به گزارش سینماپرس، «مسابقه محله» را حتما یادتان است، مخصوصا بچه‌های دهه ۶۰ و ۷۰، برنامه‌ای که جمعه‌ها منتظر بودیم از شبکه دو پخش شود و سرگرم‌مان کند، یا انتظارمان این بود که این مسابقه به محله‌مان برسد و خودمان هم شرکت کنیم. حالا سال‌ها از آن روزها گذشته و هنوز مسابقه محله بدون هیچ تغییری در حال پخش است. این نکته مورد بدی محاسبه نمی‌شود اما این‌بار می‌خواهیم از شبکه ۲ سیما بگوییم. شبکه‌ای که از ابتدا قرار بود شبکه آموزش و خانواده باشد و فرهنگ‌سازی کند، اما سال‌هاست که در همان برنامه‌های قدیمی مانده و تلاشی برای تغییر برنامه‌ها نداشته است. این اتفاق در حالی افتاده است که این شبکه بیشترین تغییر رویکرد را به نسبت شبکه‌های دیگر داشته ولی در برنامه‌هایش تغییراتی دیده نشده است. در این گزارش به بررسی این شبکه و سریال‌ها و برنامه‌های پرمخاطبش پرداختیم تا بدانیم چرا شبکه ۲ سیما نتوانسته است مثل دیگر شبکه‌های تلویزیونی پیشرفت کند و مخاطبانش را افزایش دهد.
تاریخچه شبکه
پس از تصویب مجلس شورای ملی، نخستین فرستنده تلویزیونی ایران در روز جمعه ۱۱ مهرماه ۱۳۳۷ با نام «تلویزیون ایران» توسط بخش خصوصی راه‌اندازی شد و روزانه از ۶ تا ۱۰ شب اقدام به پخش برنامه می‌کرد. پس از یک سال فعالیت، برنامه‌های روزانه خود را در تهران به پنج ساعت افزایش داد. پس از چندی دولت وقت، تلویزیون ایران را از بخش خصوصی خرید و با پیوستن تلویزیون ایران به «تلویزیون ملی ایران»، پخش دو برنامه تلویزیونی از دو کانال مختلف ادامه یافت. در ادامه، تلویزیون آموزشی به‌عنوان نسخه جدید «تلویزیون ایران» فعالیت خود را از مهر ۱۳۵۵ شروع کرد. البته در ساعاتی از روز از طریق فرستنده این شبکه، تلویزیون بین‌المللی نیز برنامه‌های خود را به زبان انگلیسی و آمریکایی پخش می‌کرد. پس از پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی ایران در فروردین ۱۳۵۸، کمیته‌ای متشکل از پنج نفر کارشناس سازمان، نخستین طرح تشکیلاتی صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران را تهیه کردند. در این طرح «رادیو و تلویزیون ملی» به «صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران» تغییر یافت و پخش شبکه دوم سیما و برنامه‌های بین‌المللی تلویزیون تعطیل شد. در سال ۱۳۶۰ به‌لحاظ تجربه آموزشی، رادیو تلویزیون آموزشی و امکانات و نیروی انسانی متخصصی که در این شبکه حضور داشتند، تلویزیون آموزشی به «شبکه ۲ سیما» به‌عنوان یک شبکه فرهنگی-آموزشی تغییر نام یافت و مقرر شد برای پاسخگویی به نیازهای مخاطبان، دامنه برنامه‌ریزی و فعالیت‌های تولیدی این شبکه گسترش یابد و علاوه‌بر آموزش‌های رسمی در زمینه آموزش‌های عمومی جامعه، برنامه‌های فرهنگی را تهیه و تولید کند. نکته این مساله هم در اینجا بود این برنامه‌ها باید برای اقشار مختلف مردم باشد. بعد از تاسیس شبکه آموزش، شبکه ۲ به‌عنوان شبکه فرهنگی سیمای جمهوری اسلامی با پخش روزانه ۲۰ ساعت و ۳۰ دقیقه