به گزارش سینماپرس، حاشیه‌هایی که برخی برنامه‌های زنده گفت‌وگومحور اخیراً به آن دچار شده‌اند باعث شد بار دیگر سراغ یکی از پیشکسوتان عرصه اجرای تلویزیونی برویم و نظر وی را درباره اقتضائات و الزامات اجرای خوب در تلویزیون جویا شویم. در این باره پای صحبت محمدرحمان نظام‌اسلامی نشستیم.

در سال‌های اخیر اخلاق و معلومات مجریان بسیار ضعیف شده و ازطرفی برخی از اجراها و رفتار مجریان مردم‌پسند نیست. به نظر شما دلیل این حواشی چیست؟
حس و حال شخصی یک مجری باید همچون حس و حال سربازی باشد که مسئولیت مهم سربازی را بر عهده دارد. این مسئولیت مهم سربازی می‌تواند انواع و اقسام مختلفی را شامل شود. استفاده از واژه سربازی این مفهوم را می‌رساند که سرباز باید با تمام وجود در خدمت حوزه خدمتی‌اش باشد. در راستای اهداف حوزه خدمتی‌اش تلاش کرده و گام بردارد. سرباز به گونه‌ای عمل نمی‌کند که برای یگان محل خدمتی‌اش ضرری حاصل شود، حتی با رفتارش نام محل خدمت خودش را سربلند می‌کند. من معتقد هستم وقتی عنوان مجری به کسی اطلاق می‌شود، تمام تلاشش باید بالا بردن هویت، بالا بردن آبرو و بالا بردن جایگاه رسانه‌ای باشد که در آن خدمت می‌کند. به عبارت دیگر وقتی عنوان مجری به کسی اطلاق می‌شود مسئولیت او در جامعه دوچندان می‌گردد. این حوزه رفتار، کلام، مردمداری، پوشش و همه این موارد را شامل می‌شود. مجری باید به نوعی رفتار کند که زیبنده آن رسانه و آن واحدی باشد که مشغول فعالیت است. اگر این اعتقاد قلبی را در لحظه لحظه‌ها و در همه شئون زندگی خودش لحاظ کند، قاعدتاً در مسیری گام برنخواهد داشت که حاشیه‌هایی را برای خودش به وجود بیاورد.

به نظر شما چه شاخصه‌هایی می‌توانیم برای یک مجری خوب قائل باشیم.
مردمداری، چون مردم زیستن، چون مردم سخن گفتن و، چون مردم در جامعه راه بردن باید از شاخصه‌های یک مجری مردمی باشد. از قدیم‌الایام گفته‌اند که حرف دل و رفتار فرد یکی است، یعنی مجری در مقابل دوربین نباید طوری رفتار کند که در پشت دوربین یک چرخش ۱۸۰ درجه‌ای را از ایشان شاهد باشیم. این‌ها از ویژگی‌هایی است که یک مجری باید از آن بهره‌مند باشد. به عبارتی دیگر یک مجری، مجری شایسته‌ای در جامعه خواهد بود که وقتی از استودیو به خیابان آمد نیازی نباشد عینک دودی به چشم بزند.

چه الزامات و اقتضائاتی را برای اجرای خوب قائل هستید؟
برای یک اجرای خوب طبیعتاً مطالعه و آشنایی با شغلی که در آن وارد شده است، حرف اول را می‌زند. چه زمان تدریس و چه در حوزه کاری همیشه بر این باور بودم و به این نکته توجه داشتم که یک مجری خوب پارتی‌بردار نیست. یک مجری خوب نیازی به سفارش ندارد. یک مجری خوب نیازی به لابی‌های متعدد ندارد، بلکه توان و اندوخته‌های فکری ذهنی و عملی‌اش می‌تواند به کمکش بیاید و او را ماندگار کند.

