به گزارش سینماپرس، استان مازندران به دلیل شرایط آب و هوایی یکی از پرتراکم‌ترین مناطق جمعیتی کشور است. جمعیت این استان بیش از سه میلیون نفر است و در مواقع تعطیلات عمومی با توجه به حجم گردشگران زیادی که سالانه از این استان بازدید می‌کنند، این جمعیت به بیش از ۱۰ میلیون نفر می‌رسد.

بر طبق آخرین سرشماری‌ها نزدیک به یک چهارم مردم استان به طور کامل در مناطق کوهستانی زندگی می‌کنند. این مناطق به دلیل دوری از دریا و افزایش تدریجی ارتفاع در اراضی جلگه‌ای، تغییرات آب و هوایی خاصی نسبت به مناطق کناره دریا دارد. به طوری که در ارتفاعات هزار و هشتصد تا سه هزار متری، آب و هوای معتدل کوهستانی با زمستان‌های سرد و یخ بندان طولانی و تابستان‌های کوتاه و معتدل وجود دارد. در ارتفاعات بالای سه هزار متر که دمای هوا به شدت پایین می‌آید، نیز زمستان‌ها بسیار سرد همراه با یخ بندان طولانی و تابستان‌ها کوتاه و خشک است. در این نواحی هوا غالباً برفی است و در ارتفاعات مهم چون تخت سلیمان و دماوند یخچال‌های کوهستانی و طبیعی ایجاد شده است. بنابراین روزهای سرد و برفی سال در این مناطق زیادتر از دیگر مناطق استان است. به عبارتی از ماه دوم پاییز در ارتفاعات استان بارش برف آغاز شده و تا نیمه‌های فروردین معمولاً بارش برف را داریم.

به دلیل دسترسی سخت و وجود راه‌های کوهستانی طولانی و صعب العبور که قطعاً با اتومبیل‌های تولید داخل به راحتی نمی‌توان از آن‌ها گذشت، بسیاری از روستاهای این استان از برخی امکانات محرومند. به عنوان مثال هنوز هم بسیاری از این روستاها «برق» ندارند که از جمله آن‌ها می‌توان به «کهنه ده» از توابع بخش کجورِ شهرستان نوشهر اشاره کرد. بالطبع زمانی که برق در این مناطق وجود ندارد نباید انتظار برخی امکانات جانبی دیگر را داشت. به عنوان مثال در مناطق کوهستانی مازندران حتی یک سالن سینما هم وجود ندارد.

همچنین با وجودیکه استان مازندران از سابقه تاریخی مناسبی در زمینه انتشار مطبوعات برخوردار است (تاریخ انتشار نخستین نشریه محلی در این استان سال ۱۲۹۰ است) و اکنون نیز بیش از ۲۰ نشریه استانی مشغول به فعالیت هستند، اما در اکثر مواقع سال مناطق کوهستانی این استان از روزنامه بی‌بهره هستند و به دلیل شرایط سخت دسترسی و وجود راه‌های کوهستانی حادثه خیز در فصول پاییز و زمستان تقریباً هیچ روزنامه‌ای به مناطق کوهستانی نمی‌رسد. این استان چه در مناطق شهری و جلگه‌ای و چه در مناطق کوهستانی از نظر داشتن کتابخانه‌های عمومی نیز وضعیت مناسبی ندارد. اکثر روستاهای مناق کوهستانی تقریباً از داشتن کتابخانه محرومند و صرفاً در مواقعی از سال (قطعاً تابستان‌ها و مواقعی که راه‌های کوهستانی خطرناک نباشند) کتابخانه‌های سیار کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان اندکی از خوراک فرهنگی کودکان و نوجوانان را تأمین می‌کنند. وضعیت این استان از نظر داشتن اینترنت پرسرعت نیز چندان تعریفی ندارد. در مرکز استان یعنی شهر ساری و شهرهای بزرگ و پرجمعیتی چون قائمشهر، بابل، آمل، نوشهر، چالوس و… سرعت پایین اینترنت صدای شهروندان را درآورده است.

