به گزارش سینماپرس، در روزهایی که اخبار اجرای احکام مجازات برای برخی مجرمان منتشر می‌شود؛ از اعدام سارقان مسلح گرفته تا برخورد قاطع با جاسوس‌ها و عوامل سرویس‌های بیگانه، بار دیگر اقتدار و حضور قاطع دستگاه قضایی جمهوری اسلامی ایران در حفظ امنیت جامعه خود را نشان داده است.
این روزها بسیاری از مردم با واکنش‌هایشان در فضای مجازی نشان داده‌اند که از این قاطعیت استقبال می‌کنند و خواهان ادامه این مسیر هستند. اما نکته مهم این است که این واقعیت اجتماعی، در نقطه مقابل تصویری است که در برخی فیلم‌ها و سریال‌های سینمایی و نمایش خانگی از ایران و جامعه ایرانی ترسیم می‌شود؛ تصویری آشفته، قانون‌گریز و بی‌نظم که گویی در آن هر کس می‌تواند هر کاری دلش بخواهد انجام دهد و هیچ نهادی مسئولیتی ندارد.
تصویر غلط از جامعه در آثار تصویری
در بسیاری از آثار این سال‌های سینمای ایران و شبکه نمایش خانگی، چهره‌ای از داخل کشور ایران به نمایش درمی‌آید که در آن هیچ اقتداری از قانون یا عدالت دیده نمی‌شود. شخصیت‌های این سریال‌ها گاهی در نقش پلیس یا قاضی ظاهر می‌شوند اما در واقعیت رفتاری کاملاً غیرقانونی و شخصی دارند. در سوی دیگر، مجرمان و قانون‌گریزان به‌جای آنکه پاسخگوی رفتار خود باشند، قهرمان یا ضدقهرمان‌های محبوبی می‌شوند که بیننده گاهی با آنان همذات‌پنداری هم می‌کند.
این نوع تصویرسازی، در ظاهر ممکن است صرفاً یک انتخاب داستانی باشد، اما در واقع تأثیر مستقیمی بر ذهن مخاطب دارد. بیننده‌ای که هر هفته در چند سریال و فیلم مختلف می‌بیند که قانون در ایران بی‌اثر است یا قدرت در دست خلافکارهاست، به‌تدریج در ناخودآگاه خود جامعه‌ای بی‌قانون را تصور می‌کند. حال آنکه واقعیت روزهای اخیر و برخوردهای جدی دستگاه قضایی، نشان می‌دهد این تصویر نه تنها واقعی نیست بلکه به‌عمد از واقعیت فاصله دارد.
*قانون حضور دارد، حتی اگر سریال‌ها نخواهند
در هفته‌های گذشته سه سارق مسلح که با ورود به منازل مردم، امنیت روانی جامعه را هدف قرار داده بودند، با حکم دستگاه قضایی اعدام شدند. هم‌زمان، چندین پرونده امنیتی نیز به نتیجه رسیده و احکام قطعی برای جاسوسان و عوامل بیگانه صادر و اجرا شده است. این‌ها فقط چند نمونه از ده‌ها پرونده‌ای است که در سکوت خبری و بدون هیاهوی تبلیغاتی، روند قانونی خود را طی می‌کنند تا عدالت اجرا شود.
این اتفاقات نشان می‌دهد که قانون در جمهوری اسلامی نه تنها حضور دارد، بلکه در حساس‌ترین پرونده‌ها هم قاطعانه عمل می‌کند. اگرچه رسانه‌ها گاهی تنها بخشی از این احکام را منتشر می‌کنند، اما واقعیت آن است که برخورد قانونی با جرم، فارغ از شهرت، جایگاه یا ارتباطات افراد، با جدیت پیگیری می‌شود.
فاصله میان واقعیت و نمایش
در مقابل، آثار تصویری ما به‌ویژه تولیدات نمایش خانگی، به‌ندرت تصویری از نظم و قانون ارائه می‌دهند. در اغلب این سریال‌ها، پلیس و دستگاه قضایی یا اصلاً وجود ندارد یا اگر هست، ناتوان، بی‌اثر و حتی گاهی فاسد نشان داده می‌شود. در حالی که در واقعیت، ساختار امنیتی و قضایی کشور، یکی از منسجم‌ترین و قاطع‌ترین دستگاه‌ها در منطقه است.
چرا این فاصله ایجاد شده است؟ شاید بخشی از آن به جذابیت‌های دراماتیک بازگردد؛ سریال‌سازان تصور می‌کنند هر چه هرج‌ومرج و بی‌قانونی بیشتر نشان دهند، داستانشان جذاب‌تر می‌شود. اما بخشی دیگر، ناشی از ضعف در شناخت جامعه واقعی ایران است. بسیاری از نویسندگان و کارگردانان نمایش خانگی، تصویری از جامعه ارائه می‌دهند که بیشتر برگرفته از فضای مجازی یا تقلید از سریال‌های ترکی و غربی است تا واقعیت اجتماعی ایران!
مردم چه می‌خواهند؟
نگاهی به بخش نظرات کاربران زیر پست‌های خبری مربوط به برخورد با جاسوس‌ها و اشرار نشان می‌دهد که بخش بزرگی از مردم از اقتدار قضایی حمایت می‌کنند. آن‌ها به‌وضوح از اجرای عدالت استقبال کرده و معتقدند امنیت باید خط قرمز جامعه باشد. این واکنش مردمی، بهترین نشانه است از اینکه برخلاف آنچه برخی آثار تصویری القا می‌کنند، جامعه ایرانی هنوز قانون، عدالت و اقتدار را ارزش می‌داند و از آن حمایت می‌کند.
در واقع مردم به‌دنبال جامعه‌ای امن‌اند، نه نمایشی از بی‌قانونی و فساد! مردم انتظار دارند سینما و تلویزیون نیز بازتاب‌دهنده همین خواسته باشد، نه اینکه از هرج‌ومرج و قانون‌گریزی قهرمان بسازد.
مسئولیت رسانه در برابر واقعیت
هنرمند و فیلمساز ایرانی وظیفه دارد حقیقت جامعه خود را نشان دهد، نه کاریکاتوری از آن را! وقتی جامعه‌ای در حال مبارزه با فساد، ناامنی و نفوذ دشمن است، نادیده گرفتن این اقتدار یا نشان دادن تصویری تحریف‌شده از قانون، نوعی بی‌مسئولیتی فرهنگی است. نمایش خانگی اگر قرار است جریان‌ساز باشد، باید در جهت تقویت اعتماد مردم به قانون حرکت کند، نه در مسیر بی‌اعتمادی!
اقتدار دستگاه قضایی و امنیتی ایران واقعی است؛ در پرونده‌های اخیر هم مشاهده کرده‌ایم که برخورد با مجرم، جاسوس و اخلال‌گر در امنیت اجتماعی بدون هیچ ملاحظه‌ای انجام می‌شود. اما این واقعیت زمانی تأثیرگذارتر خواهد شد که در روایت‌های تصویری نیز بازتاب پیدا کند. سینما و سریال‌های ایرانی اگر می‌خواهند تأثیرگذار باشند، باید به مردم بگویند که قانون در این کشور فقط یک واژه نیست، بلکه واقعیتی است که هر روز اجرا می‌شود.
*میزان
ارسال نظر