به گزارش سینماپرس، در روزهای اخیر و پس از مصاحبه برخی سینماگران، بازهم بحث قدیمی دستمزد نجومی تعدادی از بازیگران داغ شده است. در سه، چهار سال اخیر و پس از رونق نسبی سینمای ایران در گیشه و قدرتمند شدن چرخه اقتصادی سینما، تعدادی از ستاره‌های سینما به‌طور قابل توجهی رقم دستمزدشان را بالا بردند. کار به جایی رسید که برخی از این سلبریتی‌ها برای بازی در یک فیلم تا یک میلیارد تومان دستمزد طلب می‌کردند. این رویه باعث ایجاد یک رقابت پنهان بین ستاره‌های سینما در هنگام عقد قرارداد در پروژه‌های مختلف شد. البته از نقش تعدادی از تهیه‌کنندگان در بالا رفتن بی‌رویه دستمزد بازیگران نمی‌توان گذشت. این رقابت در بالا رفتن دستمزد با داغ شدن کاسبی شبکه نمایش خانگی بیش از پیش رونق پیدا کرد به‌طوری‌که شنیده بودیم چند ستاره برای بازی در یک سریال شبکه نمایش خانگی ماهانه چند صدمیلیون تومان دریافت کرده‌اند.

یادمان نرود قانون ناقص و قابل انتقاد معافیت فعالیت‌های فرهنگی از مالیات نیز نقشی اساسی در این پدیده دارد. قانون‌گذار فراموش کرده در بین فعالان فرهنگی هستند کسانی که در طول سال چند میلیارد تومان درآمد مستقیم و غیرمستقیم دارند. چرا باید یک بازیگر با درآمد چند میلیاردی که همیشه از شرایط اقتصادی کشور ناله می‌کند معاف از مالیات باشد و یک کارمند ساده دولت قبل از واریز حقوق خود، مالیاتش به‌طور سیستماتیک کسر شده باشد؟ این سوژه مهم قبلاً توسط «صبح‌نو» از نمایندگان مجلس شورای اسلامی پیگیری شده بود که البته متاسفانه تا به امروز به نتیجه عملی نرسیده است. این قانون ناقص شاید روی کاغذ رقم زیادی را به درآمدهای مالیاتی کشور اضافه نکند اما قطعاً تبعات روانی زیادی را برای جامعه خواهد داشت. حالا در روزهای گذشته دو مصاحبه از اهالی سینما باعث شد تا بحث این دستمزدهای نجومی خبرساز شود. چرایی بالارفتن بی‌ضابطه دستمزدها، عدم عدالت بین بازیگران مختلف، منطقی نبودن دستمزد برخی بازیگران با توجه به فروش فیلم‌های آن‌ها و چرایی معافیت مالیاتی بازیگران پردرآمد، مواردی است که در ادامه این گزارش به آن‌ها اشاره خواهد شد.

بی‌عدالتی‌دردستمزد

چند روز پیش آقای بهزاد فراهانی که در سریال رمضانی «دل‌دار» نقش‌آفرینی کرده بود، به موضوع دستمزد بالای بازیگران ورود کرد. بهزاد فراهانی در نشست خبری سریال «دل‌دار» از دستمزد بالای برخی بازیگران انتقاد کرد. او همچنین از رویه‌ای که تلویزیون این روزها پیش گرفته است، گلایه کرد. فراهانی گفت: «حد فاصل «هزار دستان» علی حاتمی تا سریال‌های حال حاضر تلویزیون بسیار زیاد است و اگر درام نویسی به مشکل خورده، مقصر تلویزیون است. دستمزدها چقدر بالا رفته که نوید محمدزاده باید یک میلیارد تومان بگیرد و دستمزد من با این سابقه کار ماهی ۲۰ میلیون است؟ این موضوع به‌دلیل ندانم‌کاری جامعه و مسوولان است و به همین دلیل است که نمی‌توان خروجی خوبی داشت و این مدیران رسانه ملی هستند که آن‌طور که باید برای تلویزیون هزینه نمی‌کنند.» این حرف‌های صریح فراهانی و اشاره‌اش به نویدمحمدزاده نکات جالبی را دربر داشت. نکته مهم صحبت‌های بهزاد فراهانی به جز اشاره به دستمزد بالای برخی بازیگران، نشان‌دهنده اختلاف عجیب و غریب دستمزد بازیگران بایکدیگر بود. اگر این موضوع به همین صحبت‌ها و درد ودل‌های بهزاد فراهانی محدود می‌شد، احتمالاً حاشیه زیادی در رسانه‌ها ایجاد نمی‌شد. اما بلافاصله یک گفت‌وگوی دیگر این حاشیه را داغ‌تر کرد.