برنامه، عهده‌دار اطلاع‌رسانی، ترویج و تعمیق فرهنگ بلند و متعالی ایران اسلامی شد. مخاطبان این شبکه را عموم مردم به‌خصوص علاقه‌مندان و متخصصان حوزه فرهنگ تشکیل می‌دادند. در اواخر دهه ۸۰ (۱۳۸۹) تلاش‌هایی صورت گرفت تا این شبکه به‌عنوان شبکه تخصصی کودک و نوجوان تغییر ماهیت دهد، سپس با تعمیم این نگاه، به شبکه خانواده و کودک، فعالیت‌های خود را پی گرفت و پس از آن مجددا ماموریت یافت تا به‌عنوان شبکه اجتماعی و فرهنگی سیمای جمهوری اسلامی ایران، بیشترین میزان پخش برنامه‌های خود را به موضوعات اجتماعی، فرهنگی و اطلاعات عمومی اختصاص دهد. از مرداد سال ۹۰، پخش روزانه این شبکه به ۲۴ ساعت افزایش یافته است. از زمستان سال ۱۳۹۳ تا بهار ۱۳۹۵ شبکه ۲ به‌عنوان شبکه تخصصی ماموریت جدیدی یافت تا در حوزه مسائل اجتماعی به ایفای نقش بپردازد. هم اینک باعنوان شبکه زندگی با رویکرد فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی مشغول فعالیت است.
مدیران جوان کلید موفقیت؟
۲۵ تیر ۱۳۹۷، مرتضی میرباقری، معاون سیما درباره تغییر مدیران شبکه‌های تلویزیونی و مخصوصا شبکه ۲ سیما گفت: «سیاست ما این است که از این پس مدیرانی که برای شبکه‌ها منصوب می‌شوند زیر ۵۰ سال باشند. به‌طور مثال محمد احسانی که پیش از این منصوب شده است به کار خود ادامه می‌دهد و تغییر نمی‌کند. در شبکه‌های دیگر مثل شبکه ۲، مدیریت محل مذاکره بوده ولی الان کار خودشان را انجام می‌دهند، اما اگر مدیر جوان انقلابی و باانگیزه‌ای که بتواند از پس کار به‌خوبی برآید، پیدا شود ما از مدیران می‌خواهیم که به این موضوع توجه کنند. نکته این است که ما از مدیران شبکه‌ها خواسته بودیم خودشان، کسانی را که فکر می‌کنند شایستگی جانشینی دارند، معرفی کنند که شبکه‌های ۳ و یک این کار را انجام دادند و اگر شبکه ۲ هم چنین کاری انجام دهد ما آن گزینه را مورد بررسی قرار می‌دهیم.» این صحبت‌های میرباقری که تقریبا بیش از یک سال از آن گذشته است، نشان می‌دهد خودشان هم می‌دانند که برخی مدیران‌شان باید تغییر کنند و جایگاه و صندلی خود را به مدیران جوان‌تر دهند. محمدرضا جعفری‌جلوه، مدیر فعلی شبکه ۲ سیما است؛ مدیری ۶۰ ساله که با آمدنش به شبکه ۲ سیما تغییر آنچنانی در برنامه‌های این شبکه داده نشد. او که در سابقه کاری‌اش مدیریت شبکه‌های ۴ و یک را هم دارد در مدت حضورش در این شبکه اتفاق شگفتی را رقم نزده است. او در مصاحبه‌ای که چند ماه پیش برای برنامه‌های جدید این شبکه انجام داد، درباره برنامه‌هایی که قرار است ساخته شود، گفت: «تلاش برای ارتقای کیفیت برنامه‌ها، تنوع بیشتر و جذابیت‌های افزون‌تر به‌طور خاص در این مقطع مد نظر بوده و مجدانه درحال انجام است؛ پس از دوران سختی که برای ساماندهی عرصه فعالیت‌های نمایشی و سریال‌سازی در شبکه ۲ سپری شد به همتی که از نیمه دوم سال گذشته به‌عمل آمد، آثار بسیار خوبی در مرحله تولید و سریال‌های متعدد دیگری در مرحله نگارش و پیش‌تولید قرار دارند.»
