محمد هادی اینانلو متولد سال ۱۳۶۸ است و در دانشگاه تربیت مدرس مهندسی صنایع خوانده، از سال ۹۲ به کار ساخت مستند ورود کرده و تا به حال چهار مستند او از صدا و سیما پخش شده است. مستند «جوجه‌های انگلیسی» از این مستندساز اخیراً در نهمین جشنواره فیلم عمار بابت پژوهش قوی و بررسی یک موضوع استراتژیک دیپلم افتخار دریافت کرد. 

مشروح گفت‌وگو با داوود محمد هادی اینانلو را در ادامه می‌خوانید:

جوجه‌های انگلیسی جزو آثاری بود که در این دوره از جشنواره عمار مورد توجه قرار گرفت. چرا این اسم را برای مستند انتخاب کردید؟
بین انواع مختلف پروتئین که در ایران مصرف می‌شود گوشت مرغ بخش عمده‌ای را به خود اختصاص می‌دهد. به لحاظ استراتژیک گوشت مرغ برای مردم ما خیلی ارزشمند است و اگر مرغ را حذف کنید مردم ما با بحران تأمین پروتئین مواجه می‌شوند. ما برای تهیه گوشت مرغ به دو چیز احتیاج داریم؛ یکی جوجه به اصطلاح یک روزه و یکی هم نهاده‌های دامی است. ما آمدیم روی موضوع همین جوجه‌ها کار کردیم که چندمیلیون تن مرغی که در کشور تولید می‌کنیم چقدرش ایرانی است و در داخل تأمین می‌شود. موضوعی که وجود دارد این است که الحمدلله این مرغ‌ها دارند در داخل تأمین می‌شوند ولی این جوجه‌های یک روزه در فرایند تولیدشان نیاز دارند که از خارج از کشور یک نوع جوجه یک روزه که به اصطلاح به آن می‌گویند جوجه اجداد را وارد کنیم که بیشترین میزان واردات ما در این رابطه از کشور انگلستان است.

علت انتخاب این سوژه چه بود؟
ما در حال ساخت یک مجموعه مستند در مورد امنیت غذایی بودیم. غربی‌ها پروژه نفت در برابر غذا در عراق را تجربه کرده‌اند. در نوار غزه و در یمن با محدود کردن راه‌های رسیدن غذا به مردم سعی می‌کنند سلطه خودشان را اعمال کنند. بحث غذا با امنیت گره خورده و موضوعی استراتژیک محسوب می‌شود. حالا ما کشوری هستیم که در چرخه تولید غذا تقریباً حلقه آخر را داریم، مثلاً گوشت مرغ را خودمان تولید می‌کنیم، اما در حلقه‌های بعدی زنجیره تولید یکسری وابستگی‌هایی داریم که آن‌ها هر زمان بخواهند می‌توانند این زنجیره را قطع کنند و مشکلاتی برای ما پیش بیاورند. در تحقیقات به این موضوع رسیدیم که جوجه‌های انگلیسی می‌آید در چرخه تولید گوشت مرغ که یکی از بااهمیت‌ترین محصولات پروتئینی است.

البته مسئله اقتصاد مقاومتی هم در این وادی محل تأمل است.
بله دقیقاً.

از پژوهش تا تولید چقدر طول کشید؟
تقریباً یک سال طول کشید از زمانی که پژوهش را آغاز کردیم تا زمانی که مستند روی آنتن آمد.
 

در مسیر ساخت مستند چه مشکلات و سختی‌هایی را متحمل شدید؟
خود ما مشکلات و سختی نداشتیم، اما مشکلات و سختی‌هایی را که در میان تولیدکننده‌ها می‌دیدیم برای ما بیش از هر چیزی آزاردهنده بود. جوجه اجداد تحت عنوان «جوجه آرین» داخل کشور تولید می‌شود، اما سهم آن از بازار یک درصد است. به خاطر عدم توجهی که می‌شود یا در بحث تخم ماهی که با مستند سوغات فرانسه به آن پرداختیم تولیدکننده‌هایی هستند که تخم ماهی با کیفیت تولید می‌کنند، اما توجهی به این‌ها نمی‌شود و واردات بی‌رویه و بدون ضابطه وجود دارد. محصولاتی که مشکلات مختلف دارند وارد می‌شود و هیچ توجهی به این نمی‌شود که تولیدکننده داخلی لطمه می‌بیند.
 

