«علی فراهانی صدر» کارگردان جوان عرصه مستند در گفت و گو با خبرنگار سینماپرس با اشاره به وضعیت سینمای مستند در کشور بیان داشت: فکر می‌کنم حدود یک هفته پیش، یکی از عزیزان با من تماس گرفت و گفت که پسرش خیلی من را قبول دارد و می‌خواهد مستندسازی بخواند و وارد این حوزه شود. به من گفت که شما را هم در این عرصه خیلی معتبر می‌داند و از من خواسته که اگر ممکن است، کمی توضیح بدهم که شرایط چگونه است تا شاید پسرش پشیمان شود. وقتی این حرف‌ها را شنیدم، ناخودآگاه یاد سریال "پایتخت" افتادم. به خصوص آن صحنه‌ای که نقی معمولی برای کارگری کنار خیابان ایستاده بود و یک خانم سوارش کرد و به بچه‌اش نشان داد و گفت: «اگر درس نخونی، مثل این آقا می‌شی.» من هم می‌خواهم بگویم که اگر کسی درس نخواند مثل ما می شود.

فراهانی در خصوص چالش های معیشتی فعالین سینمای مستند بیان کرد: رسالت یک مستندساز خیلی فراتر از بحث‌های اقتصادی و گیشه‌ای است. من هم سعی می‌کنم کمتر در مورد این مسائل صحبت کنم، ولی واقعیت این است که دوستان حرفه‌ای من که از آن‌ها یاد می‌گیرم، گاهی در تأمین اجاره خانه‌شان و گذران شب‌هایشان مشکل دارند. شاید در گذشته مدام می‌گفتم که این وضع درست خواهد شد.

وی ادامه داد: اما حالا به این نتیجه رسیدم که هیچ وقت درست نخواهد شد. دلیلش هم این است که اساساً دولت و حاکمیت علاقه‌ای به مستند سازی ندارند. هیچ تفاوتی ندارد که شما مستندساز با تجربه باشید یا تازه‌کار. در سینمای مستند این تفاوت‌ها اهمیتی ندارد.

کارگردان مستند های «قویدل» و «آسوده بخواب کوروش» با انتقاد از وضعیت تولیدات مستند در کشور و طرح این پرسش که چرا این همه مستند ساخته می‌شود؟ اظهار داشت: آیا واقعاً این همه تولید انبوه مستند معنی دارد؟ چرا همه جا مستند می‌سازند؟ برای من تابحال اتفاق نیفتاده است که جلوی مدیری بنشینم و نگوید که من هم روزی مستندساز بودم. اتفاقاً می‌گویم اگر مستندساز بودی، هیچ وقت مدیر نمی‌شدی.

وی تاکید کرد: مستندسازی یک عشق است؛ یک فیلمساز می‌تواند یک دوربین بردارد و خودش روایتی را به نمایش بگذارد، موقعیتی را خلق کند. به همین دلیل، مستندسازی همیشه دم‌دستی و بی‌ارزش نگاه می‌شود.

فراهانی در انتقاد نسبت به نگاه های موجود به سینمای مستند بیان کرد: شما می‌توانید یک مقایسه کنید بین فیلمسازهای قدیم که وقتی می‌خواستند وارد سینمای داستانی بشوند، مستند بلند می‌ساختند تا روایت دستشان بیاید. حالا مقایسه کنید با سینمای امروز که ورود به آن از طریق فیلم کوتاه است؛ چقدر این دو تفاوت دارند و چقدر سینمای داستانی امروز از اندیشه خالی شده است.

وی افزود: یکی از دلایل این وضعیت را من در این می‌بینم که وقتی در سینمای مستند دو یا سه بار جایزه گرفتم، واقعاً از ته قلبم برای بچه‌هایی که جایزه نگرفتند ناراحت شدم. برای ما، عشق مهم است؛ معیار ما هیچ‌وقت اقتصادی نبوده است.

وی متذکر شد: آیا این موضوع در سینمای داستانی هم صادق است؟ آیا در سایر گونه‌های سینما هم این‌طور است؟ وقتی شما جشن‌های مستند را می‌بینید، می‌بینید که بچه‌ها چقدر با هم خوب هستند و چقدر رفیق‌اند. در همین جشن اخیر که برگزار شد، باید می‌دیدید که اعضای آکادمی چقدر با هم مهربان بودند، چه کسانی که نقد می‌کنند و چه کسانی که تمجید می‌کنند. دلیلش این است که چیزی به نام اقتصاد در این فضا وجود ندارد.

«علی فراهانی صدر» در پایان این گفت و گو با اشاره به وضعیت وضعیت سینمای مستقل مستند خاطرنشان ساخت: سینمای مستند ما هنوز تبدیل به صنعت نشده و احتمالاً نخواهد شد. اما در ایران، مستندهای مستقل به صورت آزادانه برای چند کار داخل جشن‌های مستقل به نمایش درمی‌آیند. من به لحاظ تکنیک، شاید علاقه‌ای به این کارها نداشتم، اما از اینکه این مستندها آمده‌اند و بدون پروانه کارشان را ارائه داده‌اند، خوشحال شدم. این یعنی گفتگو، یعنی تقابل اندیشه.