او از تغییر رویکرد در این شبکه حرف می‌زند، اما باز هم از تولید برنامه‌های تکراری صحبت می‌کند و می‌گوید: «در راستای سیاست‌های جدید رسانه ملی در حیطه برنامه‌های بزرگ و شاخص در شبکه ۲ همتی به‌عمل آمد و همکاران ما آثار متعددی را ساماندهی کردند. از میان کارهای انجام شده می‌توان به مجموعه جدید «عمو پورنگ» با ساختاری متفاوت اشاره کرد؛ طرحی نو از تیم سازنده پس از تولید و پخش سه فصل از برنامه شاخص «محله گل و بلبل» در قریب به ۲۵۰قسمت. تجربه‌ای جدید و ترکیبی از مسابقه، نمایش و اجرا بر بستر محیط‌زیست و طبیعت با محوریت ویژه «عمو پورنگ» به‌عنوان یک مجری-بازیگر توانا در فضای اجرا و نمایش و ارتباط گسترده با انبوه تماشاگران حاضر اعم از کودکان، نوجوانان و خانواده‌هایشان در فضایی وسیع و بدیع.»
نکته دیگری که در برنامه‌های جدید صداوسیما مهم می‌شود، این است که برنامه‌های پرطرفدار در دیگر شبکه‌ها الگو شده و در شبکه‌های دیگر تکرار می‌شود. جعفری جلوه، یکی از برنامه‌های جدید این شبکه را که قرار است پخش شود، مسابقه‌ای عنوان می‌کند که در آن حکایت‌گری و روایت داستان‌های زندگی مردم با حضور هیات‌داوران و تماشاچیان بسیار برگزار شود یا از مسابقه بزرگ خانواده ایرانی با نام «سایه روشن» نام می‌برد که باز هم با حضور انبوه حضار و داوران در مراحل مختلف رقم خواهد خورد. اگر نگاهی به رویکردهای این شبکه داشته باشیم، متوجه می‌شویم قرار است این شبکه در حوزه‌های فرهنگ، خانواده، اجتماعی و اقتصادی فعالیت کند، طبیعتا باید برنامه‌هایی هم که ساخته می‌شوند در همین حوزه قرار گیرند، مخصوصا رویکرد خانواده که برای این شبکه تعریف شده و قرار است که فرهنگ‌سازی در این زمینه انجام شود پس باید برنامه‌ای هم برای آن داشته باشند، آن‌هم برنامه‌هایی که مخاطب را جذب کند تا پای تلویزیون بنشیند و برنامه را دنبال کند. نکته بعدی سریال‌هایی است که در این شبکه پخش می‌شود، طبیعتا اصلی‌ترین موضوعی که باید محور این سریال‌ها قرار بگیرد، موضوع خانواده و رویکردهای اجتماعی این شبکه است که البته این موضوع فقط در برخی سریال‌های این شبکه لحاظ می‌شود و برای پر کردن آنتن از هر موضوعی برای ساخت سریال استقبال می‌شود. همچنین تجربه‌های شبکه‌های دیگر سیما که مدیران جوان‌تر را برای مدیریت انتخاب کرده‌اند، نشان می‌دهد گام اول تغییر در تلویزیون می‌تواند جوان‌گرایی در صندلی‌های مدیریتی باشد. نکته مهم در این جوان‌گرایی این است که مدیر جوان، خلاق‌تر عمل می‌کند و همین موضوع باعث می‌شود برنامه‌ها جذاب‌تر و به تبع آن مخاطب هم بیشتر شود. برای این گزارش با محمدرضا جعفری جلوه مدیر شبکه دو تماس گرفتیم تا با او در مورد برنامه‌های این شبکه مصاحبه کنیم اما او حاضر به گفت‌وگو نشد.
