کارگردان مستندهای بلند «مشتی اسماعیل»، «پاپلی» و «کل فاطمه» در گفتگو با خبرنگار سینما پرس یادآور شد: بنده چند ماه قبل برای برگزاری یک ورک شاپ تخصصی کارگردانی مستندبه سوریه رفته بودم و حدود ۲ هفته‌ای در آنجا حضور داشتم. هفته اول را به صورت نظری تدریس کردم. شرکت کنندگان در ورک شاپ دوست داشتند ببینند، نگاهی که در کلاس صحبتش شد چگونه می‌شود در عمل پیاده کرد و اینکه به یک سوژه از چه زاویه‌ای باید نگاه کرد تا تبدیل به محصول هنری شود لذا هفته دوم را در صحنه و به صورت عملی کار کردیم.

وی ادامه داد: یکی از شرکت کنندگان در ورک شاپ در مورد خانواده ۳ نفره ای با من صحبت کرد که در زینبیه زندگی می کردند و چند سال پیش خبری تصویری از آنها تهیه کرده بود. در این خانواده سه نفره دو نفر نابینا بودند؛ وی مستندی با نگاه ساده خبری از این سوژه کار کرده بود و به من گفت ممکن است به دلیل اینکه قبلاً از این خانواده تصویر گرفتیم مجددا نپذیرند. به هر صورت ما از دمشق عازم زینبیه شدیم و به دیدار خانواد ابوزهرا رفتیم و جالب اینجا بود که از همان دقایق ابتدایی برخوردمان با یکدیگر این شد که گویی سالهای سال همدیگر را می شناسیم لذا ارتباط عمیقی بین ما ایجاد شد.

زمانپور کیاسری سپس با بیان اینکه در واقع برگزاری ورک شاپ آموزشی در سوریه جرقه تولید مستند «فرشته ها» را زد اظهار داشت: ما از زندگی این خانواده که در شرایط خاص زندگی می‌کردند فیلم گرفتیم. یک گزارشی هم از وضعیت خاص اقتصادی مردم سوریه بدهم؛ حقوق ماهانه یک کارمند سوری به پول ما یک میلیون تومان است و جالب اینکه قیمت یک کپسول گاز هم یک میلیون تومان هست. آن ها هفته ای چند ساعت برق دارند و چند ساعت آب. یک گالن مازوت برای ایجاد گرمایش هم هشتصد هزار تومان هست. بنزین هم لیتری ۶۰ هزار تومان. حالا ببینید این خانواده که استخدام دولت نیستند و تقریبا درآمد خاصی ندارند چگونه زندگی می کنند. خانه آن ها به بخاطر نداشتن برق همیشه تاریک بود اما در دل این تاریکی من نوری دیدم که همان شد جوهره فیلمم.

این مستندساز مطرح افزود: من طی چند ساعتی که در کنار این خانواده بودم نظرم به دختر خانواده جلب شد. دختر ۷ ساله به نام زهرا که در دل این تاریکی دنبال نور بود. زهرا این نور را از پدر و مادر نابینایش می گرفت. خداوند این فرشته ها (پدر و مادر) را به خدمت زهرا در آورده بود. پدر و مادری که به دستور خداوند همه وجودشان را برای دخترشان گذاشته بودند. من از این خانواده در کنار مشکلات اقتصادی خاص، انرژی های فراوانی دیدم. جنس انرژی که در جاهای دیگر ندیده بودم. انرژی و نوری که در این تاریکی وجود داشت کورسوی امیدی بود که پدر و مادر به دخترشان هدیه کرده بودند.

کارگردان مستندهای کوتاه «آب، باد، خاک، نان» و «آسک» در خصوص اینکه آیا ممکن نبود مستند «فرشته ها» بدل به اثری بلند شود متذکر شد: من معتقدم «فرشته ها» مستند خیلی خوبی شده. برخی از دوستان معتقدند که می شد این مستند طولانی تر باشد و کمی سیرداغ و پیاز داغ را زیاد می کردم و با تایم ۵۰ دقیقه ارائه می دادم اما من اعتقاد دارم وقتی می شود در کوتاه ترین زمان ممکن با تایم ۲۷ دقیقه پیام فیلم را منعقد کرد چه ضرورتی است برای طولانی کردن کار.

وی در پاسخ به این پرسش که وضعیت سینمای مستند را چطور ارزیابی می کنید و فکر می کنید مهمترین معضل مستندسازان امروز چیست تصریح کرد: از ۳ سال قبل تاکنون هزینه تولید و پس تولید ۱۰ برابر شده است و این مهمترین مسأله و معضل ما مستندسازان است. همین کاری که ما انجام دادیم در ۳ سال پیش هزینه‌اش امروز دقیقاً ۱۰ برابر شده؛ ۴ سال پیش دوستان ما در فهرج کرمان کار جهادی انجام می‌دادند و در کنارش بسته غذایی به خانواده ها می‌دادند. در آن سال بسته غذایی ۱۷۰ هزار تومان بود اما الان هان بسته حدود یک میلیون و دویست هزار تومان شده است؛ محصولات غذایی که به گفته مسئولین خیلی گران نشده اینقدر افزایش قیمت داشته، چه برسد به محصولات دیگر!

زمانپور کیاسری تأکید کرد: متأسفانه در سال های اخیر وضعیت عجیب و غریب شده است. من تا کنون همه مستندهایی را با بودجه خودم تولید کردم. تلویزیون تقریبا بودجه خاصی برای فیلم مستند ندارد و تنها جایی که می‌شود روی آن حساب کرد مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی است که اگر این مرکز هم نبود دیگر امیدی در مستندسازان وجود نداشت چرا که الآن دیگر کسی خودش نمی تواند با هزینه شخصی اش کار کند.

وی در جواب این جمله که در پایان از مسئولین هنری چه خواسته ای دارید گفت: ما زنده هستیم به امید. امیدواریم مسئولین امر، شأن و منزلت مستندساز را بیشتر حفظ کنند و به آنها بیشتر بها دهند. قطعا با بها دادن به مستندساز و نیز به صنعت شریف مستندسازی، در آینده نزدیک رشد قابل ملاحظه ای در این صنعت خواهیم داشت و آمار فیلم های مستند ویژه چندین برابر خواهد شد.