازمند واردات مواد مورد نیاز از خارج از کشور است. همین الان هر فیلمی که در امریکا اکران می‌شود چند روز بعد سر از گوشی موبایل بچه‌های من و شما درمی‌آورد. تلویزیون باید برای بچه‌های ایرانی برنامه داشته باشد یا نه؟!
آیا واقعاً زندگی ما با ریال می‌گذرد و متأثر از دلار نیست؟ صداوسیما نمی‌تواند خودش را در حصار نگه دارد و باید با دنیا تعامل داشته باشد. صداوسیما برای تولید برنامه نیازمند واردات مواد مورد نیاز از خارج از کشور است. همین الان هر فیلمی که در امریکا اکران می‌شود چند روز بعد سر از گوشی موبایل بچه‌های من و شما درمی‌آورد. تلویزیون باید برای بچه‌های ایرانی برنامه داشته باشد یا نه؟!
به عنوان یک تهیه کننده تلویزیونی، تا به حال با خواسته‌های عجیب و غریب اسپانسرها روبه‌رو شده‌اید؟
بله، برای تلویزیون مسابقه می‌ساختم، اسپانسر حتی در نوع پوشش مجری برنامه و چگونگی نشان دادن برند و محصولاتی که به مسابقه آورده بود نظر می‌داد و اعمال نفوذ می‌کرد. من تهیه کننده هم مجبور بودم برای اینکه فعالیت فرهنگی ادامه داشته باشد و آن مسابقه ساخته شود، این حرف‌ها را گوش کنم. می‌بینید که تلویزیون فقط در قانون به عنوان رسانه مستقل شناخته می‌شود، اما در عمل وابسته به کسی است که پول می‌آورد.
بله، برای تلویزیون مسابقه می‌ساختم، اسپانسر حتی در نوع پوشش مجری برنامه و چگونگی نشان دادن برند و محصولاتی که به مسابقه آورده بود نظر می‌داد و اعمال نفوذ می‌کرد. من تهیه کننده هم مجبور بودم برای اینکه فعالیت فرهنگی ادامه داشته باشد و آن مسابقه ساخته شود، این حرف‌ها را گوش کنم. می‌بینید که تلویزیون فقط در قانون به عنوان رسانه مستقل شناخته می‌شود، اما در عمل وابسته به کسی است که پول می‌آورد.
خب تهیه کننده برنامه شما بودید، می‌توانستید تدبیری داشته باشید و نگذارید اسپانسر نظراتش را تحمیل کند؟!
اگر مخالف خواست اسپانسر رفتار کنیم، خیلی راحت جریان پرداخت چک‌ها را قطع می‌کند. بعد از آن من می‌مانم و پیدا کردن اسپانسر جدید و روز از نو و روزی از نو
اگر مخالف خواست اسپانسر رفتار کنیم، خیلی راحت جریان پرداخت چک‌ها را قطع می‌کند. بعد از آن من می‌مانم و پیدا کردن اسپانسر جدید و روز از نو و روزی از نو
چرا صداوسیما نمی‌تواند مقرراتی وضع کند که اسپانسر را ملزم به تبعیت از آن کند؟!
این مسئله نیازمند سیاستگذاری درست فرهنگی است. هم اکنون الی ماشاءالله اسپانسر دولتی پولدار داریم. هم پول دارند و هم به محلی که بتواند پول تأمین کند وصل هستند. چرا نظام آن‌ها را مجبور نمی‌کند که در سریال‌های دفاع مقدسی یا حتی فیلم‌های سینمایی دفاع مقدسی سرمایه‌گذاری کنند. چرا آن‌ها هم سراغ برنامه‌هایی مثل «نود»، مسابقات و برنامه کودک و نوجوان می‌روند؟ سیاستگذاری فرهنگی درستی در این بین صورت نگرفته است. اگر این اتفاق به درستی رخ داده بود، الان تلویزیون در عرصه اقتصادی مستقل بود و برای اسپانسرهایی که خواهان دیده شدن در تلویزیون هستند جایگاه درستی تعیین می‌کرد.
این مسئله نیازمند سیاستگذاری درست فرهنگی است. هم اکنون الی ماشاءالله اسپانسر دولتی پولدار داریم. هم پول دارند و هم به محلی که بتواند پول تأمین کند وصل هستند. چرا نظام آن‌ها را مجبور نمی‌کند که در سریال‌های دفاع مقدسی یا حتی فیلم‌های سینمایی دفاع مقدسی سرمایه‌گذاری کنند. چرا آن‌ها هم سراغ برنامه‌هایی مثل «نود»، مسابقات و برنامه کودک و نوجوان می‌روند؟ سیاستگذاری فرهنگی درستی در این بین صورت نگرفته است. اگر این اتفاق به درستی رخ داده بود، الان تلویزیون در عرصه اقتصادی مستقل بود و برای اسپانسرهایی که خواهان دیده شدن در تلویزیون هستند جایگاه درستی تعیین می‌کرد.
*روزنامه جوان
ارسال نظر