گروه‌های برنامه‌ساز
این شبکه دارای ۹ گروه برنامه‌ساز است. این گروه‌ها شامل کودک و نوجوان، فیلم و سریال، مستند، تامین برنامه، اجتماعی و اقتصادی، فرهنگ و تاریخ و هنر، پیام‌نما، معارف و سیاسی است. همچنین واحد مرکزی خبر صدا و سیما تعدادی از بخش‌های خبری خود را از شبکه ۲ روی آنتن می‌فرستد. این بخش‌های خبری شامل اخبار ۲۰:۳۰ و اخبار سراسری است که در ساعت ۲۲:۳۰ پخش می‌شود. همچنین در ساعت ۱۵ روزهای جمعه یک بخش خبری ویژه ناشنوایان پخش می‌شود. گفت‌وگوی ویژه خبری از دیگر برنامه‌های واحد مرکزی خبر است که از شبکه ۲ پخش می‌شود. گروه کودک و نوجوان: این گروه بخش عمده‌ای از برنامه‌های شبکه ۲ را تولید می‌کند. قالب برنامه‌های این گروه را جنگ‌های زنده تلویزیونی، مسابقه، انیمیشن و برنامه‌های عروسکی تشکیل می‌دهند. برنامه‌ها و تولیدات این گروه معمولا در ساعات میانی صبح و عصر پخش می‌شوند. گروه فیلم‌های تلویزیونی: با انحلال گروه فیلم و سریال، دو گروه فیلم‌های تلویزیونی و گروه مجموعه‌های تلویزیونی تاسیس شدند و گروه فیلم‌های تلویزیونی به تولید فیلم‌های تلویزیونی با مضمون خانوادگی می‌پردازد؛ گروه مجموعه‌های تلویزیونی: این گروه به تولید مجموعه‌های تلویزیونی با مضمون خانوادگی می‌پردازد. گروه اجتماعی و اقتصادی: عمده تولیدات این گروه را جنگ‌های تلویزیونی تشکیل می‌دهند. این شبکه به تولید برخی برنامه‌های ورزشی نیز می‌پردازد. گروه مستند: این گروه به تهیه فیلم‌های مستند با رویکرد اجتماعی پرداخته و به‌ویژه در مناسبت‌های تاریخ معاصر ایران مانند سالگرد جنگ ایران و عراق، پیروزی انقلاب ایران و... به پخش تصاویر آرشیوی می‌پردازد. گروه معارف: برنامه‌های این گروه بیشتر در زمان اذان ظهر و مغرب به افق تهران پخش می‌شود. تهیه برنامه‌های گفت‌وگو در مناسبت‌های مذهبی شیعیان از دیگر وظایف این گروه است. گروه‌های سیاسی، فرهنگ، تامین برنامه و تاریخ و هنر از دیگر گروه‌های این شبکه تلویزیونی هستند. بودن این همه گروه که قرار است در این شبکه برنامه‌سازی داشته باشند، نشان می‌دهد برنامه‌ریزی‌ها روی کاغذ انجام می‌شود، اما اینکه تولید انجام بگیرد، آن‌هم تولید متفاوت و در داخل چارچوب رویکردها، اتفاق نمی‌افتد.
رویکردها تغییر می‌کند، برنامه‌ها نه!
