به گزارش سینما پرس، اصغر فرهادی با کسب جایزه اسکار بهترین فیلم غیرانگلیسی زبان برای ساخت فیلم سینمایی «جدایی نادر از سیمین» توانست در زمستان سال 1390 عنوان نخستین ایرانی دریافت کننده این جایزه مهم و معتبر را به خود اختصاص دهد. این کارگردان 41 ساله در سال جاری نیز با ساخت فیلم سینمایی «گذشته» توانست بار دیگر در یک رویداد مهم سینمایی مانند جشنواره کن نام خود را به عنوان یک ایرانی موفق بر سر زبان سینما دوستان و کارشناسان این حوزه بیاندازد.

به همین مناسبت جورج زالای؛ سردبیر بخش بین‌المللی هالیوود ریپورتر درباره سانسور در ایران، پروژه‌های احتمالی فرهادی در ایران، امید برای دریافت جوایز بیشتر و محکوم کردن فیلم «آرگو» (Argo) از طرف ایران با این کارگردان بااستعداد ایرانی مصاحبه‌ای انجام داده که در زیر می‌خوانیم:

زالای: شما نخستین ایرانی هستید که تا به امروز جایزه اسکار دریافت کرده‌، زمان دریافت جایزه چه احساس داشتید؟

فرهادی: خیلی لذت‌بخش بود. تجربه بسیار عالی بود، زیرا به عنوان یک کارگردان ایرانی، می‌دانستم که این اتفاق شادی بسیاری را برای هم‌وطنانم و مخاطبانم به ارمغان می‌آورد. این موفقیت برای آن‌ها ارزش زیادی داشت. حتی اکنون نیز فکر می‌کنم که لذتی که با این کار برای مردم کسب کردن یکی از بهترین و بزرگترین خاطره‌های طول دوران کاری و زندگی‌ام است. همچنین این موفقیت نه تنها برای ایرانیان، بلکه برای تماشاگران آمریکایی و سراسر جهان نیز شادی را به همراه داشت. این موضوع یک معنای خیلی خاص برای من دارد و خیلی برای من آرامش بخش است.

زالای: فیلم جدید شما به نام «گذشته» که در بخش رقابتی شصت و ششمین دوره جشنواره کن حضور داشت توانست جایزه بهترین بازیگر زن (برنیس بژو) را کسب کند، آیا امیدی برای کسب اسکار نیز دارید؟

فرهادی: سعی می‌کنم که به این موضوع فکر نکنم. نه به این معنی که برایم مهم نباشد، به هر حال، هر فیلمسازی یا هر آدمی از اینکه کاری که کرده است مورد استقبال قرار بگیرد خوشحال می‌شود. ولی، اصولا سعی می‌کنم که برای خودم توقع ایجاد نکنم. اگر اتفاقی افتاد خوشحال می‌شوم و اگر اتفاقی نیافتاد هم چیزی را از دست نداده‌ام.

زالای: شما «گذشته» را در فرانسه و با حضور ستاره‌ای مانند برنیس بژو ساختید. می‌توانیم انتظار داشته باشیم که شما در آینده با بازیگران بین‌المللی دیگری کار کنید یا حتی در هالیوود فیلم بسازید؟

فرهادی: من همیشه سعی می‌کنم که به این سوال به طور شفاف پاسخ ندهم، زیرا هیچ گاه مطمئن نیستم. اما باید این موضوع را به شما بگویم که پروژه بسیار مهمی در ذهن دارم که دوست دارم با حضور بازیگران مهم و معتبر بسازم، اما هنوز نمی‌دانم که این پروژه فیلم بعدی من است یا پس از ساخت فیلم بعدی‌ام آن را بسازم. هنوز در حال فکر کردن به داستان و فیلمنامه آن هستم. اکنون در مرحله نخست آن قرار دادم.

زالای: چیزی در مورد داستان 2 فیلم بعدی خود که اکنون به آن‌ها اشاره کردید می‌توانید برای ما شرح دهید؟

فرهادی: تمام چیزی که می‌توانم بگویم این است که آن‌ها نیز در ادامه راهی ساخته می‌شوند که تا به امروز پیموده‌ام. من در راه دیگری وارد نخواهم شد. چیز بیشتری نمی‌گویم، هر برداشتی که راجع به آن‌ها داشته باشید جالب است.

زالای: بازیگر خاصی وجود دارد که شما دوست داشته باشد با او کار کنید؟

فرهادی: بازیگرانی هستند که من بازی آن‌ها را تحسین می‌کنم و دوست دارم که با آن‌ها کار کنم. اما اینگونه شروع نمی‌شود. من همیشه با داستان شروع می‌کنم. من هیچ‌گاه به بازیگر فکر نمی‌کنم و بر اساس بازیگری خاص داستان را نمی‌نویسم. همیشه همه چیز با داستان شروع می‌شود، زمانی که من داستان را داشته باشم، به بازیگرانی که در ذهن دارم فکر می‌کنم، بازیگرانی که به اندازه کافی کار با آن‌ها را دوست داشته باشم. بعد آن‌ها را در داستانم جای می‌دهم.

