به گزارش سینماپرس، غلامعلی حدادعادل در نشستی با موضوع «تاریخ علم»، ضمن بررسی وضعیت تاریخ علم در ایران، شناخت وضعیت کنونی تاریخ علم در کشور را مهم دانست و گفت: کوشش‌های تاریخ‌نگاری علمی در ایران از دوره قاجار و به ویژه در دوران رضا شاه آغاز شده و در ابتدا بیشتر جنبه فردی داشته است.

وی به تلاش‌های افرادی مانند مرحوم دکتر غلامحسین مصاحب که به تصحیح آثار ریاضی خیام پرداخته است، اشاره کرد و گفت که این دستاوردها در زمان خود بی‌نظیر بود و بعد از انقلاب اسلامی، این تلاش‌های فردی به تأسیس موسسات و نهادهایی منجر شد که به صورت سازمان‌یافته در حوزه تاریخ علم فعال هستند.

رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی معتقد است که موسسات و نهادهای علمی در ایران به تاریخ علم اهمیت می‌دهند و اکنون به جای افراد، موسسات مختلفی در این حوزه فعالیت می‌کنند که این موسسات ادامه‌دهنده همان تلاش‌های فردی در زمینه تاریخ علم هستند.

حدادعادل به موسسات و نهادهای فعال در حوزه تاریخ علم از جمله پژوهشکده تاریخ علم دانشگاه تهران اشاره کرد که خود وی در سال ۱۳۷۵ آن را تأسیس کرده و همچنان در هیات امنای آن حضور دارد؛ این پژوهشکده دارای دوره‌های کارشناسی ارشد و دکتری در تاریخ علم است و تربیت پژوهشگران و مورخان علم را در دستور کار دارد.

وی همچنین به پژوهشگاه علوم انسانی و بنیاد دایرةالمعارف اسلامی هم گریزی زد و افزود که در این موسسات نیز در حوزه تاریخ علم فعالیت‌های گسترده‌ای انجام می‌شود. به ویژه در بنیاد دایرةالمعارف اسلامی، بیش از ۴۰۰ مقاله در زمینه تاریخ علم منتشر شده است که بسیاری از این مقالات توسط شخصیت‌های برجسته علمی نوشته شده‌اند.

رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی همچنین به فعالیت‌های فرهنگستان علوم پزشکی در زمینه تاریخ پزشکی و تشکیل موزه علوم ایران اشاره‌ای داشت و گفت که قرار است بخش‌هایی از این موزه تا پایان امسال افتتاح شود و تجسم تاریخی علم را در ایران به نمایش خواهد بگذارد.

حداد عادل در سخنانی به فعالیت‌های صورت‌گرفته در حوزه تاریخ علم در ایران اشاره کرد و گفت که دانشگاه حلب، حدود ۵۰ سال پیش یکی از مراکز فعال در این زمینه بوده است که دکتر صبرا و دیگر محققان این دانشگاه مجله‌های علمی منتشر می‌کردند و همایش‌هایی برگزار می‌کردند که خود او نیز دریافت‌کننده مستمر این مجلات بود.

وی با اشاره به دوره کارشناسی ارشد واژه‌گزینی و اصطلاح‌شناسی فرهنگستان زبان و ادب فارسی، بیان داشت: در این دوره، درسی با عنوان متون علمی فارسی ارائه می‌شود که دانشجویان با متون علمی قدیمی به زبان فارسی آشنا می‌شوند و آثار مختلفی مانند هدایت المتعلمین، قراضه طبیعیات، قانون و دیگر متون علمی از قرون گذشته مورد بررسی قرار می‌گیرد.

رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی با تاکید بر اهمیت نقش فرهنگستان‌ها در پیشرفت علم و ترویج آن در جوامع مختلف گفت: باید از خود بپرسیم که فرهنگستان‌های اروپایی چگونه در پیشرفت علم تاثیر گذاشتند و از چه روش‌هایی برای ارتقای علم استفاده می‌کردند که در جهان اسلام نیز نهادهای اجتماعی، بنیادها و حتی حکومت‌ها نقش مهمی در پیشرفت علم ایفا کرده‌اند.

حدادعادل به مثال بیت‌الحکمه اشاره کرد که با حمایت‌های دولتی و امکانات موجود، توانست دستاوردهای علمی بزرگی چون اندازه‌گیری دقیق محیط زمین را به دست آورد.

وی در ادامه گفت که فرهنگستان‌های اروپایی، برخی مواقع با مطرح کردن سؤالات علمی، به تحریک ذهن‌ها پرداخته و بهترین پاسخ‌ها را با جایزه تقدیر می‌کردند.

حدادعادل به شرایط خاص جامعه ایرانی و نیاز به ترویج علم هم پرداخت و تاکید کرد که فرهنگستان باید اقداماتی انجام دهد که دیگران قادر به انجام آن نیستند.

وی پیشنهاد کرد که سیاست‌گذاری‌های مناسب برای ترویج علم و تشویق به علم در سطوح مختلف آموزشی انجام شود و گفت: باید مفاهیم علمی را به زبان ساده برای سطوح پایین‌تر آموزش دهیم و برای تشویق به علم راه‌هایی ایجاد کنیم. یکی از وظایف فرهنگستان، ترویج علم به گونه‌ای است که بتواند جرقه‌های اولیه علاقه به علم را در نسل‌های آینده ایجاد کند و این کار را باید به گونه‌ای انجام دهیم که دیگران قادر به انجام آن نباشند.

رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی در ادامه سخنان خود به بررسی نقش فرهنگستان‌ها در سطح جهانی پرداخت و اظهار کرد: فرهنگستان‌های علمی به طور کلی به دو دسته عمده تقسیم می‌شوند؛ برخی از آن‌ها به‌طور ویژه در زمینه‌های پژوهشی و آموزشی فعالیت می‌کنند و برخی دیگر نقش مهمی در سیاست‌گذاری علمی و ارائه خطوط راهنما دارند.

حدادعادل افزود: در کشورهای شوروی سابق و بلوک شرق، این نهادها بیشتر به شکل پژوهشکده‌هایی با تمرکز بر تحقیقات علمی بوده‌اند، در حالی که در کشورهای غربی مانند فرانسه، انگلیس و آلمان، فرهنگستان‌های علمی به‌عنوان نهادهایی با وظایف گسترده‌تر، علاوه بر پژوهش، به سیاست‌گذاری و راهبری علم نیز پرداخته‌اند و اکنون، فرهنگستان علوم ایران نیز در پی بهره‌گیری از این تجربیات جهانی برای تقویت نقش خود در عرصه‌های مختلف علمی است.