اول از همه قرار می‌شود که شبکه آموزش باشد و در هر زمینه‌ای آموزش داشته باشد، دوباره تغییر رویکرد می‌دهد و قرار می‌شود، فرهنگ هم به آموزش اضافه شود و در کنار هم برنامه‌هایی با این موضوعات و رویکرد ساخته شود، اما دوباره باید رویکرد این شبکه تغییر کند چون شبکه‌ای به اسم آموزش ساخته شده و حالا دیگر شبکه ۲ نباید رویکرد آموزشی داشته باشد، برای همین دوباره رویکرد شبکه دو به فرهنگی تقلیل پیدا می‌کند و به کارش ادامه می‌دهد. اما اینجا پایان تغییرات نیست، دوباره می‌خواهند این شبکه، شبکه کودک و نوجوان باشد و برنامه‌های کودک از این شبکه پخش شود، اما در کنار آن نام خانواده را هم اضافه کردند تا هم کودک‌ونوجوان و هم خانواده رویکرد این شبکه شوند. شبکه کودک تاسیس شد و دوباره این مسئولیت از دوش شبکه ۲ برداشته شد؛ پس باید دوباره تغییر رویکرد دهد، رویکرد فرهنگی باقی می‌ماند و رویکرهای اجتماعی و اقتصادی هم به آن اضافه می‌شود و باید رویکرد زندگی را هم داشته باشد و به‌عنوان شبکه زندگی، رویکردهای فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی را هم داشته باشد. نکته مهم این است، این همه رویکردها تغییر می‌کنند ولی برنامه‌ها عوض نمی‌شوند، یعنی شما فکر کنید برنامه‌هایی که از این شبکه پخش می‌شوند با این همه تغییر رویکرد، تغییر خاصی ندارند و معمولا برنامه‌ها در رویکردها تعریف نمی‌شوند.
نگاهی به برنامه‌های شاخص شبکه ۲ در دهه‌های گذشته
سریال «در خانه» / ۱۳۶۵
مجموعه‌ای بود که قصه بازی‌ها و شیطنت‌های سه دوست را در طول تعطیلات تابستانی‌شان روایت می‌کرد؛ جواد، محسن و مرتضی که نقش‌هایشان را آرش محمودزاده، بابک بادکوبه و محمد چراغعلی ایفا می‌کردند. شهلا ریاحی، صاحبخانه سختگیر اما مهربان داستان بود و رویا افشار و اسماعیل پوررضا والدین جواد بودند. اکبر عبدی پدر محسن و همسایه همیشه بالای دیواری بود که تکیه‌کلامش «با اجازه صاحبخانه...» در آن سال‌ها ورد زبان مخاطبان شد. بیژن بیرنگ و مرحوم مسعود رسام این سریال را ساختند که تا سال‌ها نیز جزء پربینندگان شبکه ۲ بود.
دیدنی‌ها/ ۱۳۶۲
بعضی برنامه‌ها را با صدا و موسیقی‌اش به یاد می‌آورند؛ دیدنی‌ها این ویژگی را داشت، در سال‌های دهه ۶۰ و ۷۰ با اجرای جلال مقامی، روزهای یکشنبه پخش می‌شد و غلامحسین میرزاده، تهیه‌کننده این برنامه بود و طرح و ایده اصلی این برنامه از سوی وی پیشنهاد شد. پخش این برنامه تلویزیونی از سال ۱۳۶۲ آغاز شد و به مدت ۱۲ سال ادامه یافت. تولیدات داخلی، آرشیو صداوسیما، دفاتر نمایندگی صداوسیما در پاریس، لندن، بن و همچنین فیلم‌های ارسالی از سوی بینندگان گردآوری و پخش می‌شد. موسیقی تیتراژ این برنامه نیز یکی از آهنگ‌های خاطره‌انگیز نزد بینندگان این برنامه به شمار می‌رود. این موسیقی با نام «عشق گل‌ها» توسط «ژوئل فاژرمن» آهنگساز فرانسوی ساخته شده است.
