به گزارش سینماپرس، سینما عملاً فرصت اکران نوروزی را از دست داد؛ بهترین زمان اکران فیلم در سینماها سال گذشته بیش از ۱۷‌میلیارد تومان برای سینما درآمد داشت، رقمی که امسال به صفر رسید. اکنون صنعت سینما با وضعیت بغرنجی روبه‌رو شده است. درآمد اکران فیلم‌های ساخته شده که باید به باقی چرخه اقتصادی سینما کمک کند، عملاً از چرخه خارج شده است. اکنون در شرایطی که مردم در خانه مانده‌اند، باید سینما را به خانه‌ها برد. کشور چین بسیار زودتر از ایران دستور تعطیلی سینماها را برای کنترل شیوع کرونا صادر کرد. شرکت‌های پخش‌کننده فیلم در این کشور برای جبران خسارت‌های وارده، اکران آنلاین فیلم را اجرایی کردند؛ رویکردی که شاید به ضرر سینمادارها تمام می‌شد، اما حداقل باعث می‌شد شرکت‌های فیلمسازی در چین با ضرر کمتری روبه‌رو شوند.

شجاعت خروج
اکنون در ایران نیز قرار است با آغاز اکران فیلم‌ها روی سامانه‌های ارائه برخط محصولات تصویری، نقطه عطفی در تاریخ سینمای ایران شکل گیرد. اولین فیلمی هم که شجاعانه ریسک چنین کاری را پذیرفته‌است، «خروج» ساخته حاتمی‌کیا است. سومین همکاری مشترک سازمان اوج و حاتمی‌کیا که این‌بار در قالب یک داستان اجتماعی برخاسته از یک واقعه مستند، به بی‌عدالتی‌ها اعتراض می‌کند. این اقدام اوج واکنش‌های متعددی را به دنبال داشته است. علی سرتیپی، پخش کننده «خروج» می‌گوید: «امیدوارم این اتفاق شروع کننده مسیری برای آینده‌باشد تا فیلم‌های دیگری که در نوبت اکران هستند به ویژه آن‌هایی که ممکن است روی پرده فروش بالایی نداشته‌باشند از این طریق عرضه شوند.» سرتیپی درباره این ریسک و پذیرش اینکه اولین اکران آنلاین «خروج» باشد، تأکید می‌کند: «اکران آنلاین باید با یک فیلم خوب شروع شود تا بتوان بر آوردی روی آن انجام داد. از آنجا که فیلم «خروج» اثری خوب و مطرح در جشنواره بود، به لحاظ فروش می‌توانستیم با این مدل اکران روی آن حساب کنیم به همین دلیل در شرایط فعلی این تصمیم را گرفتیم و امیدواریم سالن‌ها که باز شدند شرایطی به وجود آید تا باز هم از این فضا بتوان استفاده کرد؛ چراکه همیشه با این مشکل مواجه بودیم که برخی فیلم‌ها برای اکران روی پرده سینما ساخته نشده‌اند و بهتر است در شکل‌های دیگری از نمایش، اکران شوند.»

این پخش کننده می‌گوید: «تهیه‌کننده و کارگردان این فیلم ریسک بزرگی انجام می‌دهند و در واقع خط شکنی می‌کنند و اگر من بودم شاید واقعاً جرئت انجام این کار را نداشتم، ولی از اینکه دوستان اینطور خط شکنی کردند امیدوارم نتیجه خوبی بگیریم.» شهاب اسفندیاری، مدرس سینما و رئیس دانشگاه صداوسیما، در یادداشتی با ستایش از اکران آنلاین «خروج» می‌نویسد: «اتفاق مهمی است. اولین تولید بزرگ و دارای پروانه نمایش که پس از یک اکران محدود (در جشنواره فجر) مستقیم در اینترنت عرضه می‌شود. «اوج» کاری را انجام داده که «نتفلیکس» سال‌ها قبل شروع کرد و به تغییر مناسبات پخش و اکران در امریکا انجامید. در ابتدا بحث انگیز بود ولی کم کم جا افتاد.»