مناطق کوهستانی همچنین از نعمت داشتن رسانه تلویزیون نیز تقریباً بی‌بهره هستند. با تمام این اوصاف اما رادیو در همه این مناطق کارآیی دارد. اکنون همه گوشی‌های موبایل، از پیشرفته‌ترین آن‌ها (گوشی‌های به اصطلاح هوشمند) تا ساده‌ترین‌شان مجهز به رادیو هستند و دیگر نیازی نیست که حتماً یک دستگاه رادیو داشت.

بنابراین رادیو می‌تواند در مناطق کوهستانی این استان خلأ نبود رسانه‌های دیگر را پر کند و بالطبع ابزار مهمی برای فرهنگسازی است. می‌توان با برنامه‌های مناسب که خوراک همه گروه‌های سنی را تأمین کند، در راستای فرهنگسازی مناسب گام برداشت. آن طور که از مشاهدات میدانی خود به نتیجه رسیده‌ایم، بیشتر اهالی ساکن در مناطق کوهستانی از رسانه رادیو استفاده می‌کنند و ساعات بسیاری از شبانه روز را به بهره بردن از رادیو اختصاص می‌دهند، که البته طبیعی است، چرا که رسانه دیگری در اختیار آنان نیست. البته اکنون رادیوی مازندران که از ساری پخش می‌شود، فعالیت‌های خوبی دارد، اما برنامه‌هایش مناسب برای تمام گروه‌های سنی نیست، (به عنوان مثال برنامه‌های مربوط به کتاب در رادیو ساری بسیار کم است و صرفاً خلاصه می‌شود در معرفی برخی منابع تاریخی در لابه‌لای برنامه‌های دیگر) ضمن اینکه در تمام ساعات شبانه‌روز برنامه ندارد. با تمام این اوصاف امروزه باید به علاقه مازندرانی‌ها به رادیو توجه بیش از پیش شود. این رسانه می‌تواند ابزار بسیار مهمی در راستای فرهنگسازی باشد، چیزی که اکنون مورد غفلت مسئولان و برنامه‌سازان قرار گرفته است.

پیشینه رادیو در مازندران

علاقه مازندرانی‌ها به رادیو به چند دهه قبل باز می‌گردد. هنگامی که نخستین رادیو در این استان با عنوان «رادیو ساری» درست ۳۲ سال پس از تولد رادیو در ایران یعنی در سال ۱۳۴۹، آغاز به کار کرد با استقبال بسیار مردم روبه‌رو شد. این رادیو با یک فرستنده نه چندان قوی ابتدا صرفاً شهر ساری و حومه را پوشش می‌داد و اهم برنامه‌های آن پخش اخبار بود. این رادیو از سال ۱۳۵۴ با نصب فرستنده پرقدرت ۱۰ کیلو واتی در خزر آباد ۸۵ درصد از شهرهای استان زیر پوشش برنامه‌های صدا قرار گرفت. در مردادماه سال ۱۳۷۵ شبکه پیام و در تیر ماه سال ۱۳۷۶ شبکه استانی صدای مرکز آغاز به کار کرد که به طور میانگین با ۱۴ ساعت تولید و پخش برنامه در روز با پوشش ۹۹ درصد در استان به فعالیت و امر برنامه سازی مشغول هستند.

اما یکی از مهم‌ترین و در عین حال ماندگارترین رادیوهای استانی در مازندران «رادیو دریا» ی شهر چالوس بود. رادیو دریا در ۲۵ خرداد سال ۱۳۵۱ راه اندازی شد. هدف از راه اندازی این رادیو راهنمایی مسافران تابستانی شمال ایران و ارائه اطلاعات آب و هوایی، وضعیت جاده، نشانی مراکز اقامتی، تفریحی و درمانی برای ایشان و همچنین پخش موسیقی و برنامه‌های تفریحی برای آنها بود. این رادیو به تقلید از رادیو ساحل در پراگ پایتخت چکسلواکی تأسیس شده بود. رادیو ساحل به کشتی‌های عبوری آمار توفان و وضعیت آب و هوا و خط سیر کشتی‌های عبوری را اطلاع رسانی می‌کرد تا دچار حادثه نشوند.