چاق و لاغر/۱۳۶۵
نام مجموعه عروسکی که در فاصله سال‌های ۱۳۶۵ تا ۱۳۶۹ پخش می‌شد. سری اول مجموعه چاق و لاغر به کارگردانی مرحوم مسعود رسام و ساسان امیرپور و به‌صورت نمایش عروسکی ساخته شد. در این مجموعه دو عروسک به نام‌های چاق و لاغر از طرف رئیس بزرگ مأموریت داشتند دست به خرابکاری بزنند؛ ولی با بی‌عرضگی خود همواره سبب عصبانی شدن رئیس بزرگ می‌شدند. طراح و سازنده عروسک‌ها کامبیز صمیمی‌مفخم بود. حسن زارعی و حسن پورشیرازی به‌عنوان عروسک‌گردان و گویندگان دو عروسک چاق و لاغر در سری اول مجموعه حضور داشتند.
مزد ترس/ ۱۳۷۱
مجموعه تلویزیونی به کارگردانی «حمید تمجیدی» بود که مورد استقبال فوق‌العاده مردم قرار گرفت. سروان ناصر محمدی (با بازی عبدالرضا اکبری) یکی از کارآگاهان اداره آگاهی است که با همسرش مریم و دخترشان زندگی می‌کند. او طی مأموریتی، مسئول پیگیری قتل یک نوازنده ارکستر سمفونیک می‌شود که جسد سوخته‌اش را در محل تخلیه زباله پیدا کرده‌اند. وی در طول بررسی‌های خود، به محل ارکستر سمفونیک هم سر می‌زند و آنجا با برادر مقتول آشنا می‌شود. یک شب، کارآگاه محمدی هنگام تماشای یک برنامه تلویزیونی، مصاحبه‌ای با یک محکوم به اعدام را می‌بیند و نکاتی نظرش را جلب می‌کند. بعدها در سال ۱۳۷۴، قسمت دوم این سریال تحت عنوان «بازی با مرگ» نیز ساخته و پخش شد.
آرایشگاه زیبا/ ۱۳۶۹ و ۱۳۷۰
مجموعه‌ای ۱۳ قسمتی به کارگردانی مرضیه برومند بود. این سریال در سال‌های اخیر هم با حذف بخش‌هایی از دو شبکه بازپخش شده است. اسد خمارلو با بازی رضا بابک آرایشگری است که با آنکه سن بالایی دارد، هنوز ازدواج نکرده و همین امر منجر به این می‌شود که هرکدام از دوستانش، شخصی را برای ازدواج به او معرفی کنند. این قضیه تا جایی پیش می‌رود که پسر خسته شده و سعی می‌کند به زندگی خود سر و سامانی بدهد. در هر قسمت از داستان، پسر به همراه مادر و خواهرش به خواستگاری می‌روند، ولی هیچ‌یک سودی ندارد تا اینکه با خانمی آشنا می‌شود. این سریال بعدها به‌واسطه حضور محمود بصیری با مشکلاتی برای پخش مواجه شد.
همسران/ ۱۳۷۳
مجموعه ساخته بیژن بیرنگ و مرحوم مسعود رسام، درباره دو زوج که قرار است در یک آپارتمان با هم همسایه باشند. کمال (فردوس کاویانی) و مهین (مهرانه مهین‌ترابی) یکی از دو زوج هستند که سن بیشتری دارند. علی (فرهاد جم) و مریم (الهام پاوه‌نژاد) دو زوج دیگر که از کمال و مهین جوان‌ترند. بعدها معلوم می‌شود کمال دایی مریم است که مریم از این موضوع خبر نداشته است. داستان سریال همسران درباره ماجراها و مشغله‌های این دو همسایه بود و بازیگران آن در زمان پخش به محبوبیت بالایی رسیده بودند.
