علی ناصری/ قسمت دوم «بورات» که احیاناً باید یک فیلم سینمایی باشد کاراکتر محبوب بورات را که حدود پانزده سال پیش با خلاقیت ساشا بارون کوهن به سینما آمد با مختصات شخصیتی منحصر به فردش تا نابودی پیش می‌برد و نمی‌تواند مثل قسمت اول یک فیلم سینمایی باشد و در عین حال انتقاداتی سیاسی مطرح کند.

ساشا بارون کوهن کارگردان با ساخت «دیکتاتور» در سال ۲۰۱۲ در به تکامل رساندن فرم روایی-تصویری خود که شکل بدوی آن را در «بورات» ارائه داده بود یک عقبگرد جدی داشت و حال با قسمت دوم «بورات» به جای تکامل بخشیدن به فرم و شاید سبک فیلمسازی‌اش اثری بی هویت ساخته که بیشتر شبیه گزارش‌های سیاسی کنایه‌آمیز و دوربین مخفی‌های خالی از ایده است که گروه Jackass شکل بهتر آن را در آثاری مثل «پدربزرگ بد» به تصویر کشیده‌اند.

«بورات ۲» بر خلاف هدفی که فیلساز دنبال می‌کند سیاسی نیست و بیش از سیاسی بودن یک اثر سیاست‌زده است که جهان‌بینی سیاسی فیلمساز به قدری در آن پر رنگ است که هویت سینمایی اثر را از بین برده و به جای سرگرم‌کننده بودن حتی برای کسانی که با او هم‌عقیده باشند هم اثری به شدت خسته‌کننده و آزاردهنده شده است. ساشا بارون کوهن نگاه سیاسی‌ و در واقع جهانبینی‌اش را در کلیت اثر به جنبه‌های سینمایی آن غالب کرده و به هر دری می‌زند تا یک موقعیت خلق کرده و در این موقعیت‌ها هم به جای فضاسازی یا پیش بردن قصه فیلم که کاملاً بر حسب اتفاقات و الزاماً با سکانس‌های تک برداشت بوده، به ناچار مخاطب را هر لحظه به سمتی پرتاب می‌کند که در مسیر قصه‌پردازی اثر قرار ندارد و در واقع همه چیز حتی شخصیت بورات فدای هدف سیاسی فیلمساز شده است و فیلمساز تنها امتیازی که برای فیلمش قائل شده نگاه تند سیاسی و حمله‌هایی است که به شخصیت‌های سیاسی داشته است.

«بورات ۲» و تلاشی که فیلمساز برای پرداختن به دیدگاه‌های سیاسی‌اش در فیلم داشته به یک فیلم تاریخ مصرف‌دار تبدیل شده که بعد از جنجال‌های سیاسی و ماجرای انتخابات و حواشی ترامپ دیگر هیچ خاصیتی ندارد و به نوعی تاریخ مصرفش خیلی زود به پایان می‌رسد. قسمت دوم «بورات» بر خلاف قسمت اول هیچ ایده و خلاقیت خاصی ندارد که منحصر به فیلم باشد و هر چه در این اثر می‌بینیم وام گرفته از همان ایده ابتدایی فیلم است که در قسمت اول به دلیل تازگی برای مخاطب سینما جذاب، دیدنی و البته تأثیرگذار بود.

شخصیت بورات در قسمت دوم این فیلم سینمایی دیگر کاراکتری نیست که بتوان آن را در یک چارچوب شخصیتی درست دانست که کنش و واکنش‌هایش از یک منطق استتیک پیروی می‌کنند. بورات در بسیاری مواقع یک احمق است و در برخی مواقع یک فرد باهوش و شخصیت محبوب کوهن قربانی دیدگاه سیاسی او شده است. تنها نکته مثبت این فیلم را می‌توان بازی ساشا بارون کوهن دانست که گویا در نقش بورات غرق شده و هر آنچه که این شخصیت در زمان‌های مختلف به آن نیاز دارد به شکلی منطقی و مناسب به آن اضافه می‌کند و ایده‌های لحظه‌ای‌اش معمولاً فیلم را از یکنواختی و خسته‌کننده شدن بیشتر نجات می‌دهد.

قطعاً «بورات ۲» اثری ضعیف است که مثل بسیاری از آثار ضعیف سینما در زمانی خاص با تیزهوشی فیلمسازش و موضوعی که به آن پرداخته می‌تواند حتی نظر منتقدان، جشن‌ها و جشنواره‌ها را به خود جلب کند، در موقعیتی مناسب اکران شود و جنجال‌هایی به پا کند که دیدیم برای «بورات ۲» همینگونه شد ولی به طور قطع مخاطبی که سال‌ها بعد به دیدن این فیلم سینمایی بنشیند نمی‌تواند لذتی که مخاطب امروز از آن برده را در دیدن این فیلم تجربه کند و از همه مهم‌تر حتی این فیلم نمی‌تواند با ساختار روایی و بصری خاص خود در آینده اثری جریان‌ساز باشد. طبیعتاً انتظار نمی‌رود هر اثری در سینما جریان‌ساز باشد اما قطعاً فیلم‌هایی با فرم روایی و بصری منحصر به فرد که در زمانی خاص بسیار مورد توجه قرار می‌گیرند آثاری هستند که باید حداقل در مدت زمانی کوتاه چنین ویژگی داشته باشند.