اینکه افرادی به عنوان مجری بدون هیچ تست و امتحانی وارد صدا و سیما شوند صحت دارد؟ آیا سیما معیار مشخصی برای انتخاب مجری ندارد.
به این شکل نمی‌دانم. اینکه بدون هیچ گونه امتحان اولیه وارد شوند نه اینطور نیست. حوزه مجریان دارای مدیریت مشخص است. آزمون‌ها یی را برای آن‌ها هم در دانشکده صدا و سیما و هم در بخش مدیریتی که مسئول سرپرستی امور مجریان در رسانه ملی است در نظر می‌گیرند. شاید نکته‌ای که در ذهن شما وجود دارد، به معنای زود در مقابل دوربین قرار گرفتن باشد! گسترش شبکه‌های مختلف، تنوع طلبی برای مخاطب و ارائه برنامه‌های متفاوت، گاهی دوستان را بر آن می‌دارد تا از عزیزانی استفاده کنند که تا به حال سابقه اجرا نداشته‌اند. این اقدام برای ایجاد تنوع و ایجاد نوآوری در عمل کار مثبتی به نظر می‌رسد، اما اگر با اطمینان در این مسیر نوآوری و تنوع‌طلبی گام برندارند، قطعاً می‌تواند باعث زحمت شود. من برای مدت ۱۰ سال مدیریت گزارشگران و خبرنگاران رادیو ایران را برعهده داشته‌ام. ما وقتی می‌خواستیم مسئولیت گزارشگری را بر عهده کسی قرار دهیم، شاید قریب دو سال تمام کارآموزی عملی می‌کرد. کارآموزی عملی به این معنا که دو سال تمام فضا را باید درک و لمس می‌کرد. در کنار پیشکسوتان که سابقه بسیار ارزشمندی در حوزه خبرنگاری و گزارشگری داشتند. آن فرد باید در کنار آن‌ها به محل مصاحبه می‌رفت و فضا را از نزدیک می‌دید، چگونگی ورود به مصاحبه را غیر از مطالب تئوری که یاد گرفته بود، باید به شکل عملی تجربه می‌کرد.

همانطور که گفتم این عرصه و این فعالیت با توانمندی‌های شخصی، به آگاهی‌های شخصی ارتباط نزدیکی دارد. اگر کسی بدون مطالعه لازم مقابل دوربین قرار بگیرد، یعنی در مقابل میلیون‌ها چشمی که او را به نظاره نشسته‌اند، مورد قضاوت قرار خواهد گرفت. اینجاست که خدایی ناکرده نتیجه مطلوب را برای او به دنبال نخواهد داشت.

احساس من این است دوستان عزیز و ارجمندی که در این عرصه وارد می‌شوند حتی اگر پذیرفته شدند، هیچ عجله‌ای برای رفتن پشت میکروفن نداشته باشند. آموخته‌ها و مطالعات خود را دوچندان کنند تا جایی که اگر از آن‌ها خواسته شد نیم ساعت فی‌البداهه برنامه را به صورت زنده پر کنند این قدرت را داشته باشند و بتوانند به شایستگی و بدون اینکه هیچ تپقی بزنند، برنامه مورد نظر را با سرفصل‌های شایسته به سرمنزل مقصود برسانند. این عرصه نه لابی می‌طلبد و نه سفارش بلکه خودت هستی که می‌توانی اندوخته‌های خود را ارائه بدهی تا به یک نقطه مطلوب برسی. در حقیقت علت ماندگاری بعضی دوستان که سال‌ها در این عرصه فعالیت می‌نمایند، داشتن همین نکات مثبتی است که عرض کردم. از طرفی بوده‌اند کسانی که بدون اینکه خودشان بخواهند بعد از مدت بسیار کوتاهی به دست خودشان و ناآگاهی‌ای که داشته‌اند فید و از گردونه خارج شده‌اند. سیاست‌ها مشخص است. همانطور که گفتم امور مجریان و سرپرستی این حوزه بر عهده یکی از چهره‌های شاخص و کسانی است که در عرصه دانشگاه تلاش کرده و یکی از اساتید شایسته دانشگاه هستند و در حوزه مدیریت رسانه ملی هم فعالیت کرده‌اند، اما شاید در کنار این موارد لازم باشد، باز هم شاهد برگزاری کلاس‌های شایسته برای تمامی دوستان باشیم که آگاهی‌ها و اطلاعات‌شان را دوچندان کرده و واژگان‌شان را وسیع‌تر نماید.

قواعدی که یک مجری باید به آن پایبند باشد در تلویزیون ما رعایت می‌شود؟
بخش اعظم آن قواعد و اصول رعایت می‌شود. شاید در مواردی هم نه ولی به لحاظ نظارتی که درحوزه‌های مختلف صورت می‌گیرد این امر هم در حال انجام است.

شاهد حضور تعدادی از بازیگرها در عرصه اجرا هستیم. چقدر موافق این رویکرد هستید؟
در بعضی موارد موفق بوده و شاید در برخی موارد موفق نبوده است. از موارد موفق آن می‌توانم به برنامه «کودک شو» اشاره کنم که اجرای مناسبی را شاهد هستیم. در مواردی هم مشاهده می‌شود که اجراها آنطور که باید و شاید در شأن آن بازیگر که در قامت مجری وارد برنامه شده، نیست.

*روزنامه جوان