در پناه تو/۱۳۷۴
یکی از اولین سریال‌های عاشقانه و جوان‌پسند به کارگردانی حمید لبخنده بود. در این سریال بازیگرانی چون ایرج راد، پارسا پیروزفر، لعیا زنگنه، رامین پرچمی و مرحوم حسن جوهرچی به ایفای نقش پرداخته‌اند. مریم افشار (لعیا زنگنه) دانشجوی رشته هنر، دختری خانواده‌دار است و پدر (ایرج راد) و مادر (آزیتا لاچینی) خوبی دارد. همه چیز در خانواده مریم آنقدر خوب و بجاست که مریم لازم نمی‌بیند هیچ‌کدام از نیازهایش را در بیرون از خانه تامین کند. اما همه چیز دست‌به‌دست هم می‌دهند تا او به خواستگاری یکی از همکلاسی‌هایش به نام «رامین» (رامین پرچمی) از طریق یکی دیگر ازهمکلاسی‌هایش محمد منصوری (حسن جوهرچی) که خود او هم خواستگار مریم بود، پاسخ مثبت بدهد و زندگی مشترک را با او آغاز کند. خانواده رامین که از قبل دختر عموی او را برایش نامزد کرده بودند، چندان تمایلی به این ازدواج ندارند. زندگی مشترک آنها چندان به‌درازا نمی‌کشد و طلاق هرچند تلخ، اما سبب می‌شود مریم با لطافت و شیرینی عشق آشنا شود و اجازه دهد این معجزه در زندگی‌اش جریان یابد.
خانه سبز/ ۱۳۷۵
این سریال هم کار مشـــترک بــــیژن بـــــیرنگ و مرحوم مسعود رسام بود و در زمان پخش خود از پـــــربیننده‌ترین برنامه‌های تلویزیونی به شمار می‌رفت، به‌طوری که حتی رکورد مخاطبان اثر قبلی بیرنگ و رسام به نام همسران را نیز شکست. داستان این مجموعه در مورد ساکنان یک خانه است که همه با هم فامیل هستند و در کنار یکدیگر ماجراهای گوناگونی را تجربه می‌کنند. مرحوم خسرو شکیبایی، مهرانه مهین‌ترابی، رامبد جوان و آتنه فقیه‌نصیری از بازیگران این سریال بودند. تکیه‌کلام‌ها و دیالوگ‌های این سریال هنوز هم استفاده می‌شود و برخی از مونولوگ‌های مرحوم شکیبایی به‌عنوان شعر در فضای مجازی دست‌به‌دست می‌شوند.
بوعلی سینا/ ۱۳۶۴
مجموعه تلویزیونی به نویسندگی و کارگردانی مرحوم کیهان رهگذار که به زندگی بوعلی سینا، دانشمند بزرگ ایرانی می‌پرداخت. امین تارخ، فیروز بهجت‌محمدی، جمشید لایق، اسماعیل محرابی، چنگیز وثوقی و سرور نجات‌الهی از بازیگران اصلی این مجموعه بودند و تاکنون بارها از شبکه‌های مختلف سیما پخش شده است. امین تارخ در حالی که بسیار جوان بود، با این سریال محبوب شد. البته تعدادی از مورخان نسبت به برخی تحریف‌ها در این سریال اعتراض داشتند.
پدرسالار/ ۱۳۷۲
مجموعه تلویزیونی به تهیه‌کنندگی و کارگردانی مرحوم اکبر خواجویی که تبدیل به یکی از پرمخاطب‌ترین و ماندگارترین سریال‌های ایران شد. داستان فیلم درباره پدر میانسالی به نام اسدالله با بازی محمدعلی کشاورز بود. اسدالله‌خان پدری مهربان، خانواده‌دوست، دلسوز و در عین حال سختگیر و پرصلابت است. ماجرای اصلی فیلم از ازدواج آخرین فرزند او «ناصر» آغاز می‌شود. ناصر که با دخترعموی خود «آذر» با بازی کمند امیرسلیمانی وصلت کرده، به ناچار باید همانند دو برادر بزرگ‌تر خود در خانه پدری زندگی کند. اما همسرش آذر که شاغل و استقلال‌طلب است، زندگی در خانه پدرشوهر را منطقی نمی‌داند و شروع یک زندگی کاملا مستقل و به‌دور از دخالت‌های دیگران را می‌خواهد. آذر به‌شدت پای این خواسته‌اش می‌ایستد و تحت هیچ عنوان از موضعش عقب‌نشینی نمی‌کند. محمدعلی کشاورز، جمیله شیخی و کمند امیرسلیمانی به‌واسطه این سریال بسیار دیده شدند و موسیقی متن این سریال هم در اذهان مانده است.