کمی برایمان درباره سبک کار و ویژگی مستند توضیح دهید.
خوشبختانه دوستانی که لوح تقدیر را دادند خودشان گفتند بر اساس پژوهش کاملی که انجام گرفته و سوژه استراتژیکی که انتخاب شده بود، واجد ارزش است. همیشه تلاش خود من این بود که موضع و حرف مستند کاملاً علمی باشد؛ یک موضع بکر و علمی که مردم به گوششان هم نرسیده است. وقتی از مردم در خیابان‌ها در مورد «جوجه اجداد» می‌پرسیدیم آن را نمی‌شناختند. محصولات تراریخته یا تخم ماهی هم از کشور فرانسه می‌آید، از مردم که می‌پرسید نمی‌دانند. این‌ها موضوعات علمی جذابی هستند.
 

در مستند دقیقاً چه اطلاعاتی به مخاطب می‌دهید؟
یک نوعی از جوجه اجداد ایرانی به نام جوجه آرین داریم. حدود سال ۱۳۸۴ بیش از ۹۰ درصد بازار دست نژاد آرین بوده، اما متأسفانه به دلیل اینکه بخش دولتی آنطور که باید روی نگهداری و توسعه این محصول هزینه نکرده و توجه نداشته و متأسفانه واردکننده‌ها که از بخش‌های دولتی و نیمه دولتی بودند و دنبال این بودند که از این راه درآمد کسب کنند و واردات انجام بدهند، این نژاد ایرانی را طی یک پروسه چندساله به حاشیه برده‌اند. نژاد ایرانی نسبت به نژاد خارجی برتری‌هایی دارد.

متأسفانه بخش نیمه‌دولتی به ماهی و مرغ اکتفا نکرده و تمام زنجیره تولید پروتئین را می‌رود که دست واردکننده بدهد و آمده زنجیره تولید داخلی را قطع کرده است. از آنجا که همیشه کار واردات در هر بخشی سودآورتر تلقی می‌شود و سود شخصی و منفعت‌طلبی فردی افراد در نبود نظارت دستگاه‌های دولتی و قضایی غلبه می‌کند، منافع ملی صدمه جدی می‌بیند. این روالی است که کاملاً تدریجی انجام می‌شود، البته ممکن است دست‌های پنهانی هم وجود داشته باشد که به طور سازمان یافته تری به خشک کردن تولید ملی و اشتغال داخلی ورود پیدا کنند که این به هوشمندی دستگاه‌های اطلاعاتی ما بازمی‌گردد. برای جایگزین‌کردن محصول خارجی به جای محصول داخلی روی شتر، بز و احشام دیگر هم کار می‌کنند و دارند واردات نژادهای خارجی را توسعه می‌دهند. این هم امنیت غذایی را تهدید می‌کند و هم اشتغال و تولید ملی را. این نژادها یک جور نژاد مهاجم هستند که نژاد داخل را از بین می‌برند و آن عملکرد بهره‌وری که ما انتظار داریم به آن برسیم را مختل می‌کند و چیزی که اتفاق می‌افتد این است که ذخایر ژنتیکی و بومی خودمان از بین می‌رود و در آینده نزدیک دچار مشکل خواهیم شد.
 

در این مستند مسئله جنگ اقتصادی هم مطرح است.
بله، در جنگ ما هم حمله داریم و هم دفاع. آن زمانی که بخواهید دفاع کنید باید پشتوانه قوی و سنگر قوی داشته باشید. در بحث امنیت غذایی الان ایران در حالت تدافعی قرار دارد و امنیت غذایی ما را نشانه گرفته‌اند. متأسفانه دولت این موضوع را زیاد جدی نمی‌گیرد.

دشمن درباره این مسئله نگاه راهبردی و طولانی‌مدت دارد، اما مسئولان ما بعضی وقت‌ها فقط نوک دماغشان را می‌بینند. در این میان متأسفانه یکسری نهادها و بنیادها هم که در کنار دولت به واردکننده تبدیل شده‌اند و، چون هدف آن‌ها صرفا رسیدن به تراز مالی است و به این فکر نمی‌کنند که این مثبت شدن تراز مالی چه عواقبی می‌تواند برای امنیت غذایی کشور داشته باشد. ما این مستند را ساختیم که توجه جدی‌تری به امنیت غذایی کشور شود.