یک‌میلیاردبرای‌هیچ!

میزگردی با حضور حامد عنقا تهیه‌کننده سریال «قلب یخی»، نادر معماری از مدیران موسسه دنیای تصویر هنر و سعید رجبی فروتن از بنیانگذاران شبکه نمایش خانگی در سازمان سینمایی، در کافه خبر برگزار شد. حامد عنقا درواکنش به خبر دستمزد ۴۰۰ میلیونی یک بازیگر برای یک ماه بازی در سریال شبکه نمایش خانگی، خیلی صریح تاکید کرد: «۴۰۰ میلیون؟ این بزرگوار برای یک سریال شبکه نمایش خانگی یک‌میلیارد تومان گرفته است به طور ماهانه.» جالب اینکه دو مهمان دیگر هم این رقم را تائید کردند. به گزارش خبرآنلاین، البته رجبی فروتن تاکید داشت که با نظام دستوری نمی‌توان جلوی پرداخت‌های این‌چنینی را گرفت و تنها باید اتحادیه‌های صنفی و خود تهیه‌کنندگان جلوی این نظام پرداخت را بگیرند تا این پرداخت‌ها با بخشنامه‌ها زیر میزی نشوند. جالب‌تر اینکه این دریافت‌ها بر خلاف دستمزد کارکنان دولت معاف از مالیات هم هستند و بازیگری این رقم را می‌گیرد که به گفته پخش‌کنندگان، سلبریتی بفروش هم نیست و البته او تنها یکی از گران‌های سینمای ایران است.

زخم‌برپیکره‌سینما

پس از سر و صدای این مصاحبه‌ها برای پیگیری دوباره دلیل معافیت مالیاتی بازیگران، با یکی، دو نفر از نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی تماس گرفتیم؛ اما متاسفانه این نمایندگان که ظاهراً اهمیت زیادی برای این معضل قائل نبودند از مطرح نشدن این مساله در کمیسیون‌های تخصصی مجلس خبر دادند. ظاهراً موج رسانه‌ای اهمیت این قانون ناقص به قدری نبوده که نمایندگان به اهمیتش پی‌ببرند. ولی مورد بعدی دلیل بالارفتن بی‌رویه دستمزد برخی بازیگران است. آیا این افزایش دستمزد سیری منطقی دارد؟ آیا خروجی این بازیگران برای پروژه‌ها به اندازه دستمزدشان است؟ آیا باید این حقیقت عجیب را که یک بازیگر نفروش ماهی یک میلیارد دستمزد دریافت کرده را باور کنیم؟ نقش سازمان سینمایی در این بین چیست؟ آیا وقت آن نرسیده که متولی سینمای ایران، با یک کار پژوهشی و کارشناسی دقیق فکری به حال بازار شلخته مذکور کند؟ به این موضوع اشاره کردیم که در این سال‌ها رقابت چشم بسته تهیه‌کننده‌ها برای جذب ستاره‌ها در پروژه‌های‌شان یکی از دلایل اصلی بالارفتن دستمزد این بازیگران بوده است. البته قطعاً اگر در یک پروژه، فردی به معنای واقعی کلمه تهیه‌کننده و صاحب اثر باشد بعید است که این بدعت و ریسک را بپذیرد. همه می‌دانیم چند وقتی است که تهیه‌کننده‌ها صرفاً در حد استفاده از کارت تهیه‌کنندگی‌شان در یک پروژه سهم دارند. سرمایه و مالک اصلی پروژه، متعلق به سرمایه‌گذار است. سرمایه‌گذار ثروتمندی که نه منشأ پولش مشخص است و نه ظاهراً اهمیتی به بازگشت سرمایه می‌دهد. دستمزدهای نجومی ستاره‌های سینما در حالی است که بسیاری از پروژه‌ها در گیشه به سود نمی‌رسند. همین نگاه به سینما روزبه‌روز باعث نازل شدن سطح کیفی آثار می‌شود. شبیه به وضعیتی که در حال حاضر رخ داده است. فیلم‌هایی با انواع و اقسام ستاره -البته فقط در اسم- که نه سرگرم می‌کنند و نه جایگاه هنری ارزشمندی دارند. زمان زیادی لازم نیست که سینما متوجه بشود این چرخه معیوب و مریض چه آسیبی به آن وارد خواهد کرد. شاید تنها برنده این چرخه مسموم، تعداد اندکی بازیگر باشند که مشغول پرکردن جیب‌هایشان هستند.

*صبح نو