سال‌های دور از خانه/ ۱۳۶۵
در ایران به اسم «اوشین» شناخته شد و محبوبیت کم‌نظیری داشت. شخصیت اصلی این داستان خانمی بود که اوشین تاناکورا نام دارد و در سنین پیری خاطرات زندگی سختش از زمان کودکی تا بزرگسالی را تعریف می‌کند. این سریال تاثیر فرهنگی زیادی در جامعه آن روز ایران بر جای گذاشت. به‌عنوان مثال فروشگاه‌های لباس‌های دست دوم، نام تاناکورا را از نام فامیل اوشین تاناکورا که در سریال صاحب و گرداننده فروشگاه‌های زنجیره‌ای تاناکورا بود، وام گرفتند. این سریال در سال ۱۳۹۲ از شبکه تماشا بازپخش شد، اما توفیق گذشته را در جذب مخاطب نداشت.
«داستان زندگی» / ۱۳۶۸
این سریال هم به هانیکو، نام بازیگر اصـــلی آن معروف شد. هــــــانیکو با تلاش و کوشش زیاد توانست از خانواده‌ای نسبتا فقیر بیرون بیاید و با تشویق استادش موفق به ادامه تحصیل شود و درنهایت به‌عنوان اولین زن خبرنگار ژاپنی در یکی از روزنامه‌های کشورش استخدام شود. این سریال بعد از خریداری با دوبله بسیار خوب گویندگان معروف و با مدیریت دوبلاژ زنده‌یاد عطاءالله کاملی توانست جان تازه‌ای بگیرد و در میان مخاطبان به محبوبیت بیشتری دست پیدا کند. در این سریال مینو غزنوی به جای هانیکو، ثریا قاسمی در نقش مادر هانیکو و بهرام زند به جای پدر هانیکو صحبت می‌کردند.
پهلوانان نمی‌میرند/ ۱۳۷۶
مجموعه‌ای تلویزیونی به کــارگردانی حسن فـــــتحی که یکی از مـــعدود آثار جنایی، تاریخی تلویزیون بود. این سریال، داستانی را در شهر تهران در زمان قاجار روایت می‌کند که پهلوانان ورزش باستانی مورد اعتماد و احترام همه مردم بودند. ناگهان پهلوان اول پایتخت کشته می‌شود و در ادامه، شخصیت‌های دیگری چون پهلوان جواد هم به قتل می‌رسند. در این راستا پهلوان نصرت، فرزند اول پهلوان خلیل مرحوم پیگیر قضایا شده و درمی‌یابد قتل‌ها زیر سر پهلوان متظاهر و مکار پایتخت است که در میانه داستان، کنسول روس نیز با او همداستان شده است. در انتها پهلوان نصرت به یاری دو تن از مریدانش و پهلوان قیلیچ و یک نظامی باوجدان قاتلان را به سزای اعمال‌شان می‌رساند. در داستان پیچیدگی‌های زیادی رخ می‌دهد و داستان درواقع یک داستان جنایی تحت تاثیر داستان‌های آگاتا کریستی است. مرحوم جمشید مشایخی، فخری خوروش، عبدالرضا اکبری و کتایون ریاحی از بازیگران اصلی این مجموعه بودند. تیتراژ این سریال با صدای محمد اصفهانی مورد اقبال عمومی قرار گرفت و بعدها در یکی از آلبوم‌های اصفهانی هم منتشر شد.
*فرهیختگان
ارسال نظر