نقش آفرینی سازمان سینمایی
سازمان سینمایی از پیش از عید نوروز در پی تنظیم راهکاری برای جبران خسارت تعطیلی سینماها بوده، ولی تا کنون به راهکار مؤثری نرسیده است. با این حال با حمایت از اکران آنلاین فیلم «خروج» از مشوق‌های اکران فیلم‌های سینمایی در سامانه‌های آنلاین خبر داد. سید مهدی طباطبایی‌نژاد، معاون ارزشیابی سازمان سینمایی می‌گوید: «سازمان سینمایی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از اینکه فیلم‌های تازه، از صف اکران خارج شوند و به سامانه‌های نمایش درخواستی بروند استقبال می‌کند و در بخش خصوصی هم با پرداخت ۲۰‌درصد رقم قراردادشان پس از بارگذاری در شبکه وی‌اودی از آن‌ها حمایت می‌کند. این اتفاق به این دلیل می‌افتد که در حال حاضر سینماها تعطیل هستند و یکی از مسئولیت‌های سازمان سینمایی این است که برای مخاطب فیلم‌های سینمایی خوراک لازم را تدارک ببیند.»

معاون سازمان سینمایی درباره ظرفیت‌های سامانه‌های آنلاین برای رونق‌دهی به سینما بیان می‌کند: «درحال حاضر سامانه نمایش‌های درخواستی بیش از ۲‌میلیون نفر کاربر دارد و فیلم‌های پرفروش ما در بالاترین حد مخاطب به این رقم می‌رسند، در حالی که این کاربرها هر کدام در کنار اعضای خانواده رقمی بیش از این را شامل می‌شوند که با میانگین چهار نفر در هر خانواده تبدیل به ۸ میلیون نفر می‌شود.»

موضوع ارتقای ظرفیت شبکه نمایش خانگی، مسئله‌ای است که مورد توجه معاون سابق سازمان سینمایی نیز قرار گرفته است. ابراهیم داروغه‌زاده، دبیر سی و هشتمین جشنواره فیلم فجر، در توئیتی می‌نویسد: «اگر تعداد مشترکین VO‌ها (سامانه‌های اینترنتی پخش فیلم) به حداقل ۵ میلیون مشترک برسد، بسیاری از مشکلات اقتصادی سینما و اکران حل خواهد شد.» این روزها بسیاری از فعالان حوزه سینما امیدوارند با اکران آنلاین، بن‌بست به وجود آمده در سینما را از بین ببرند. علیرضا داوودنژاد، کارگردان سینما با اشاره به اینکه بیش از ۱۰۰‌فیلم سینمایی اکران نشده در سینمای ایران وجود دارد، پیشنهاد می‌کند با پایین آوردن هزینه اینترنت، همه این فیلم‌ها از طریق سامانه‌های آنلاین به نمایش درآیند. به گفته داوودنژاد با نمایش آنلاین می‌توان فیلم‌های اکران نشده جشنواره‌های قبلی فجر را نیز اکران کرد.

تجربه کنسرت آنلاین یعنی سینما هم می‌تواند
محمد صراف، رئیس انجمن صنفی «وی‌اودی وای پی‌تی‌وی» می‌گوید: طرحی را با عنوان «سینما آنلاین» تهیه کرده و به معاونت علمی ریاست جمهوری و شورای عالی تهیه‌کنندگان داده تا از طریق آن فیلم‌های اکران نشده بر بستر پلتفرم‌های آنلاین به نمایش درآیند. صراف می‌گوید: این روش صرفاً امکان نمایش دارد و مخاطب امکان دانلود فیلم را نخواهد داشت. او ادامه داد: در این طرح با نام «سینما آنلاین» که روی بستر فیلم نت و سیار پلتفرم‌ها اجرا می‌شود، فیلم‌ها و آثار سینمایی که اکران نشده‌اند به شکل سانس‌بندی بلیت‌فروشی می‌شود و مخاطبان فقط با خرید بلیت و به‌صورت آنلاین می‌توانند فیلم‌ها را تماشا کنند.

صراف افزود: در این طرح هر مخاطب در یک سانس مشخص بلیت خود را می‌خرد و فقط می‌تواند فیلم مورد نظرش را در همان سانس و به‌صورت آنلاین تماشا کند و امکان دانلود نخواهد داشت. حتی اگر مخاطب بتواند فیلم را دانلود کند به دلیل رمزگذاری‌های صورت گرفته، فایل دانلود شده قابل اجرا نخواهد بود. صراف با بیان اینکه هم‌اکنون ما تجربه پخش کنسرت‌های آنلاین را داریم که فقط در سه‌روز ابتدایی بیش از پنج‌میلیون نفر به‌صورت زنده کنسرت‌ها را نگاه کردند، می‌افزاید: برای این روزها که مردم در خانه هستند تصور می‌کنیم استقبال خوبی از این طرح شود.

*جوان