زالای: تفاوت فیلمبرداری «گذشته» در فرانسه چه بود؟ این موضوع در رابطه با وجود سانسور در ایران به شما کمکی کرد؟

فرهادی: سوالی که از من خیلی پرسیده می‌شود این است که کار در خارج از کشور روش کاری من را عوض کرده یا نه؟ مخصوصا این سوال درباره محدویت‌ها و این موضوع که من در اینجا محدودیت‌های کمتری دارم سوال می‌شود. مثالی که می‌توانم بزنم این است که اگر شما 40 سال به یک روش راه بروید و بر حسب اتفاق در یک فضای صاف‌تر، راحت‌تر و کم خطرتری قرار بگیرید شیوه راه رفتنتان عوض نمی‌شود. تفاوت در این است که شما به دلیل فضای جدید احساس اطمینان و راحتی بیشتر دارید. من باید بگویم که در فرانسه آرامش و امنیت داشتم، زیرا می‌دانستم که فیلمی را به روشی که دلم می‌خواست می‌ساختم و فیلمم دیده خواهد شد. این موضوع در ایران همیشه اتفاق نمی‌افتد. در ایران، همیشه این نگرانی را در ذهن دارید که آیا می‌توانم همانطور که دلم می‌خواهد فیلم بسازم؟ یا اینکه تماشاگران این فیلم را می‌بینند؟ اینجا این نگرانی‌ها را نداشتم.

زالای: این روزها اوضاع سانسور در ایران چگونه است؟ نشانی از اینکه سیستم آزادی بیشتری یا محدودیت‌های بیشتری را اعمال کند وجود دارد؟

فرهادی: پیشامدهای سیستم خیلی غیرقابل پیش بینی است. نمی‌توان گفت که چگونه است، نمی‌توان آن‌ها را توصیف کرد، زیرا همیشه این قوانین در حال تغییر هستند. هر روز داستان جدیدی وجود دارد و شاید این چیزی است که کار را برای ما مشکل می‌سازد. اگر قوانین مشخصی وجود داشت، ما می‌دانستیم که چگونه با آن‌ها کنار بیاییم یا اینکه از آن‌ها دوری کنیم. در حقیقت اکنون وضعیت فیلمسازان و هنرمندان ایرانی به آدم‌هایی بستگی دارد که تصمیمات را اتخاذ می‌کنند. بنابراین، بعضی روزها آزادی بیشتری احساس می‌شود و بعضی روزها بر حسب یک اتفاق محدودیت‌ها بیشتر می‌شوند. این موضوعی است که کار را خیلی سخت و غیرقابل پیش‌بینی می‌کند. شما فیلم را 2 بار ارائه می‌دهید، نخست تحت عنوان پروژه و زمانی است که فیلمنامه نوشته شده است و سپس پیش از نمایش آن. این دو لحظه وخیمی است که ما داریم. از دید خارجی‎ها، شاید می‌تواند خیلی شگفت‌آور باشد که چگونه تحت فشار موجود ممکن است که هنوز فیلم‌هایی ساخته شود که احساس آزادی و قدرت بخشد. این موضوعی است که فیلمسازان و هنرمندان ما با آن جنگ دارند و راه‌هایی را کشف می‌کنند تا بتوانند سانسورها را نادیده بگیرند آثاری را باوجود این محدودیت‌ها خلق کنند. گاهی اوقات شکست می‌خورند و گاهی اوقات پیروز می‌شوند.

زالای: فیلم‌های ایرانی جوایزی را دریافت کرده‌اند که شامل اسکار شما و جشنواره‌های سراسر جهان می‌شود. فکر می‌کنیم چرا فیلمسازان ایران در خارج خوب ظاهر می‌شوند؟

فرهادی: شما باید بدانید که ایران دارای تولیدات خوب زیادی است. مانند همه جای دنیا بخشی از این فیلم‌ها آثاری تجاری و سطحی هستند که این‌ها محبوب‌ترند و بخشی از این آثار فیلم‌هایی هستند که لایه‌های دیگری هم دارند و عمیق‌ترند و تماشاگران را به فکر می‌برند. تنها تعداد اندکی از آن‌هایی هستند که به خارج از ایران سفر می‌کنند. هنوز فیلمسازان خوب ایرانی وجود دارند که در خارج از ایران ناشناخته‌اند. فیلم‌های خوب مولف از ذهن ایرانی‌ها برمی‌خیزد و این موضوعی است که برای تماشاگران ایرانی خیلی مهم است، زیرا این راهی است که باقی جهان ایرانی‌ها را به جز تصویری که در زمینه سیاست از آن‌ها دارند نیز ببینند. تماشاگران ایرانی ارتباط بسیار قوی با آثاری که به خارج از ایران سفر می‌کنند دارند.

زالای: ایران فیلم سینمایی «آرگو» که برنده جایزه اسکار شد را محکوم کرد. شما درباره این موضوع چه فکر می‌کنید؟

فرهادی: فکر می‌کنم مردم ایران با حقیقتی که این فیلم آمریکایی درباره آن ساخته شده و توضیح این حادثه به روشی که آن‌ها احساس کرده‌اند و توصیف مردمی که این کار را کرده‌اند مشکلی ندارند. مشکل مردم ایران نمایش کلیشه‌ای و منفی مردم خارج از سفارت، مردم حاضر در خیابان‌ها و مردمی که در تسخیر سفارت درگیر بودند است. این موضوعی است که برای ایرانیان خیلی سخت و غیرقابل هضم است. اگر فیلمی خارجی درباره حقایق ایرانیان ساخته می‌شود، چرا باید اینقدر سطحی و نادرست به مردم ایران بپردازد.

ترجمه: عارف محمدزاده

انتهای پیام/ ب .ب