رادیو دریا در هر سال فقط به مدت سه ماه یعنی از ۱۵ خرداد تا ۱۵ شهریور برنامه داشت. این رادیو هر روز ۱۸ ساعت برنامه از ساعت ۷:۳۰ دقیقه صبح تا ۱:۳۰ دقیقه نیمه شب، پخش می‌کرد که شامل دو برنامه ترکیبی صبحگاهی و عصرگاهی به نام دریا بود. برنامه صبحگاهی از ساعت ۹:۳۰ صبح تا ۱۲:۳۰ و برنامه عصرگاهی از ۱۵:۳۰ تا ۱۹:۳۰ پخش می‌شد. در سایر ساعات نیز برنامه‌های این رادیو را پخش موسیقی‌های ملایم، غربی، سنتی و شاد تشکیل می‌داد. در هر سی دقیقه نیز یک بخش خبری کوتاه مشابه رادیو پیام فعلی از این رادیو پخش می‌شد.

این رادیو تا سال ۵۷ ادامه داشت. پس از پیروزی انقلاب نیز این رادیو با مدیریت حسن یوسفی نماینده شهرستان تنکابن در مجلس شورای اسلامی برنامه‌های خود را ادامه داد و فرستنده آن نیز تا چند سال فعال بود. پس از تعطیلی رادیو دریا در خواست‌های متعددی از سوی مردم و مسئولان شهرهای غرب استان مازندران، برای راه اندازی مجدد آن ارائه شده بود. مدتی هم برنامه‌های گلبانگ ساحل رادیو مازندران (صدای تبرستان) در روزهای پنج شنبه و جمعه به مدت ۳ ساعت عصرها پخش می‌شد. ولی مردم درخواست راه اندازی مجدد رادیو دریای چالوس به صورت مستقل بودند. اکنون رادیو دریا به صورت رله برنامه‌های رادیو ایران و رادیو ساری برای ساکنان غرب استان فعالیت دارد و برنامه خاص مستقل در تابستان‌ها ندارد. همچنین محله رادیو دریا در چالوس و ویلاهایش از خود این رادیو مشهورتر است.

از عوامل اصلی رادیو دریا در قبل از انقلاب می‌توان به جمشید عدیلی و همسرش مولود کنعانی، منوچهر نوذری، ژاله علو، زینت مؤدب، مولود ذهتاب، فریدون توفیقی، ایرج فهیمی، محمود امینی و محمود معلمیان به عنوان گوینده و شاهرخ نادری به عنوان تهیه کننده و بنیانگذار این رادیو اشاره کرد. حیدر صارمی، هرمز شجاعی مهر (مجری فعلی سیما) و چند گوینده دیگر نیز پس از انقلاب با رادیو دریا قبل از تعطیل شدن همکاری داشتند. منوچهر نوذری، جمشید عدیلی و مولود کنعانی گویندگان دائمی رادیو دریا از سال ۱۳۵۱ تا ۱۳۵۷ بودند.

اما چرا این رادیو به شدت موفق بود؟ رادیو دریا، برنامه‌هایی صمیمی، مردمی و متنوع داشت و ساعات فراغت ساکنان غرب استان مازندران را به خوبی پر می‌کرد. ضمن اینکه تنی چند از مطرح‌ترین و ماندگارترین گویندگان رادیو از جمله ژاله علو و زنده‌یاد منوچهر نوذری نیز در آن به گویندگی مشغول بودند. از تجربه‌های این رادیو بعدها برنامه‌سازان در سطح ملی استفاده بردند و اکنون رادیو جوان را می‌توان دنباله‌روی مشهور رادیو دریا دانست.